Γράφω συχνά για τον κινηματογράφο γιατί στο ευρύτερο κυρίως κοινό η 7η Τέχνη θεωρείται ότι αναλύφθηκε από τους Αδελφούς Λουμιέρ.
Βέβαια ήταν μια έκπληξη όπως το αυτοκίνητο και το αεροπλάνο. Αυτά τα δύο δεν έγιναν 8η και 9η Τέχνη αλλά απίστευτη τεχνική.
Όταν ο κινηατογράφος απέκτησε τις άλλες 6 Τέχνες και - στην Δεκαετία του 1920 - ανακάλυψε το Μοντάζ έγιμε κι’αυτός ’Εβδομη. Στην Δεκαετία του 1920.
Τα πρώτα φιλμ προβάλλονταν σε καφενεία, ταβέρνες και αργότερα σε βρώμικες αιθουσούλες μπροστά σε ένα κατάπλητο κοινό.
Δανείζομαι από το βιβλίο μου «Ο Κόσμος κατ’εμέ»* μια περιγραφή του Ζαν-Πωλ Σαρτρ, παιδί ακόμα, για την γνωριμία του με το σιμεμά της γειτονιάς.
Οι εμπειρίες στις κινηματογραφικές αίθουσες εκείνη την εποχή, ιδιαίτερα στις χειμερινές και ιδιαίτερα για ένα παιδί ήταν κάτι σαν την μύηση στα Ελευσίνια Μυστήρια, στις σκοτεινές και θορυβώδεις αίθουσες του ναού της Δήμητρας –απ’όσο μπορώ να φανταστώ.
Ανάλογες με τις εμπειρίες που είχε ο Ζαν Πωλ Σαρτρ όταν πρωτοπήγαινε στο σινεμά. Τις αφηγείται στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Οι Λέξεις». Τις βροχερές μέρες, τον ρωτούσε η μητέρα του πού ήθελε να πάνε.
«Κάναμε ώρα πολύ –γράφει- ώσπου ν΄αποφασίσουμε ανάμεσα στο τσίρκο, το μουσικό θέατρο του Chatelet, το Ηλεκτρικό Σπίτι (για τις ανέσεις που έφερνε ο ηλεκτρισμός) και το Μουσείο Γκρεβέν (με τα κέρινα ομοιώματα). Την τελευταία στιγμή, δήθεν πως πάλι το είχαμε ξεχάσει, αποφασίζαμε να μπούμε σε μια αίθουσα προβολής.
Εκεί που ανοίγαμε την εξώπορτα, έβγαινε ο παππούς μου απ΄το γραφείο του και ρωτούσε: Πού πάτε παιδιά;
Στο σινεμά, έλεγε η μητέρα μου.
Εκείνος σούφρωνε τα φρύδια του κι εκείνη έσπευδε να προσθέσει: Στο σινεμά του Panthéon, εδώ δίπλα είναι, μόνο ένα δρόμο έχουμε να περάσουμε, την οδό Σουφλό. Σήκωνε τους ώμους και μας άφηνε να φύγουμε. Την Πέμπτη που έβλεπε τον κύριο Σιμονό, του έλεγε: Πέστε μου Σιμονό, εσείς που είστε σοβαρός άνθρωπος, το καταλαβαίνετε αυτό; Η κόρη μου πηγαίνει τον εγγονό μου στο σινεμά !
Το έργο είχε αρχίσει. Ακολουθούσαμε σκουντουφλώντας την ταξιθέτρια, ένιωθα παράνομος. Πάνω απ΄τα κεφάλια μας, μια λευκή δέσμη φωτός διέσχιζε την αίθουσα, έβλεπες να χορεύουν οι σκόνες και οι καπνοί.
Ένα πιάνο χλιμίντριζε, μενεξεδί καρδούλες έλαμπαν στον τοίχο, μ΄έπνιγε μια μυρωδιά από απολυμαντικό που θαρρείς πως έβγαινε από φρεσκοβαμμένο τοίχο».
Σε μας, στην Ελλάδα, δεν είχε απολυμαντικό. Είχε σκορδίλα! *
* Ρ.Μ. «Ο Κόσμος κατ’εμέ- Ο βίος και τα πάθη μου» Επανέκδοση (Εκδ. Shop, Φεστιβάλ Χανίων)