Μια από τις ισχυρές στερεοτυπικές αντιλήψεις αναφορικά με το φαινόμενο της μαζικής παράνομης μετανάστευσης προς την Ευρώπη είναι ότι οι άνθρωποι που προσπαθούν να μεταναστεύσουν προέρχονται από φτωχές και κατεστραμμένες χώρες.
Η άποψη αυτή είναι ένας από τους παράγοντες που επέτρεψαν την εργαλειοποίηση των μεταναστευτικών ροών από πλευράς της Άγκυρας και της μετατροπής τους σε κομμάτι της τουρκικής πολεμικής μηχανής στην προσπάθειά της να αποδομήσει την εθνική υπόσταση της Ελλάδας.
Όμως, η αντίληψη αυτή είναι παραπλανητική.
Πλούσιες χώρες στέλνουν μετανάστες στην Ελλάδα
Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο κομμάτι των μεταναστευτικών κυμάτων προς την Ελλάδα και την Ευρώπη δεν προέρχεται από χώρες που σπαράσσονται από πολέμους. Επιπροσθέτως, πολλές εξ αυτών όχι μόνο δεν είναι κατεστραμμένες και φτωχές, αλλά βρίσκονται σε πολύ καλύτερη θέση από ότι η Ελλάδα. Για παράδειγμα, το Πακιστάν, απ’ όπου προέρχεται σημαντικό μέρος των μεταναστευτικών ροών, είναι μια ισχυρή πυρηνική Δύναμη με ανερχόμενες βιομηχανικές ικανότητες, που, μεταξύ των άλλων, παράγει ακόμη και μαχητικά αεροσκάφη νέας γενεάς και προηγμένους βαλλιστικούς πυραύλους ενώ διεκδικεί ρόλο μιας αυτόνομης ευρασιατικής δύναμης στο διαμορφούμενο πολυπολικό διεθνές σύστημα.
Μια άλλη χώρα που εξαγάγει μετανάστες προς την Ελλάδα, η Αλγερία, έχει τεράστιο πετρελαϊκό πλούτο και τα τελευταία χρόνια υλοποιεί ένα μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα αγοράζοντας όπλα αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, πρωτίστως από τη Ρωσία. Σε αυτά περιλαμβάνονται προηγμένα συστήματα αεράμυνας S–400 και S–300, Pantsyr S1, υποβρύχια Kilo, μαχητικά αεροσκάφη Sukhoi Su–30 και άλλα. Μεταξύ των άλλων, τα Χριστούγεννα του 2019 υπήρξαν πληροφορίες ότι η Αλγερία θα ήταν ο πρώτος εξαγωγικός πελάτης του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφου πέμπτης γενεάς Sukhoi Su – 57.
Αξίζει δε να αναφερθεί ότι τα οπλικά αυτά συστήματα δεν στοχεύουν να αντιμετωπίσουν κάποια άμεση απειλή για την εδαφική κυριαρχία της Αλγερίας, αλλά αποσκοπούν να την καταστήσουν κυρίαρχη Δύναμη στη Δυτική Μεσόγειο και τη Βόρειο Αφρική και ισχυρό δρώντα στο παγκόσμιο σύστημα.
Συνακόλουθα, η πολιτική των «ανοιχτών συνόρων» ουσιαστικά διευκολύνει τις χώρες αυτές, αλλά και άλλες όπως είναι η πλούσια σε πετρέλαια Νιγηρία, να «ξεφορτώνονται» το πληθυσμιακό τους πλεόνασμα έτσι ώστε να έχουν περισσότερα λεφτά για να αγοράζουν και παράγουν όπλα (συμπεριλαμβανομένων και πυρηνικών), να προωθούν ιμπεριαλιστικές πολιτικές και να διατηρούν ολοκληρωτικά και ανελεύθερα καθεστώτα στην εξουσία, χρησιμοποιώντας τη μετανάστευση προς την Ευρώπη ως βαλβίδα ασφαλείας για να εκτονώνεται η εσωτερική δυσαρέσκεια.
Η δικαίωση του Lebensraum;
Επιπροσθέτως, ο ίδιος ο πυρήνας της αντίληψης των «ανοιχτών συνόρων» έχει ένα πολύ σκοτεινό κομμάτι. Συγκεκριμένα, ένα από τα βασικά αίτια της μαζικής παράνομης μετανάστευσης προς τη Δύση είναι η δημογραφική δυσαρμονία μεταξύ των δυτικών κρατών και του υπόλοιπου κόσμου.
Για παράδειγμα, το Μπαγκλαντές, το οποίο είναι μια χώρα που προωθεί μαζικά παράνομους μετανάστες προς την Ευρώπη, έχει περίπου την έκταση της Ελλάδας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι η Ελλάδα με μια ακόμη Θεσσαλία. Όμως, ο πληθυσμός του Μπαγκλαντές έχει ξεπεράσει τα 160 εκατομμύρια και ανεβαίνει ραγδαία. Είναι δεδομένο, λοιπόν, ότι από μόνο του το Μπαγκλαντές μπορεί να επιφέρει δραματική αλλοίωση των πληθυσμιακών μεγεθών στην Ευρώπη και να μετατρέψει τους Έλληνες σε μειοψηφία στον ελλαδικό χώρο αν συνεχίσουμε να επιμένουμε στη λογική των ανοιχτών συνόρων.
Άρα λοιπόν, όταν λέμε ότι τα σύνορα πρέπει να είναι ανοιχτά, ουσιαστικά υποστηρίζουμε ένα «φυσικό δικαίωμα» των πληθυσμιακά δυναμικών λαών να εξάγουν τους πληθυσμούς τους προς τις δημογραφικά πιο «αδύναμες» περιοχές. Αυτός ήταν ο πυρήνας της ναζιστικής αντίληψης του «ζωτικού χώρου» (Lebensraum). Με βάση τις θεωρίες αυτές, οι Ναζί υποστήριζαν ότι η δημογραφικά σφύζουσα Γερμανία είχε το «φυσικό δικαίωμα» να εξαγάγει τους πληθυσμούς της, και συνακόλουθα να κατακτήσει, τις αραιοκατοικημένες περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης.
Σήμερα, οι ίδιες στην ουσία αντιλήψεις αλλά καμουφλαρισμένες κάτω από έναν μανδύα «δικαιωματισμού» επιτρέπουν σε χώρες όπως η Τουρκία να ασκούν ιμπεριαλιστικές πολιτικές.
(*) Ο Κωνσταντίνος Γρίβας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Γεωπολιτικής στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Διδάσκει επίσης Γεωγραφία της Ασφάλειας στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών.