Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 στην Κύπρο, διάφοροι στην Αθήνα νόμισαν ότι το τουρκικό θηρίο θα χορτάσει, αλλά έπεσαν έξω. Έκτοτε μεσολάβησαν δεκαετίες εδραίωσης της κατοχής, με τον τουρκικό επεκτατισμό να προχωρεί βήμα-βήμα, με κορύφωση των παρανομιών στην Κυπριακή ΑΟΖ και την ελληνική κυριαρχία νησιών στο Αιγαίο, με το «Τουρκολυβικό Μνημόνιο» που ακρωτηριάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας-Κύπρου στην Αν. Μεσόγειο κι ένα μπαράζ άλλων παραβάσεων κι απειλών. Ενώπιον τέτοιου ωμού επεκτατισμού, οι εγχώριες «πλαδαρές» θεωρίες δεκαετιών βούλιαξαν και η Αθήνα εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια να συνειδητοποιεί εκείνο που η πλειονότητα των πολιτών υποδείκνυε:
ο τουρκικός επεκτατισμός δεν αντιμετωπίζεται με «προσαρμογές» προς τα πίσω, αλλά με πανεθνική αποτρεπτική στρατηγική, στηριγμένη στον ορθολογισμό της οικονομικής, διπλωματικής και προπάντων της αμυντικής ισχύος κι ετοιμότητας.
Σε όλο αυτό το διάστημα, η Τουρκία επέμενε σε «διάλογο» και «διμερείς διαφορές», ενώ η Αθήνα, κατόπιν εκστρατείας διεθνώς και με στήριξη όλων μας εντός ΕΕ, προέβαλε την ουσία του προβλήματος, ως παραβίαση αρχών του Ευρωπαϊκού και του Διεθνούς Δικαίου, με αποτέλεσμα ανάλογες καταδικαστικές αποφάσεις και ψηφίσματα. Μόλις τον Ιανουάριο 2023, κατόπιν πρωτοβουλίας μου, η Έκθεση για την Ευρωπαϊκή Κοινή Άμυνα και Ασφάλεια, καλεί τα κράτη-μέλη να επιβάλουν απαγόρευση πώλησης όπλων στην Τουρκία και καταδικάζει την τουρκική συμπεριφορά στην Αν. Μεσόγειο και το «Τουρκολυβικό Μνημόνιο». Η στήριξη από ΗΠΑ, ΕΕ (ιδίως Γαλλία) και άλλους, δημιούργησε ένα ευνοϊκό περιβάλλον υπέρ Ελλάδας-Κύπρου που «γώνιασε» την Τουρκία και πάγωσε τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Εξού, υποδεικνύαμε φορτικά ότι οι ευρωτουρκικές σχέσεις θα πρέπει να επαναδιαμορφωθούν τώρα με πρωτοστάτες Αθήνα και Λευκωσία.
Αναγκαία προϋπόθεση της τουρκικής στρατηγικής είναι να επιτίθεται σε περιπτώσεις συντριπτικής υπεροπλίας έναντι του αδύνατου θύματος (Αφρίν Συρίας, Λιβύη, Ιράκ, Κουρδιστάν, Κύπρος), επειδή μια στρατιωτική αποτυχία θα αποτελεί απαρχή μοιραίων εξελίξεων για το τουρκικό καθεστώς εξουσίας και πιθανόν για τη συνοχή της χώρας.
Η πρόσφατη ετοιμότητα της Αθήνας για στρατιωτική ασύμμετρη ανταπόδοση σε περίπτωση τουρκικής απόπειρας για κατάληψη νησιού, κατέστησε την πολεμική επιλογή απαγορευτική για την Τουρκία, η οποία προχωρεί τώρα σ΄ ένα τακτικό ελιγμό, όπως τον ομολογεί ο «λύκος» Καλίν, για προσέγγιση που ξεκίνησε πριν τους σεισμούς.
Η πρόσφατη μεταστροφή της Αθήνας επαναφέρει τις τουρκικές παρανομίες στο «διμερές πλαίσιο» όπως επιζητούσε η Τουρκία κι αυτό συνιστά στρατηγικό λάθος, που δεν περιορίζεται στην αλληλοστήριξη υποψηφιοτήτων σε όργανα του ΟΗΕ. Καθώς η Αθήνα ικανοποιείται στην πρόσκαιρη «μειωμένη τουρκική δράση στο Αιγαίο», η Τουρκία ξέφυγε από το «γώνιασμα», ενώ το «διμερές πλαίσιο» με τα παράνομα «κεκτημένα» (πέραν της κατοχής στην Κύπρο), όπως η διεύρυνση των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο και το «Τουρκολυβικό Μνημόνιο», εδραιώνονται και θα συσσωρεύουν ζημιές.
Το χείριστο είναι που αντί για πανεθνική στρατηγική αντιμετώπισης του τουρκικού επεκτατισμού ως διεθνούς και ευρωπαϊκής παρανομίας στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο, ο τουρκικός επεκτατισμός επανέρχεται ως μια «διμερής διαφορά».
***
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο