Ακούγονται στην Δύση τις τελευταίες ημέρες, αμέσως μετά την εκλογή του Εμπραχίμ Ραϊσί στην θέση του Προέδρου της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, απαισιόδοξες απόψεις που κάνουν λόγο για την επιδείνωση της προοπτικής επιστροφής των ΗΠΑ στην συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ι.Δ. Ιράν λόγω της εκλογής του Ραϊσί.
Μεταξύ άλλων οι …Κασσάνδρες επικαλούνται δήθεν το επιχείρημα ότι «ένας συντηρητικός πρόεδρος είναι πιο δύσκολο να διαπραγματευτεί, πολλώ δε μάλλον να συμφωνήσει». Τα πράγματα δεν είναι όμως έτσι.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν γνωρίζει ότι η Τεχεράνη κι ο νέος πρόεδρος του Ιράν, Ραϊσί, είναι ρεαλιστές διαπραγματευτές. Γνωρίζει επίσης ότι το Ιράν έχει αντιπαρέλθει τις ασφυκτικές κυρώσεις με τον ίδιο ρεαλισμό, συνεχίζοντας σταθερά την εξωτερική πολιτική του στην Μέση Ανατολή. Βέβαιο είναι ότι η Τεχεράνη διεξάγει από την πλευρά της τις διαπραγματεύσεις από θέση ισχύος, λόγω της επιτυχούς αντιμετώπισης των κυρώσεων στο εσωτερικό της και της αυξημένης επιρροής της στην Μ. Ανατολή.
Παράλληλα ο Μπάιντεν προβληματίζεται από το γεγονός ότι η προεδρία Τραμπ άφησε την εξουσία με το κύρος των ΗΠΑ τρωθέν στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Όπως έχει δηλώσει ο νυν Αμερικανός πρόεδρος, κύριος στόχος του είναι επαναφέρει την αξιοπιστία των ΗΠΑ στην προ-Τραμπ εποχή, δηλ. εκείνη του Προέδρου Ομπάμα.
Η επαναφορά των ΗΠΑ στη Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί προϋπόθεση για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας των ΗΠΑ σήμερα κυρίως μεταξύ των συμμάχων κι εταίρων της Ουάσινγκτον.
Ο Αμερικανός πρόεδρος γνωρίζει καλά ότι ήταν οι ΗΠΑ του Τραμπ που αποχώρησαν μονομερώς κι αυθαίρετα από τη Συμφωνία για το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν, φέρνοντας σε αμηχανία και προβληματισμό τους συμμάχους τους στην Ευρώπη κι ευρύτερα. Γνωρίζει ότι δεν ήταν το Ιράν που προκάλεσε το πρόβλημα. Αντίθετα η Τεχεράνη μέχρι την αμερικανική αποχώρηση από τη Συμφωνία αλλά και για αρκετά χρόνια μετά έχει τηρήσει μέχρι κεραίας τους όρους της Συμφωνίας, παρά τις νέο-επιβληθείσες κυρώσεις της Ουάσινγκτον.
Πέραν της επιστροφής των ΗΠΑ στην Συμφωνία ο Μπάιντεν αντιμετωπίζει επίσης το πρόβλημα της άρσης των κυρώσεων που επέβαλε η Ουάσινγκτον την τελευταία πενταετία, καθώς επίσης και τις κυρώσεις που έχει επιβάλλει μονομερώς το λεγόμενο «Διεθνές Χρηματοπιστωτικό Σύστημα».
Το κυριότερο όμως ζήτημα του Μπάιντεν είναι να ισορροπήσει ανάμεσα στην επιστροφή στη Συμφωνία και την διαχείριση των πιέσεων που δέχεται από το Τελ Αβίβ και το εβραϊκό λόμπι των ΗΠΑ περί του αντιθέτου, δηλ. την μη επιστροφή των ΗΠΑ στην Συμφωνία.
Θεμελιώδες είναι το ερώτημα εάν ο Πρόεδρος Μπάιντεν θα συνεχίσει την πολιτική Ομπάμα στη νυν προεδρία του. Η εν λόγω πολιτική συνίσταται στην πολυμερή διπλωματία των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή. Ως Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ επί Ομπάμα αποτέλεσε σημαντικός παράγοντας στην υλοποίηση της καινοφανούς προσέγγισης του Ιράν με την υπογραφή της εν λόγω Συμφωνίας.
Σήμερα ο Μπάιντεν δίνει μάχη με το χρόνο για την σταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής. Αφού η Ουάσινγκτον αποχώρησε από τη Συμφωνία, είναι εκείνη που πρέπει να κάνει τα πρώτα βήματα για την αποκατάσταση της διπλωματικής εμπιστοσύνης στη Συμφωνία που είχε επιτευχθεί επί Ομπάμα.
Επί του παρόντος οι συνθήκες είναι ευνοϊκές.
***
Δρ. Ευάγγελος Βενέτης
Ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής