Χιλιάδες άνδρες και αγόρια ντυμένοι στα ασπρόμαυρα, με τα καπέλα τους, και τις χαρακτηριστικές μπούκλες δεξιά και αριστερά στα πρόσωπά τους, στριμώχτηκαν αυτές τις μέρες στους δρόμους του Μεα Σεαρίμ. Εκεί χτυπά η καρδιά των υπερορθόδοξων Εβραίων (κοινότητα των Χαρεντίμ) της Ιερουσαλήμ του Ισραήλ. Προχώρησαν σε μια οργισμένες διαμαρτυρίες, που αμαυρώθηκαν από αρκετά επεισόδια. Αιτία η άρνησή τους να υπηρετήσουν στον στρατό.
Υπέρ της υποχρεωτικής θητείας τους είχε αποφανθεί τη περασμένη εβδομάδα, σε μια ιστορική του απόφαση, το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας, επιλύοντας έτσι τις αμφίρροπες τάσεις εντός της κυβέρνησης του πρωθυπουργού, Μπέντζαμιν Νετανιάχου-στην οποία μετέχουν υπεροθόδοξοι και υποστηρικτές αυτών. Παράλληλα η απόφαση ελήφθη την στιγμή που ο ισραηλινός στρατός χρειάζεται σημαντική ενίσχυση ενώ μεγάλη μερίδα της ισραηλινής κοινωνίας απαιτούσε την στράτευση των υπερ-ορθόδοξων τονίζοντας πως δεν μπορούν να υπάρχουν πλέον εξαιρέσεις, ειδικά όταν τα παιδιά, σύζυγοι, πατεράδες από τόσες οικογένειες εδώ και μήνες πολεμούν στην Γάζα.
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου βέβαια, στερεί από τους υπεροθόδοξους ένα από τα βασικότερα προνόμια τους.
″Μας διώκουν 2.000 χρόνια...θα προκαλέσουν την καταστροφή μας”
Νεαροί άνδρες φοιτητές πλήρους φοίτησης σε εβραϊκά σεμινάρια, ή γιεσίβα, υποστηρίζουν στο BBC, ότι ο θρησκευτικός τρόπος ζωής τους βρίσκεται σε κίνδυνο. Πιστεύουν ότι οι προσευχές και η ενασχόληση τους με την θεολογία είναι αυτά που προστατεύουν το Ισραήλ και τον εβραϊκό λαό.
«Για 2.000 χρόνια μας διώκουν και έχουμε επιζήσει επειδή μαθαίνουμε την Τορά (σ.σ. νόμος, οι διδασκαλίες που έδωσε Μωϋσής στους Εβραίους στην Πεντάτευχο) και τώρα το Ανώτατο Δικαστήριο θέλει να μας αφαιρέσει αυτό το δικαίωμα, κάτι που θα προκαλέσει την καταστροφή μας», λέει ο Τζόζεφ.
«Το να πάει στο στρατό θα κάνει έναν θρήσκο Εβραίο να μην είναι πια θρησκευόμενος...Η στράτευση δεν βοηθά τον στρατό. Δεν μας θέλουν εμάς τους Χαρεντίμ, εμάς τους ορθόδοξους Εβραίους, δεν μας χρειάζονται», λέει ένας άλλος μαθητής, που δεν ανέφερε το όνομά του καθώς δεν είχε λάβει άδεια από τον ραββίνο του να μιλήσει στα ΜΜΕ. «Απλά θα μας δώσουν εκεί να κάνουμε μια βρώμικη δουλειά. Θα μας κάνουν μη ορθόδοξους».
Τα king makers κόμματα των υπερορθόδοξων και τα...ανταλλάγματα
Η διαμάχη στη ισραηλινή κοινωνία για τον ρόλο των υπεροθόδοξων, μαίνεται εδώ και δεκατίες. Τα τελευταία χρόνια όμως εντείνεται καθώς από εκέι που ήταν μια πολύ μειοψηφία του πληθυσμού πλέον η κοινότητα των Χαρεντίμ μετρά 1εκατ., αντιστοιχώντας δηλαδή στο 12.9% του πληθυσμού της χώρας.
Τα υπερορθόδοξα κόμματα μάλιστα έχουν ενεργήσει συχνά ως βασικοί παράγοντες στην ανάδειξη πρωθυπουργών, παρέχοντας υποστήριξη σε διαδοχικές κυβερνήσεις με επικεφαλής τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, με ένα εκ των βασικών ανταλλαγμάτων την συνέχιση της εξαίρεσης των υπερθόδοξων από υποχρεώσεις όπως η υπηρεσία στον στρατό και την διάθεση εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων για την λειτουργία των θεσμών τους.
Όλα αυτά ήταν μια διαχρονική αιτία τριβών με τους κοσμικούς Εβραίους Ισραηλινούς που ως επί το πλείστον υπηρετούν υποχρεωτικά στον στρατό και πληρώνουν το μεγαλύτερο μερίδιο φόρων.
Όμως, το θέμα των προνομίων που απολαμβάνουν οι υπερορθόδοξοι πλέον έχει τεθεί στο επίκεντρο την στιγμή που η χώρα είναι για ένατο μήνα σε πόλεμο στην Γάζα κατά της Χαμάς και ένα δεύτερο μέτωπο με ευρεία εμπλοκή του ισραηλινού στον Λίβανο κατά της Χεζμπολά δεν μπορεί να αποκλειστεί.
″Ο γιος μου είναι 200 ημέρες στις εφεδρείες! Δεν ντρέπεστε;”
«Ο γιος μου είναι ήδη 200 μέρες στις εφεδρείες! Πόσα χρόνια θέλεις να κάνει; Πώς είναι δυνατόν να μην ντρέπεσαι;» αναφώνησε η Μορ Σαμγκάρ απευθυνόμενη στον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ κατά διάρκεια πρόσφατης εκδήλωσης.
Τα οργισμένα λόγια της σχετικά με τον με τον γιο της καταγράφηκαν σε βίντεο και αυτό αναπαράχθηκε ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στο μεταξύ η ηγεσία του ισραηλινού στρατού κάνει συνεχώς λόγο για ελλείψεις στις Ένοπλες Δυνάμεις σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού και η Σαμγκαρ - που έχει ψηφίσει στο παρελθόν το κόμμα του Νετανιάχου - σχολιάζει ότι η κυβέρνηση «χειρίστηκε πολύ άσχημα την κατάσταση», βάζοντας τη δική της πολιτική επιβίωση πάνω από τα εθνικά συμφέροντα.
«Ο Νετανιάχου και η συμμορία του έκαναν ένα μεγάλο λάθος κρίσης νομίζοντας ότι μπορούν να το αποφύγουν (σ.σ. την στράτευση των υπερορθόδοξων. Ααπό τη στιγμή που επιβάλλεις στον μισό πληθυσμό να πάει στον στρατό, δεν μπορείς να επιβάλεις ότι ο άλλος μισός δεν θα πάει. Δεν έχει να κάνει με κάποια κόντρα κοσμικών και θρησκευτικών στοιχείων.Το βλέπω ως ζήτημα ισότητας. Δεν μπορείς να φτιάχνεις νόμους που να κάνουν τον μισό πληθυσμό πολίτες δεύτερης τάξης».
Νωρίτερα φέτος, μια έρευνα του Ισραηλινού Ινστιτούτου Δημοκρατίας έδειξε ότι το 70% των Ισραηλινών Εβραίων ήθελε να τερματιστεί η γενική εξαίρεση από τη στρατιωτική θητεία για τους υπερορθόδοξους.
Στο μεταξύ παρά τις προηγούμενες απειλές, μέχρι στιγμής τα υπερορθόδοξα κόμματα δεν έχουν αποχωρήσει από τον κυβερνητικό συνασπισμό του Νετανιάχου για το θέμα της στρατιωτικής θητείας.
Το Νετζάχ Γιεχούνται και ανταπόκριση στις ιδιαίτερες απαιτήσεις των Χαρεντίμ
Συνεχίζονται έτσι οι προσπάθειες να προωθηθεί ένα παλαιότερο νομοσχέδιο -κάποτε απορρίφθηκε από τους ηγέτες της κοινότητας των Χαρεντιμ- που θα οδηγούσε σε μερική στράτευση τους υπερορθόδξους.
Μέχρι στιγμής, μόνο ένα τάγμα του ισραηλινού στρατού, το Νετζάχ Γιεχούντα, έχει δημιουργηθεί για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των υπερ-ορθόδοξων που αφορούν τον ξεχωριστό τρόπο ζωής και οργάνωσης της καθημερινότητά τους, όπως ο διαχωρισμός των φύλων, η διάθεση φαγητού κοσέρ και χρόνου για προσευχές και καθημερινές τελετές.
Αλλά ένας υπερορθόδοξος ραβίνος που ασχολείται με θέματα ένταξης και είναι στο διοικητικό συμβούλιο ΜΚΟ που υποστηρίζει το τάγμα, πιστεύει ότι είναι δυνατοί περισσότεροι συμβιβασμοί και ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί μια νέα ταξιαρχία αποτελούμενη από Χαρέντιμ.
«Εναπόκειται στους Χαρεντίμ να έρθουν στο τραπέζι και να πουν, είμαστε έτοιμοι για πραγματικές παραχωρήσεις, είμαστε έτοιμοι να βγούμε από την παραδοσιακή μας ζώνη άνεσης και να κάνουμε κάτι προληπτικά για να βρούμε το σωστό πλαίσιο που θα επιτρέψει σε περισσότερους να υπηρετήσουν ”, λέει ο Ραβίνος Γιεοσουά Πφέφερερ.
Ο ίδιος προτείνει χιλιάδες νεαροί υπερ-ορθόδοξοι άνδρες που δεν είναι επί του του παρόντος σε περίοδο μελέτης πλήρους απασχόλησης του Τορά - θεωρώντας τους εαυτούς ακατάλληλους για το αυστηρό ακαδημαϊκό πλαίσιο- - να ενθαρρυνθούν για να ενταχθούν στο στρατό όπως τόσοι άλλοι Εβραίοι Ισραηλινοί της ηλικίας τους.
Μόλις 3.000 κλήθηκαν για στρατιωτική θητεία...αλλά η αλλαγή μοιάζει αναπόφευκτη
Προκειμένου ο ισραηλινός στρατός να ανταποκριθεί στη φήμη του ως «Λαϊκού Στρατού», ο Ραβίνος Πφέφερ λέει επίσης πως θα πρέπει να κάνει περισσότερα για να οικοδομήσει εμπιστοσύνη και να βελτιώσει τη σχέση του με την κοινότητά των υπερορθόδοξων.
«Υπάρχουν πολλά καταλύματα που χρειάζονται, αλλά δεν είναι πυρηνική φυσική», σχολιάζει.
Μέχρι στιγμής πάντως, η διαδικασία υλοποίησης του υπερορθόδοξου σχεδίου αποκαλύπτεται σταδιακά.
Περισσότεροι από 60.000 υπερορθόδοξοι άνδρες που είναι εγγεγραμμένοι ως μαθητές γιεσίβα έχουν λάβει απαλλαγή από τη στρατιωτική θητεία. Με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ο στρατός ενημερώθηκε όμως να καλέσει στον στρατό μόνο 3.000 από την κοινότητα, επιπλέον των περίπου 1.500 που ήδη υπηρετούν.
Αναφέρεται όμως ότι προωθείται σχέδιο να κληθεί μεγαλύτερος αριθμός τα επόμενα χρόνια.
Πίσω στο Μέα Σεαρίμ, τη νύχτα κάποιοι υπερορθόδοξοι διαδηλωτές, που έχουν τις πιο ακραίες θέσεις πετούν πέτρες σε αστυνομικούς και ξεχύνονται στην Ιερουσαλήμ. Μάλιστα, επιτέθηκαν και στα αυτοκίνητα δύο υπερορθόδοξων πολιτικών που εκτιμούν ότι τους απογοήτευσαν με την στάση τους.
Όσο και εάν αντιδρούν όμως, αυτή τη φορά η αλλαγή- που τόσα επίμονα αρνούνται- μοιάζει αναπόφευκτη.
