«Σεισμό» προκάλεσαν στο ΝΑΤΟ δηλώσεις του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επιδιώκει να διεκδικήσει εκ νέου την προεδρία, σχετικά με χώρες του ΝΑΤΟ που δεν πιάνουν τον στόχο των αμυντικών δαπανών.
Μιλώντας το Σάββατο σε συγκέντρωση στο Κόνγουεϊ της Νότιας Καρολίνας ο Τραμπ υπενθύμισε πως, ως πρόεδρος, είχε πει σε μέλος του ΝΑΤΟ ότι θα ενθάρρυνε τη Ρωσία να κάνει ό,τι θέλει σε συμμάχους στο ΝΑΤΟ που είναι «αμελείς».
«Δεν πληρώσατε; Είστε αμελείς;» αναθυμήθηκε πως είπε ο Τραμπ. «Όχι, δεν θα σας προστάτευα. Για την ακρίβεια, θα τους ενθάρρυνα να κάνουν ό,τι στο διάβολο θέλουν. Πρέπει να πληρώνετε. Πρέπει να πληρώνετε τους λογαριασμούς σας».
Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ προειδοποίησε την Κυριακή πως ο Τράμπε έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια των αμερικανικών στρατευμάτων και των συμμάχων τους. «Οποιαδήποτε υπόνοια πως οι σύμμαχοι μπορεί να μην υπεράσπιζαν ο ένας τον άλλο υπονομεύει όλη μας την ασφάλεια, περιλαμβανομένης αυτής των ΗΠΑ, και θέτει Αμερικανούς και Ευρωπαίους στρατιώτες σε αυξημένο κίνδυνο» είπε ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ.
Τα σχόλια του Τραμπ προκάλεσαν βαθιά ανησυχία στην Πολωνία, που είχε βρεθεί υπό ρωσικό έλεγχο στο παρελθόν, και όπου υπάρχει μεγάλη ανησυχία για τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Έχουμε έναν θερμό πόλεμο στα σύνορά μας» είπε ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ την Κυριακή, εκφράζοντας ανησυχία για το αν οι ΗΠΑ θα δείξουν «πλήρη αλληλεγγύη σε άλλες χώρες του ΝΑΤΟ σε αυτή την αντιπαράθεση που υπόσχεται να κρατήσει πολύ καιρό με τη Ρωσία».
«Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως η ΕΕ δεν μπορεί να είναι οικονομικός και πολιτισμικός γίγαντας και νάνος ως προς την άμυνα, επειδή ο κόσμος έχει αλλάξει» είπε σε ομιλία του που σηματοδότησε την έναρξη της προεκλογικής του εκστρατείας για τις τοπικές εκλογές αυτή την άνοιξη.
Το 2014 οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ δεσμεύτηκαν να κινηθούν προς την κατεύθυνση των δαπανών 2% επί του ΑΕΠ για την άμυνα ως το 2024. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ στις αρχές του 2023, 10 από τα 30 μέλη ήταν κοντά ή παραπάνω από το 2% και 13 δαπανούσαν 1,5% ή λιγότερο.
Σε σχετική δήλωση ο Τζέισον Μίλερ, σύμβουλος του Τραμπ, είπε ότι ο πρώην πρόεδρος θα ήταν σε θέση να αναγκάσει πιο αποτελεσματικά συμμάχους να αυξήσουν τις δαπάνες για το ΝΑΤΟ συγκριτικά με τον πρόεδρο Μπάιντεν και ότι «όταν δεν πληρώνεις τις αμυντικές σου δαπάνες δεν μπορεί να εκπλήσσεσαι που έχεις περισσότερο πόλεμο».
Ο Στόλτενμπεργκ είπε πως αναμένει ότι, «ανεξαρτήτως του ποιος θα κερδίσει στις προεδρικές εκλογές, οι ΗΠΑ θα παραμείνουν ισχυρός και δεσμευμένος σύμμαχος στο ΝΑΤΟ». Η γερμανική κυβέρνηση δεν σχολίασε ευθέως, μα το υπουργείο Εξωτερικών της υπέδειξε την αρχή της αλληλεγγύης του ΝΑΤΟ σε δήλωση στο Χ: «”Ένας για όλους και όλοι για έναν”: Αυτό το δόγμα του ΝΑΤΟ κρατά πάνω από 950 εκατομμύρια ανθρώπους ασφαλείς».
Το ΝΑΤΟ δεν είναι μία στρατιωτική συμμαχία α λα καρτ που λειτουργεί ανάλογα με τη διάθεση που μπορεί να έχει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ επισήμανε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ προσερχόμενος στο άτυπο Συμβούλιο των υπουργών ανάπτυξης στις Βρυξέλλες.
«Επιτρέψτε μου να είμαι σαρκαστικός. Θα ακούσουμε πολλά στη διάρκεια αυτής της εκστρατείας. Ας είμαστε σοβαροί. Το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να είναι μία στρατιωτική συμμαχία α λα καρτ. Δεν μπορεί να είναι μία συμμαχία που λειτουργεί ανάλογα με τη διάθεση του προέδρου των ΗΠΑ εκείνες τις ημέρες» ανέφερε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ.
Όπως υπογράμμισε το ΝΑΤΟ «δεν μπορεί να είναι σήμερα ναι και αύριο όχι, να εξαρτάται από το ποιος είσαι εσύ. Ας είμαστε σοβαροί. ΤΟ ΝΑΤΟ ή υπάρχει ή δεν υπάρχει. Δεν θα ξοδέψω τον χρόνο μου σχολιάζονται κάθε ανόητη ιδέα που έρχεται σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ».
Τα σχόλια του Τραμπ ανησυχούν ιδιαίτερα τις χώρες στην πρώτη γραμμή του ΝΑΤΟ, όπως η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής (Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία)- ειδικά δεδομένης της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Με πληροφορίες από Associated Press, ΑΠΕ-ΜΠΕ