Το πανύψηλο γλυπτό ενός γυναικείου κεφαλιού με τον δείκτη του χεριού να πιέζει τα χείλη κοιτάζοντας το Μανχάταν κατά μήκος του ποταμού Χάντσον, καλεί τη χαοτική μητρόπολη της Νέας Υόρκης να σταματήσει και να ακούσει.
«Το νερό, όταν κινείται, κάνει έναν ιδιαίτερο ήχο», λέει ο καλλιτέχνης και δημιουργός του γλυπτού, Τζουμ Πλένσα, που έχει έδρα στη Βαρκελώνη.
Το μήνυμα του έργου «Η Ψυχή του Νερού» ύψους 24 μέτρων - το μεγαλύτερο έργο του Πλένσα μέχρι σήμερα - είναι «να σιωπήσουμε και να ακούσουμε τον θόρυβο του νερού που μας μιλάει», λέει ο ίδιος σε συνέντευξη.
Το κατάλευκο κεφάλι έχει τρομερή θέα στον ποταμό, μπροστά από ένα δάσος πολυόροφων κτιρίων στην ταχέως αναπτυσσόμενη προκυμαία του Τζέρσεϊ Σίτι. Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το Γκρίνουιτς Βίλατζ και σε απόσταση περίπου έξι χλμ από το Άγαλμα της Ελευθερίας, τον διάσημο φύλακα του λιμανιού.
Ένα πρωί, πριν από λίγες μέρες, όταν ο Πλένσα είδε το έργο πλήρως συναρμολογημένο για πρώτη φορά, η έκκληση για σιωπή που «διέδιδε» το γλυπτό ανταγωνιζόταν τα βουητά των μηχανών ντίζελ από τον κοντινό τερματικό σταθμό Χομπόκεν, τον βρυχηθμό των ελικοπτέρων και τα κλάματα και γέλια των παιδιών που έκαναν βόλτα με τα καροτσάκια κατά μήκος του ποταμού.
Αλλά αυτοί δεν είναι οι θόρυβοι στους οποίους απευθύνεται το έργο, σύμφωνα με τον Πλένσα.
«Μιλάω για τον θόρυβο πληροφοριών και μηνυμάτων προς εμάς», λέει στη Galerie Lelong Co της Νέας Υόρκης, όπου θα ανοίξει μια έκθεση νέων έργων στις 29 Οκτωβρίου.
Ο Πλένσα είναι 66 ετών και του ανατέθηκε να δημιουργήσει το έργο αυτό πριν από περίπου δύο χρόνια από τους LaFrak και Simon Property Group, οι οποίοι κάνουν έργα για την ανάπτυξη της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου του οικοπέδου όπου βρίσκεται το έργο «Η Ψυχή του Νερού».
Απεικονίζοντας ένα πραγματικό πρόσωπο του οποίου η εικόνα σαρώθηκε, το έργο κατασκευάστηκε από ρητίνη πολυεστέρα, υαλοβάμβακα και μαρμάρινη σκόνη στο στούντιο του Πλένσα στην Βαρκελώνη και στάλθηκε σε 23 κοντέινερ, το καθένα μήκους 12 μέτρων, στο Τζέρσεϊ Σίτι για συναρμολόγηση.
Κίνησε την περιέργεια των ντόπιων
Το γλυπτό, του οποίου τα επίσημα αποκαλυπτήρια γίνονται την Πέμπτη 21 Οκτωβρίου, είναι ορατό από μεγάλη απόσταση, κάνοντας μερικούς ντόπιους που παρακολουθούν τα κομμάτια που συναρμολογούνται από τον Αύγουστο να κοιτάζουν με απορία.
«Γιατί κλείνει το στόμα της;» ρώτησε ο ηλικίας 63 ετών, εργάτης Κλίβελαντ Ράις.
«Είμαι βέβαιος ότι πρέπει να υπάρχει κάποιο νόημα πίσω από αυτό», λέει ο Ουίλιαν Σόντουμπ, 53 ετών, οδηγός τρένου στο Νιου Τζέρσεϊ.
«Θα έλεγα ότι λέει στη Νέα Υόρκη να κρατήσει μυστική αυτήν την περιοχή, επειδή δεν θέλουμε να έρθουν περισσότεροι άνθρωποι να εργαστούν εδώ», δήλωσε ο Χουάν Γιαν, 31 ετών, μηχανικός λογισμικού.
Η 46χρονη Μίριαμ, ταξιδιωτική πράκτορας που αρνήθηκε να δώσει το επίθετό της, έχει άμεση θέα στο γλυπτό από το παράθυρο του διαμερίσματός της και δεν εγκρίνει την τοποθέτησή του στο λιμάνι. «Δεν το βρίσκω κατάλληλο για το περιβάλλον αυτό», λέει.
Ο Πλένσα, ο οποίος εκθέτει τη δουλειά του σε όλο τον κόσμο για περισσότερα από 40 χρόνια, λέει ότι μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να γίνει αποδεκτή η τέχνη του σε διαφορετικά περιβάλλοντα.
«Στον δημόσιο χώρο, το έργο μου είναι το κομμάτι που ανταγωνίζεται πολλά άλλα αντικείμενα», λέει.
Τα έργα του περιλαμβάνουν το Crown Fountain στο Millennium Park του Σικάγου, στο οποίο οι κινούμενες εικόνες των προσώπων LED εμφανίζονται σε δύο γυάλινους πύργους 15 μέτρων με καταρράκτες νερού που ρέουν από το στόμα τους. Οι αντιδράσεις του κόσμου ήταν διφορούμενες όταν δημιουργήθηκε το 2004 αλλά έκτοτε έγινε δημοφιλής τουριστικός προορισμός.
Δεν είναι ένα μήνυμα στο Μανχάταν
Ο Πλένσα λέει ότι το γλυπτό δεν στέλνει μήνυμα στο Μανχάταν και δεν μας λέει να σωπάσουμε, αλλά σιωπηλά καλεί για ησυχία.
Όπως πολλά από τα έργα του, συμπεριλαμβανομένων αρκετών νέων κομματιών στην Galerie Lelong, το «Η Ψυχή του Νερού» είναι το μακρόστενο κεφάλι μιας γυναίκας με κλειστά μάτια.
«Σε πολλά έργα μου λέω στον θεατή: Κλείστε τα μάτια σας και κοιτάξτε μέσα σας, γιατί κρύβετε μια εκπληκτική ομορφιά», λέει.
Τα κομμάτια του περιλαμβάνουν κυρίως γυναίκες επειδή, λέει, βλέπει τη ζωή και τον κόσμο ως θηλυκά, ενώ «τα αγόρια είναι απλώς ένα ατύχημα - ένα πολύ ωραίο ατύχημα, αλλά ένα ατύχημα».
Το έργο «Η Ψυχή του Νερού» είναι καλύτερα ορατό από το ποτάμι, όπως λέει.
«Είναι ένα έργο που αποδίδει φόρο τιμής στο νερό και μέσα στο νερό μπορείτε να το απολαύσετε περισσότερο», προσθέτει.