Με τα ρωσικά στρατεύματα να πολιορκούν δετά την ανατολική Ουκρανία και μια στρατιωτική ανάφλεξη, κολοσσιαίων διαστάσεων, επι θύραις η Γηραιά Ήπειρος στενάζει υπό την απειλή πολέμου.
Ζοφερές αναμνήσεις και αιματηρά διδάγματα στοιχειώνουν τη σκέψη των ευρωπαϊκών ηγεσιών, όπου κυρίως πανικοβάλλονται εξαιτίας διπλωματίας των κανονιοφόρων.
Με το ημερολόγιο να αναγγέλλει τη τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, η μεταψυχροπολεμική ονειροφαντασία, ο ευσεβής πόθος αν προτιμάτε, ότι η χρήση ένοπλης βίας ξορκίστηκε ως αναχρονιστική διεθνής πρακτική καταρρέει σαν εύθραυστος γυάλινος πύργος. Ο άγραφος κανόνας της ισχύος εκτοπίζει τον γραπτό κανόνα του δικαίου.
Κατά τη τρέχουσα συγκυρία, ο ανησυχητικός παράγοντας είναι ότι ο διπλωματικός μίτος των διαβουλεύσεων δεν πλέκεται γύρω από τις παραδοσιακές ευρωπαϊκές μητροπόλεις, όπως στο παρελθόν, αλλά περιστρέφεται στην αμερικανική πρωτεύουσα. Εκείνη κινεί τα νήματα και μοχλεύει τις πράξεις στα εν εξελίξει μέτωπα.
Ανήμπορες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να μαλακώσουν το αγγλοσαξονικό αντιρωσικό σύνδρομο, ακροβατούν σε μια κρίση, ηφαιστειογενή και καταστροφική, για ολάκερη την παγκόσμια ασφάλεια. Δύσκολα αποτρέπεται η ρήξη στο εμπλεκόμενο δίπολο, το οποίο ηλεκτρίζεται επικίνδυνα αφ’ ενός λόγω της αδιαλλαξίας Ουάσιγκτον-Λονδίνου και αφ’ ετέρου της ανυποχώρητης Μόσχας. Τα προπαγανδιστικά πυρά των ημερών περίπου ομολογούν πόθο σύρραξης.
Υπο την κλαγγή των όπλων πλέον ασκείται ευδόκιμη εξωτερική πολιτική, υλοποιούνται λυσιτελώς εθνικές βλέψεις και κάμπτονται τα ατίθασα αμυντικά φράγματα. Παρθενική φορά στη μεταπολεμική Ευρώπη, ένα ολόκληρο κράτος, μεσαίας κλίμακας, κινδυνεύει εξόφθαλμα να διαμελιστεί εν όψει ξένης στρατιωτικής διείσδυσης. Ένα τέτοιο αμετάκλητο και ατιμώρητο γεγονός, ανάλογο μιας πολεμικής επιβολής, ξεκλειδώνει την κερκόπορτα της κολάσεως, όπου τα πυρακτωμένα στρατιωτικά τετελεσμένα θα λιώνουν με τη θέρμη τους τη μεταλλική διαπραγματευτική πένα.
Η διεθνής διπλωματία παγκοσμίως επι τα χείρω αποκτά μόνιμα μιλιταριστικά χαρακτηριστικά, φαινόμενο ιδιαίτερα προσφιλές στην ανθρώπινη ιστορία, ερεθίζοντας τα ανακλαστικά της Βεστφαλίας. Δειλά, τόσο οι μεγάλες όσο και οι μεσαίες δυνάμεις εφαρμόζουν επισήμως και ρητώς πολιτική πυγμής. Κάθε μείζον τάπητας συζητήσεων ενδέχεται να φιλοξένει και ένα όπλο.
Το σαρδόνιο χαμόγελο του πολιτικού ρεαλισμού προβάλλει αχνά στα φιλοσοφικά χείλη, ενώ η πολιτική γεωγραφία στροβιλίζεται πάλι στον ιστορικό αναδευτήρα. Ο αναθεωρητισμός θεριεύει στις ανατολικές και νότιες ζώνες τις ευρωπαϊκής μεθορίου, οσμίζεται λαίμαργα τις «μελανές οπές» και ανιχνεύει τα ανεμικά αναχώματα.
Το δέλεαρ της προσφυγή στις ‘‘κάννες’’, θα μεγαλώνει αλματωδώς όσο η Δύση φυγομαχεί, δυσανεκτική και σκεπτικιστική, μπροστά στην ευθεία αντιπαράθεση. Πρόκειται για μια αχίλλειο πτέρνα που εκτραχύνει τους αμφισβητίες της διεθνούς τάξης στο φόντο της θριαμβευτικής μετάβασης στον ήπιο τριπολισμό.
Δυο πυλώνες της ευρωπαϊκής ασφάλειας, διαμορφωτές της μεταψυχροπολεμικής ‘‘συμφωνίας’’, διαβρώνονται στη δασώδη ‘‘ακριτική γη’’: α) ο σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας συνώνυμο του απαραβίαστου των συνόρων, β) η συμμαχική αλληλεγγύη.
Στο σιτοβολώνα της Ευρώπης, ρυμουλκείται επαναδιευθέτηση, εδαφική ως επι το πλείστον, η οποία θα προκαλέσει ένα αρνητικό ντόμινο, έναν ωστικό αντίκτυπο σε όλο το περιφερειακό status quo. Η εδαφική ακεραιότητα παύει να θεωρείται ιερή και τα σύνορα μετατρέπονται σε ελαστικές νομικές ρυθμίσεις, υποκείμενες στην αλλαγή.
Τίθενται τα θεμέλια ανατροπής του εδαφικού καθεστώς, όπου υπάρχουν πολέμιες ενστάσεις και φιλονικίες. Οι μεταβολές στην ισορροπία της ισχύος πάντοτε, γοργά ή βραδεία, αντανακλώνται χαρτογραφικά και διασαλεύουν την κατεστημένη κυριαρχία.
Τίποτα δεν εμποδίζει, φερ’ ειπεν την Τουρκία-ένα επιθετικά αναθεωρητικό κράτος-εφόσον η μεταψυχροπολεμική σύμβαση περί συνόρων στην Ευρώπη σπάσει, να προωθήσει την ακύρωση των ελληνικών τίτλων κυριαρχίας. Σάμπως, το ετοιμόρροπο βαλκανικό κτίσμα, θα αντέξει τους γεωπολιτικούς κραδασμούς.
Όσον αφορά την αλληλοβοήθεια μεταξύ των κρατών και την αξιοπιστία των διαφόρων συμμαχικών εγγυήσεων, η αλήθεια εκθέτει σκληρά. Η αφέλεια της βέβαιης συμμαχικής υποστήριξης, μεταπίπτει σε προσεκτική αμφιβολία, σε φοβική προσγείωση.
Ακολουθείστε λίγο τον ειρμό των γεγονότων. Παρά τις όποιες διαβεβαιώσεις λάμβανε η φιλοδυτική πτέρυγα της Ουκρανίας, περί αρωγής έναντι της Ρωσίας, εκείνες χωλαίνουν καθημερινώς. Συνειδητοποιεί την απροθυμία, βλέποντας την αυτοβοήθεια ως απάντηση. Το κωδωνοστάσιο της ανασφάλειας ηχεί για όλους ανεξαιρέτως, ιδίως για την Ελλάδα.
Ευχόμαστε την πρυτανεία του ορθολογισμού, έστω και στην ύστατη στιγμή. Ειδάλλως η πυρίτιδα θα πασπαλίσει τις ασταθείς γωνιές της Ευρώπης, διασπείροντας ολοσχερώς την εύφλεκτη οσμή της. Ήδη πλανάται δίπλα σε πολλά σπίρτα-προσανάμματα και ο έλεγχος της λαίλαπας ποτέ δεν δαμάζεται.
Ας απομακρύνουμε το βλέμμα από την πύρινη άβυσσο.