Το Παλαιστινιακό Ζήτημα απασχολεί τη διεθνή κοινότητα ήδη από το 1917, όταν με την διακήρυξη του Βρετανού Υπουργού Εξωτερικών, Λόρδου Μπάλφουρ, προβλεπόταν η δημιουργία εθνικής εστίας στα εδάφη της Παλαιστίνης για τους διάσπαρτους και κατατρεγμένους Εβραίους απ’ όλο τον κόσμο. Έκτοτε, η διαμάχη μεταξύ Εβραίων και Αράβων, δυο λαών για την ίδια γη, ξεκίνησε στηριζόμενη στο φόβο του αποκλεισμού και της απομόνωσης, που αποτελούν κίνητρα συμπεριφοράς και χάραξη πολιτικής, τουλάχιστον το ίδιο ισχυρά με την αίσθηση της αποκλειστικότητας στη δικαιοσύνη της θέσης, την ιστορική αλήθεια και την κυριότητα επί των συγκεκριμένων εδαφών.
Η νέα μεγάλη τρομοκρατική επίθεση της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς εναντίον του Ισραήλ, προκάλεσε παγκόσμιο σοκ, αφενός λόγω του μεγάλου αριθμού των θυμάτων/αιχμαλώτων και αφετέρου διότι ένα κράτος με εξαιρετικά οργανωμένο σύστημα πληροφοριών -από τα καλύτερα παγκοσμίως-, αιφνιδιάστηκε από μια τέτοια επιχείρηση. Η επίθεση της Χαμάς, η οποία προετοιμαζόταν επί μήνες και ξύπνησε μνήμες του πολέμου του Γιομ Κιπούρ (6 Οκτωβρίου 1973, Αίγυπτος και Συρία εναντίον του Ισραήλ), αποτελεί μια σύγκρουση από το μέλλον, με βαθιές ρίζες στο παρελθόν. Σαφώς πρόκειται για μια νέα πρόκληση για το κράτος του Ισραήλ, που ωστόσο είναι πολύ νωρίς να χαρακτηριστεί ως ένας νέος αραβο-ισραηλινός πόλεμος αλλά και μια νέα παλαιστινιακή ιντιφάντα.
Προσπαθώντας να κρατήσουμε ίσες αποστάσεις από τα γεγονότα, η νέα ισχυρή τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς είναι κατακριτέα και καταδικαστέα, δεν χωρά καμία αμφιβολία, καμία αμφισβήτηση και κανένα «ναι αλλά…». Πρόκειται για μια βίαια πράξη, η οποία επηρεάζει την ζωή χιλιάδων αμάχων και δεν επιδέχεται αμφισβήτησης ότι στην συγκεκριμένη συγκυρία, η χώρα μας (πρέπει να) είναι με το λαό του Ισραήλ. Προσπαθώντας να δούμε λίγο πιο εσωτερικά το ζήτημα, καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορεί μια τρομοκρατική οργάνωση του επιπέδου της Χαμάς, να προκαλέσει τόσο μεγάλο και αναπάντεχο χτύπημα σε ένα ισχυρό κράτος σαν το Ισραήλ, χωρίς την υποστήριξη ή έστω την παρασκηνιακή ενίσχυση από κάποιο άλλο περιφερειακό κράτος.
Είναι αλήθεια, ότι τις περισσότερες υποψίες τις συγκεντρώνει το Ιράν, καθώς είναι γνωστή η σχέση μεταξύ του θεοκρατικού καθεστώτος της Τεχεράνης με τις ισλαμικές τρομοκρατικές ομάδες της ευρύτερης περιοχής (Χαμάς, Χεζμπολάχ). Ωστόσο, η αφορμή για τη νέα αυτή σύγκρουση φαίνεται πως είναι η (όποια) εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας-Ισραήλ. Με την συνέχιση λοιπόν, του φαύλου κύκλου βίας στην περιοχή, γινόμαστε μάρτυρες μιας ακόμα αιματηρής σύγκρουσης στην Παλαιστίνη, όπως ακριβώς είχε γίνει και το 2021. Η δημιουργία μιας νέας ανάφλεξης στην περιοχή, θα αποτελέσει το τέλος της «οικονομικής ειρήνης» που έχει δομηθεί γύρω από τις λεγόμενες «Συμφωνίες του Αβραάμ», καθιστώντας το Παλαιστινιακό Ζήτημα στο επίκεντρο των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ-αραβικών κρατών.
Από την άλλη μεριά ωστόσο, είναι γεγονός, ότι τα τελευταία έξι χρόνια, η πλάστιγγα συνεχώς γέρνει υπέρ του Ισραήλ και έναντι των Παλαιστινίων, βλέποντας τη λύση των δυο κρατών να απομακρύνεται. Από το 2017 και έκτοτε, η κατάσταση στην περιοχή παραμένει εκρηκτική, με τις πολιτικές του Ντόναλντ Τραμπ («Συμφωνία του αιώνα», «Συμφωνίες του Αβραάμ», αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ κ.α.), να οξύνουν συνεχώς τις διαφορές, ενώ και η πολιτική του Ισραήλ και οι βίαιες καταστολές κυρίως στη Δυτική Όχθη, να δημιουργούν νέες αντιπαλότητες στις ήδη υπάρχουσες.
Παράλληλα, η απομάκρυνση του αραβικού κόσμου από το Παλαιστινιακό Ζήτημα και η ταυτόχρονη αδυναμία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών να επέμβει ουσιαστικά και να πιέσει για την υιοθέτηση των Ψηφισμάτων 242 και 2334, είναι αυτά που προκάλεσαν την έκρηξη του παλαιστινιακού λαού, ο οποίος νιώθει συνεχώς αδικημένος και απομονωμένος.
Γιατί όμως αυτό το ξέσπασμα να συμβεί τώρα; Θα μπορούσε κανείς να εστιάσει σε πολλά, αλλά θεωρούμε ότι η επικείμενη προσέγγιση μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ ακόμα και χωρίς να υπάρχει πρόοδος στο Παλαιστινιακό, είναι ο λόγος πίσω από τη σημερινή σύγκρουση. Έχοντας χάσει τα τελευταία χρόνια την υποστήριξη πολλών αραβικών κρατών, η εξομάλυνση των σχέσεων του σαουδαραβικού βασιλείου με το Τελ-Αβιβ, θα σημάνει ουσιαστικά τη θυσία του Παλαιστινιακού Ζητήματος στο βωμό της νέας τάξης πραγμάτων που δημιουργείται από τις νέες συμμαχίες, συμπράξεις και επαναπροσεγγίσεις.
Κοιτώντας τις διεθνείς αντιδράσεις στη νέα αυτή σύγκρουση, βλέπουμε -για ακόμα μια φορά- τα εξής:
- Τις Ηνωμένες Πολιτείες σταθερά στο πλευρό του στρατηγικού τους συμμάχου στην περιοχή, στέλνοντας το αεροπλανοφόρο Gerald Ford και στόλο στην Ανατολική Μεσόγειο, προς υποστήριξη του Ισραήλ.
- Τη Ρωσία, να κρατά ουδέτερη στάση, κατηγορώντας ωστόσο τη Δύση για τη σημερινή κατάσταση ενώ τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους εντός των συνόρων του 1967 με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
- Την Κίνα να δηλώνει «βαθιά ανήσυχη» από την κλιμάκωση μεταξύ των δυο πλευρών, σε μια προσπάθεια να κρατηθούν ίσες αποστάσεις.
- Την Ευρωπαϊκή Ένωση, να κρατά τις αποστάσεις της, υποστηρίζοντας το Ισραήλ και ταυτόχρονα τη λύση της δημιουργίας δυο κρατών.
- Τη Σαουδική Αραβία να επιδιώκει το τέλος των εχθροπραξιών, τονίζοντας την ανάγκη να σεβαστούν Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.
- Την Τουρκία για ακόμα φορά -όπως και στον πόλεμο της Ουκρανίας-, να διαδραματίζει το ρόλο του «επιτήδειου ουδέτερου», προσπαθώντας να κρατήσει ίσες αποστάσεις.
- Την Ελλάδα να δηλώνει υπέρ του Ισραήλ και να υποστηρίζει πλήρως το δικαίωμα στη χρήση νόμιμης άμυνας.
Τέλος, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η αντίδραση του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, ο οποίος μόλις στις 2 Οκτωβρίου, καταδίκασε την έφοδο των Ισραηλινών δυνάμεων στο τέμενος Al-Aqsa. Η στάση που θα κρατήσει ο Οργανισμός στη νέα αυτή σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων, αναμένεται να επηρεάσει και μία σημαντική μερίδα άλλων αραβικών κρατών. Παράλληλα, η τοποθέτηση της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο αποτελεί ερωτηματικό, καθώς μια ενεργή εμπλοκή της εναντίον του Ισραήλ, ενέχει τον κίνδυνο μιας ευρύτερης περιφερειακής σύγκρουσης, προσελκύοντας πολλούς διεθνείς και περιφερειακούς δρώντες, καθιστώντας την ανατολική Μεσόγειο την νέα παγκόσμια «πυριτιδαποθήκη».
Καταλήγοντας, η νέα αυτή σύγκρουση εντός των τειχών του Ισραήλ, φαίνεται να οδηγεί σε ένα νέο φαύλο κύκλο βίας, με μοναδικό χαμένο τον άμαχο πληθυσμό εκατέρωθεν. Το Παλαιστινιακό, δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί το κεντρικό ζήτημα στη Μέση Ανατολή, παρά μόνο έπαιρνε συνεχώς αναβολές μέχρι να φτάσουμε στο χθες. Ένα χθες, που χτίζεται τα τελευταία χρόνια μεθοδευμένα, με την Διεθνή Κοινότητα σε ρόλο παρατηρητή. Πρέπει να καταστεί σαφές προς όλους, ότι η συνεχής σύγκρουση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, προκειμένου να εδραιώσουν την ορθότητα των θέσεων τους, δεν αποτελεί μοιραίο κίνδυνο μόνο για τη ζωή και το μέλλον των δυο λαών, αλλά και για την Ιστορία της ευρύτερης περιοχής.
Συμφωνώ με πολλούς αναλυτές ότι είναι αρκετά δύσκολο να υπάρξει δημιουργία παλαιστινιακού κράτους με οριοθετημένο πλαίσιο που να εγγυάται την ασφάλεια του Ισραήλ και την εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης για τους Παλαιστινίους. Ωστόσο, αξίζει τον κόπο κάθε σοβαρή προσπάθεια για την επίλυση του Παλαιστινιακού και την εμπέδωση της ειρήνης, παρά τα πολλά εμπόδια και τους περιορισμούς που θα υπάρξουν στην πορεία, αλλά ποιος είπε ότι ο δρόμος προς την επίτευξη της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης και της αυτοδιάθεσης είναι ομαλός;