Οι αυξανόμενες περιπτώσεις εγκλωβισμού και αιχμαλωσίας δεξαμενόπλοιων στην περιοχή του Κόλπου, καθώς και το δεδομένο πώς υπάρχουν χώρες που μπορούν πλέον να αλλάζουν στίγμα GPS και να κατευθύνουν εκεί που θέλουν πλοία, οδηγεί στην αναβάθμιση ενδιαφέροντος για εταιρίες και κράτη σ΄ αυτό που λέγεται Maritime Security.
Η κλασσική έννοια του όρου μέχρι και πολύ πρόσφατα περιοριζόταν στο να περιλαμβάνει μια ομάδα ένοπλων φρουρών που φρόντιζε να προστατεύει τα πλοία και τα εμπορεύματα τους, εν πλω, από πειρατεία διάφορων ομάδων σε επικίνδυνες περιοχές του πλανήτη. Οι ομάδες αυτές εκπαιδεύονταν σε ειδικά προγράμματα που περιλάμβαναν και στοιχεία ναυσιπλοΐας καθώς και την εφαρμογή κανόνων εμπλοκής με τέτοιο τρόπο που δεν θα παραβίαζε το διεθνές δίκαιο.
Ήταν, εν ολίγοις δηλαδή, ένας κλάδος ασφαλείας που είχε ως κύριο σκοπό την φυσική προστασία, σκάφους, πληρώματος και εμπορευμάτων. Αυτό όμως δείχνει να αλλάζει τα τελευταία χρόνια.
Το πρώτο σημείο αναφοράς ήταν η προσπάθεια πολλών επιτήδειων να πλαστογραφήσουν ηλεκτρονικά έγγραφα και άλλα στοιχεία που αφορούσαν containers πάνω σε σκάφη είτε για να πάρουν το εμπόρευμα είτε για να μπορέσουν να περάσουν λαθραία ό,τι ζητούσαν εκείνοι (Δείτε περισσότερα εδώ).
Αυτό οδήγησε πολλές εταιρείες στο να αναπροσαρμόσουν τις υποδομές τους και να επιβάλλουν συγκεκριμένα πρότυπα ηλεκτρονικής ασφάλειας σε αντιστοιχία με δικλείδες ασφαλείας και λειτουργικότητας πάνω στα σκάφη, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ακεραιότητα των εμπορευμάτων τους, αλλά και το πώς αυτό δεν θα έπληττε τη φήμη τους.(Δείτε περισσότερα εδώ)
Εκείνο όμως που προβληματίζει πλέον είναι πώς, ανεξάρτητα αν ένα σκάφος τηρεί και πληροί τις προδιαγραφές ασφαλείας, έχουμε μπει σε μια νέα περίοδο για τη ναυσιπλοΐα που μάλλον χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και ανασχεδιασμό κάποιων πραγμάτων.
Το πρώτο σημείο αναφοράς είναι πώς υπάρχει πλέον εμβόλιμη πρακτική διαφόρων κρατών να γίνονται «sponsors» τέτοιων ενεργειών που οδηγούν στην αιχμαλώτιση πλοίων και, εν ολίγοις, και στην αδρανοποίηση της ομάδας προστασίας που θεωρητικά θα έχει νομικές και αντικειμενικές δυσκολίες να κάνει χρήση οπλισμού κατά ακτοφυλακής κράτους (περίπτωση Stena Impero με την ακτοφυλακή του Ιράν).
Το δεύτερο και μάλλον μελλοντικό σημείο αναφοράς είναι η τάση που οδηγεί τα «πλοία φορτίου» σε βάθος χρόνου να κινούνται μόνο με ηλεκτρονικά συστήματα, με ελάχιστο ανθρώπινο προσωπικό επάνω τους. (Δείτε περισσότερα εδώ )
Η μελλοντική ανάπτυξη τεχνολογιών ενδεχομένως να βρει πεδίο εφαρμογής στην εμπορική ναυτιλία, όπου με κύριο λόγο την σοβαρή μείωση κόστους σε ανελαστικές δαπάνες (προσωπικό) αλλά και στη μείωση υψηλού ρίσκου (ατυχήματα, ασφάλειες για εμπόρευμα, ατυχήματα, λύτρα κοκ) θα περάσει σε ένα πλήρως αυτοματοποιημένο μοντέλο διαχείρισης και πλοήγησης κάποιων σκαφών με απομακρυσμένο τρόπο. Προφανώς αυτό εγείρει δεκάδες ερωτήματα, τόσο για την λειτουργία του, όσο όμως και για την ασφάλεια των σκαφών αυτών.
Σε όλα αυτά φαίνεται πώς ο τομέας της ασφάλειας ήδη κάνει βήμα μπροστά, αφού τα περισσότερα maritime security operation centers (Maritime SOCs) δείχνουν να αναπροσαρμόζουν τις υπηρεσίες τους αλλά και το υπάρχον δυναμικό στελεχών τους. Παράδειγμα είναι ο οργανισμός IAMSP όπου πέρα από τις κλασσικές πιστοποιήσεις που αφορούν την ικανότητα φυσικής ασφάλειας των επαγγελματιών του χώρου (security/safety operators) έχει πλέον και μαθήματα που μέχρι πολύ πρόσφατα αφορούσαν καθαρά τον ψηφιακό κόσμο και την ασφάλεια εκεί (π.χ. CISSP certification). (Διαβάστε περισσότερα εδώ)
Ο κανόνας τώρα δεν αλλάζει προφανώς μόνο για τα πλοία φορτίου, αλλά αλλάζει και για υποδομές που σχετίζονται μ’ αυτά και κατά επέκταση έρχονται να εφαρμοστούν σε ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών του τομέα logistics (και όχι μόνο). Σε όλο αυτό λοιπόν είναι ενδιαφέρον να τονιστεί πώς η Ελληνική Ναυτιλία δεν έχει μείνει πίσω, αλλά έχει εταιρίες και σκάφη που βαδίζουν ή πρόκειται να συμμετέχουν σε τέτοια εγχειρήματα ασφαλείας. Παράλληλα, υπάρχει ήδη μεγάλο ενδιαφέρον για τη χώρα μας από διάφορες εταιρείες του ιδιωτικού τομέα, στο να προχωρήσουν στη δημιουργία και εφαρμογή τέτοιων υπηρεσιών σε μαζικό επίπεδο, λειτουργώντας λίγο ως κεντρικά σημεία παροχής υπηρεσιών αντί για την κλασσική σχέση one-on-one μέσα από τις υπάρχουσες υποδομές ενός πελάτη.
Το όλο εγχείρημα βρίσκεται προφανώς στην αρχή και σίγουρα θα εμφανίσει και «παιδικές ασθένειες», όμως η τεχνολογία που ορίζει την μελλοντική πορεία κάποιων πραγμάτων, ειδικά στο εμπόριο, έχει «φιξάρει» το στίγμα της για το μέλλον και οδηγείται προς την ολοένα και μεγαλύτερη εφαρμογή ηλεκτρονικών συστημάτων. Μια εφαρμογή που θα φέρει τόσο μεγαλύτερη ικανότητα ελέγχου και ασφάλειας (σταδιακά), αφού ο απρόβλεπτος ανθρώπινος παράγοντας θα ελαχιστοποιηθεί ως παρουσία, όσο και ως μείωση δαπανών (overhead expenses) που θα αποφέρουν και απόσβεση της όποιας επένδυσης στις νέες τεχνολογίες όλο και πιο γρήγορα όσο διευρύνεται η χρήση τους.
Ειδικά τώρα στην Ελλάδα, όπως αναφέρθηκε, όπου η χώρα μας είναι στην κορυφή της παγκόσμιας ναυτιλίας, είναι προφανές πώς ανοίγει ένας τομέας που ενδεχομένως να φέρει πολλά κέρδη στους τολμηρούς πρωτοπόρους της εφαρμογής του. Μένει μόνο να το δούμε.
Πρώτη δημοσίευση στο Geopolitics & Daily News