Ανά τη Μαριούπολη Ρώσοι εργάτες κατεδαφίζουν βομβαρδισμένα κτίρια με ρυθμό τουλάχιστον ενός την ημέρα, ανασύροντας πτώματα μαζί με τα συντρίμμια.
Ρωσικά στρατιωτικά κονβόι κινούνται στους δρόμους μιας πόλης που μετατρέπεται γρήγορα σε μια πόλη- στρατιωτική βάση, και Ρώσοι στρατιώτες, οικοδόμοι, διοικητικοί και γιατροί αντικαθιστούν τους χιλιάδες Ουκρανούς που σκοτώθηκαν ή έφυγαν.
Πολλά από τα ουκρανικά ονόματα δρόμων αλλάζουν σε σοβιετικά, με τη Λεωφόρο Ειρήνης που διασχίζει τη Μαριούπολη να ονομάζεται Λεωφόρος Λένιν. Ακόμα και η μεγάλη πινακίδα που ανακοινώνει το όνομα της πόλης στην είσοδό της έχει «ρωσοποιηθεί», έχει ξαναβαφτεί με κόκκινο, λευκό και μπλε (όπως η ρωσική σημαία) και με τη ρωσική γραφή.
Οκτώ μήνες από τότε που η Μαριούπολη έπεσε σε ρωσικά χέρια, η Ρωσία εξαφανίζει κάθε ίχνος της Ουκρανίας- με τα στοιχεία εγκλημάτων πολέμου να θάβονται στα κτίριά της. Τα λίγα ανοιχτά σχολεία διδάσκουν ρωσικό πρόγραμμα μαθημάτων, τα τηλεφωνικά και τηλεοπτικά δίκτυα είναι ρωσικά, το ουκρανικό νόμισμα χάνεται και η Μαριούπολη είναι τώρα σε ώρα Μόσχας. Στα ερείπια της παλιάς Μαριούπολης εμφανίζεται μια νέα, ρωσική πόλη, με υλικά από τουλάχιστον μία ευρωπαϊκή εταιρεία, διαπιστώνει το Associated Press.
Ωστόσο η έρευνα του ΑΡ πάνω στη ζωή στην κατεχόμενη Μαριούπολη υπογραμμίζει επίσης αυτό που οι κάτοικοί της γνωρίζουν ήδη πολύ καλά: Ό,τι και αν κάνουν οι Ρώσοι, χτίζουν πάνω σε μια πόλη θανάτου. Πάνω από 10.000 νέοι τάφοι υπάρχουν τώρα στη Μαριούπολη, και ο απολογισμός των νεκρών ίσως να είναι τριπλάσιος από τις αρχικές εκτιμήσεις περί τουλάχιστον 25.000. Η πόλη επίσης αδειάζει, με ρωσικά σχέδια για κατεδάφιση άνω των 50.000 σπιτιών, έχει υπολογίσει το AP.
O θάνατος περιτριγυρίζει τη Μαριούπολη στα όλο και μεγαλύτερα νεκροταφεία στα περίχωρά της και η οσμή του βρισκόταν πάνω από την πόλη το φθινόπωρο. Στοιχειώνει τις μνήμες των επιζώντων, τόσο στη Μαριούπολη όσο και μακριά από αυτήν. Ο καθένας από τους δεκάδες κατοίκους με τους οποίους μίλησε το Associated Press ήξερε κάποιον που σκοτώθηκε κατά την πολιορκία της Μαριούπολης, που άρχισε με την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου. Μέχρι και 30 άτομα κατέφθαναν στο νεκροτομείο κάθε μέρα προκειμένου να εντοπίσουν κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο.
Η Λίντια Εράσοβα είδε τον πεντάχρονο γιο της, Αρτέμ, και την επτάχρονη ανιψιά της, Αντζελίνα, να πεθαίνουν μετά από ρωσικό βομβαρδισμό τον Μάρτιο. Η οικογένεια έθαψε βιαστικά τα ξαδέρφια σε έναν αυτοσχέδιο τάφο σε μια αυλή και έφυγε από τη Μαριούπολη. Γύρισαν τον Ιούλιο για να ξαναθάψουν τα παιδιά, απλά και μόνο για να μάθουν στον δρόμο ότι τα πτώματα είχαν ξεθαφτεί και μεταφερθεί σε αποθήκη. Καθώς πλησίαζαν το κέντρο της πόλης, κάθε οικοδομικό τετράγωνο ήταν πιο θλιβερό από το προηγούμενο. «Είναι φρίκη, όπου και αν κοιτάξεις, όπως και αν κοιτάξεις» είπε η Εράσοβα. «Όλα είναι μαύρα, έχουν καταστραφεί».
Ούτε η ίδια ούτε η κουνιάδα της μπορούσαν να αντέξουν να μπουν στην αποθήκη για να ταυτοποιήσουν τα πτώματα των παιδιών τους. Οι σύζυγοί τους, που είναι αδέλφια, διάλεξαν τα μικρά φέρετρα- ένα ροζ και ένα μπλε- να μπουν μαζί σε έναν τάφο. Η Εράσοβα, που βρίσκεται πλέον στον Καναδά, λέει πως κανένα ρωσικό σχέδιο ανοικοδόμησης δεν θα μπορούσε να φέρει πίσω αυτά που έχασε η Μαριούπολη.
«Μας πήρανε τις ζωές μας. Μας πήρανε το παιδί μας» είπε. «Είναι τόσο γελοίο και ηλίθιο. Πώς επαναφέρεις μια νεκρή πόλη όπου σε κάθε στροφή σκοτώθηκαν άνθρωποι;».
Απέναντι στον θάνατο
Η έρευνα του ΑΡ βασίστηκε σε συνεντεύξεις με 30 κατοίκους της Μαριούπολης, περιλαμβανομένων 13 που ζούσαν υπό ρωσική κατοχή, δορυφορικές εικόνες, εκατοντάδες βίντεο από το εσωτερικό της πόλης και ρωσικά έγγραφα που δείχνουν ένα σχέδιο. Όλα μαζί παρουσιάζουν μια εκτενή προσπάθεια καταστολής της συλλογικής ιστορίας και μνήμης της Μαριούπολης ως ουκρανικής πόλης.
Η Μαριούπολη ήταν στο στόχαστρο του Κρεμλίνου από την πρώτη ημέρα της εισβολής. Μόλις 40 χλμ από τα σύνορα με τη Ρωσία, η πόλη είναι λιμάνι στην Αζοφική Θάλασσα και κρίσιμης σημασίας για τις ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού. Η πόλη επλήγη ανηλεώς με αεροπορικά πλήγματα και πυροβολικό, οι τηλεπικοινωνίες της κόπηκαν, διεκόπησαν ο ανεφοδιασμός με τρόφιμα και η ύδρευση. Ωστόσο η Μαριούπολη δεν παραδινόταν για 86 ημέρες. Όταν οι τελευταίοι Ουκρανοί μαχητές που είχαν οχυρωθεί στη χαλυβουργία Azovstal παραδόθηκαν τον Μάιο, η Μαριούπολη είχε γίνει σύμβολο της ουκρανικής αντίστασης.
Η αντίσταση αυτή είχε μεγάλο κόστος. Η έκταση της καταστροφής είναι ακόμα ορατή. Βίντεο που τραβήχτηκαν στην πόλη και δορυφορικές εικόνες δείχνουν πως τα πυρομαχικά άφησαν το σημάδι τους σχεδόν σε κάθε κτίριο στα 166 της τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μεγάλα κομμάτια της πόλης δεν έχουν χρώμα και ζωή, με τοίχους μαυρισμένους από φωτιές, γκρίζα σκόνη από κατεδαφίσεις και νεκρά δέντρα. Μα η χειρότερη καταστροφή που υπέστη η Μαριούπολη είναι ο απολογισμός των νεκρών, που δεν θα γίνει ποτέ γνωστός με πλήρη ακρίβεια.
Μια ανάλυση του ΑΡ πάνω σε δορυφορικές εικόνες που τραβήχτηκαν τους τελευταίους οκτώ μήνες της κατοχής δείχνει 8.500 νέους τάφους στο νεκροταφείο Στάριι Κριμ και μόνο, πιθανώς με πολλά πτώματα κάτω από κάθε σωρό χώματος. Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις άλλες περιοχές με τάφους ανά την πόλη, περιλαμβανομένης μίας που είχαν φτιάξει οι ίδιοι οι Ουκρανοί κατά την αρχή της πολιορκίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
«Αυτό που είδα, ελπίζω να μην το δει ποτέ κανείς», λέει ο Πρόξενος που γύρισε από τη Μαριούπολη
Γενικά, συνολικά τουλάχιστον 10.300 νέοι τάφοι είναι διασκορπισμένοι ανά τη Μαριούπολη, σύμφωνα με τη μεθοδολογία του ΑΡ. Χιλιάδες άλλα πτώματα πιθανότατα ποτέ δεν έφτασαν στα νεκροταφεία.
Τον Μάιο, όταν έπεσε τελικά η πόλη, η εξόριστη τοπική κυβέρνηση υπολόγιζε ότι οι νεκροί ήταν τουλάχιστον 25.000. Αλλά τουλάχιστον τρία άτομα στην πόλη από τον Ιούνιο λένε ότι ο αριθμός των νεκρών είναι τριπλάσιος ή και παραπάνω, με βάση συζητήσεις με εργάτες που καταγράφουν τη συλλογή πτωμάτων από τους δρόμους για τις ρωσικές κατοχικές αρχές.
Η Σβιτλάνα Τσεμποτάρεβα, κάτοικος της Μαριούπολης που την εγκατέλειψε τον Μάρτιο, είπε ότι γείτονάς της πέθανε σε κοντινό διαμέρισμα και το πτώμα είναι ακόμα εκεί. Η Τσεμποτάρεβα γύρισε στο σπίτι της το φθινόπωρο για λίγο, απλά και μόνο για να μαζέψει τα υπάρχοντά της, καθώς οι κάτοικοι μπορούν να πηγαινοέρχονται εφόσον περνούν από σημεία ελέγχου. Όπως είπε, οι Ρώσοι περιμένουν ευγνωμοσύνη για την προσφορά τους για μερικά νέα διαμερίσματα. «Δεν ξέρω πώς είναι δυνατόν τώρα να μας δίνουν “καραμέλες” ως αντάλλαγμα για κατεστραμμένα σπίτια και νεκρούς ανθρώπους» είπε στο Κίεβο. «Και το πιστεύουν κιόλας».
Η διαγραφή μιας ουκρανικής πόλης
Επιγραφές είναι κολλημένες σε φθαρμένους τοίχους και απευθύνονται στους «αγαπητούς κατοίκους». Έτσι ενημερώνονται αυτοί που παρέμειναν στη Μαριούπολη ότι τα κτίριά τους πρόκειται να κατεδαφιστούν. Συχνά, παρά τα σπασμένα παράθυρα, τους παγωμένους σωλήνες και την έλλειψη ρεύματος, ζουν ακόμα μέσα στους επειδή δεν έχουν πού αλλού να πάνε.
Σε μια εξέταση εκατοντάδων φωτογραφιών και βίντεο, καθώς και εγγράφων από τις κατοχικές αρχές, το Associated Press διαπίστωσε πως πάνω από 300 κτίρια στη Μαριούπολη έχουν κατεδαφιστεί ή πρόκειται να κατεδαφιστούν. Κάποια είναι μικρά σπίτια, μα τα πιο πολλά είναι πολυκατοικίες πολλών ορόφων στο στυλ «χρουστσιόφκα», που είχε λανσαριστεί από τον Νικίτα Χρουστσόφ, ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, σε στεγαστική κρίση τη δεκαετία του 1960. Με περίπου 180 διαμερίσματα ή παραπάνω, το κάθε κτίριο ήταν σχεδιασμένο να στεγάζει όσο περισσότερες οικογένειες γινόταν.
Αυτό σημαίνει πως, συνολικά, οι κατεδαφίσεις θα εξαφανίσουν πάνω από 50.000 σπίτια, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΑΡ. «Δεν τίθεται κουβέντα, οι άνθρωποι δεν είναι προετοιμασμένοι» είπε ακτιβιστής στη Μαριούπολη που, όπως όλοι εντός της, ζήτησε ανωνυμία λόγω φόβων για αντίποινα. «Οι άνθρωποι ζουν ακόμα στα υπόγεια. Είναι ασαφές το πού μπορούν να πάνε».
Μόνο Ρώσοι έχουν να κάνουν με τα ίδια τα ερείπια, σύμφωνα με άλλο κάτοικο που είναι ακόμα στην πόλη, ο οποίος δουλεύει στα γιαπιά. Ο λόγος που έχει παρουσιαστεί είναι η αποφυγή ατυχημάτων, όπως είπε.
Μα ο Πέτρο Αντριουσένκο, βοηθός του δημάρχου της Μαριούπολης που είναι εξόριστος στο Ντνίπρο, πιστεύει πως ο πραγματικός λόγος είναι για να διασφαλιστεί πως οι άνθρωποι δεν θα βλέπουν να ανασύρονται πτώματα που σαπίζουν. Είδε πολλά από τα κτίρια, ειδικά στη γειτονιά γύρω από την Azovstal, να έχουν 50 με 100 πτώματα το καθένα, που δεν θα ταφούν ποτέ κανονικά. Οι θάνατοί τους δεν θα καταγραφούν.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μια επίσκεψη στους Έλληνες της Ουκρανίας, 2.000 χρόνια πριν
Το κτίριο στην οδό Μιτροπολίτσκα 110 είναι ένα από αυτά στη λίστα κατεδάφισης και αναμένεται να γκρεμιστεί σύντομα. Η μυρωδιά του φρέσκου ψωμιού φέρνει ακόμα την Ίνα Νεπομνίσαγια, γιατρό, πίσω στην τελευταία της νύχτα τον Μάρτιο, στο διαμέρισμά της στον έκτο όροφο εκεί. Όταν είδε την τιμή του ψωμιού στην πολιορκημένη πόλη, αποφάσισε να φτιάξει το δικό της. Η μυρωδιά ζέσταινε τον αέρα το επόμενο πρωί όταν έφτασε ο γαμπρός της. Ήταν ώρα να φύγουν, επέμενε. Οι ρωσικές δυνάμεις πλησίαζαν.
Η Νεπομνίσαγια ήταν στο κτίριο της κόρης της όταν τα ρωσικά άρματα μάχης έφτασαν στο δικό της κτίριο το σούρουπο της 11ης Μαρτίου. Καθώς δημοσιογράφοι του ΑΡ παρακολουθούσαν και κατέγραφαν από τον τελευταίο όροφο του κοντινού Νοσοκομείου Νο 2, ένα έστρεψε το πυροβόλο του στο κτίριο της Μιτροπολίτσκα 110 και έριξε. Το βλήμα κατέστρεψε τους τοίχους του διαμερίσματος της Νεπομνίσαγια και των γειτόνων πάνω, κάτω και πίσω. Οι περισσότεροι ήταν κρυμμένοι στο υπόγειο, μα δυο ηλικιωμένες, η Λίντια και η Ναταλία, δεν μπορούσαν να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν τις σκάλες. Τα πτώματά τους θα θάβονταν μετά στην αυλή. Εβδομάδες αργότερα, βίντεο του ΑΡ έδειχναν πως οι τάφοι ήταν ακόμα εκεί.
Με τις τηλεπικοινωνίες να έχουν κοπεί, η Νεπομνίσαγια δεν είχε μάθει για τη μοίρα του σπιτιού της μέχρι που η οικογένειά της διέφυγε σε ελεγχόμενη από την Ουκρανία περιοχή. Όπως πολλοί που έφυγαν από τη Μαριούπολη, μιλά ακόμα για την πόλη στον ενεστώτα.
«Ζω στη Μαριούπολη, είναι το σπίτι μου» είπε, μιλώντας υπό το φως κεριών στο Ντνίπρο, άλλη μια πόλη που είχε διακοπή ρεύματος. «Αυτό το σπίτι ήταν το κάστρο μου, και μου το πήραν».
Επίσης στη λίστα κατεδάφισης είναι τα κτίρια και στις δύο πλευρές. Το ένα δέχτηκε τουλάχιστον ένα αεροπορικό πλήγμα στις 11 Μαρτίου, οι τοίχοι του άλλου είναι ερείπια.
Η Ρωσία τώρα κινείται προς το ιστορικό κέντρο της πόλης. Οι ρωσικές αρχές τον Οκτώβριο γκρέμισαν το μνημείο της Μαριούπολης για τα θύματα του Γολοντομόρ, του λιμού που προκάλεσαν οι Σοβιετικοί τη δεκαετία του 1930, προκαλώντας τον θάνατο εκατομμυρίων Ουκρανών, σύμφωνα με βίντεο που προβλήθηκε στη ρωσική τηλεόραση. Επίσης, έβαψαν πάνω σε δύο τοίχους που ήταν στη μνήμη θυμάτων της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία το 2014, όπως δείχνουν εικόνες που έφτασαν στα χέρια του ΑΡ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μαριούπολη: Η σύγχρονη Γκερνίκα
«Περνούν υπέρμετρο χρόνο εστιάζοντας σε πράγματα όπως η διαγραφή επιδείξεων της ουκρανικής ταυτότητας και πολύ λίγο χρόνο καλύπτοντας τις ανάγκες του λαού της Μαριούπολης» είπε ο Μάικλ Κάρπεντερ, Αμερικανός πρεσβευτής στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη, που παρακολουθούσε επί χρόνια την ανατολική Ουκρανία. «Είναι στα αλήθεια ένα κτηνώδες απάνθρωπο αποικιακό πείραμα που ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας».
Χτίζοντας μια ρωσική πόλη
Καθώς προσπαθεί να γκρεμίσει ό,τι απομένει από την Ουκρανία, η Ρωσία έχει ετοιμάσει ένα σχέδιο για μια νέα πόλη με έναν νέο πληθυσμό. Στην καρδιά του βρίσκεται το ιστορικό θέατρο της Μαριούπολης, σύμφωνα με το σχέδιο που είχε φέρει πρώτη στο φως η ρωσική ιστοσελίδα The Village τον Αύγουστο και είδε το Associated Press.
Το μεγαλοπρεπές Δραματικό Θέατρο έγινε το κύριο καταφύγιο της πόλης μέχρι δύο ρωσικά αεροπορικά πλήγματα στις 16 Μαρτίου. Εκατοντάδες σκοτώθηκαν, σύμφωνα με έρευνα του ΑΡ, και κάτοικοι είπαν ότι στην περιοχή υπήρχε μυρωδιά πτωμάτων όλο το καλοκαίρι. Για να κρύψουν τα ερείπια, οι ρωσικές αρχές έχουν στήσει ένα εμπόδιο/ φράχτη τόσο ψηλό που είναι ορατό από το Διάστημα, το οποίο έχει το περίγραμμα του θεάτρου, υπενθυμίζοντας την προηγούμενη «ζωή» του.
Επίσης στο έγγραφο υπάρχουν σχέδια για αποκατάσταση των ερειπίων της κατεστραμμένης χαλυβουργίας Azovstal, του τελευταίου προπυργίου των Ουκρανών. Προορίζεται να μετατραπεί σε βιομηχανικό πάρκο ως το τέλος του επόμενου έτους, αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έχουν αρχίσει εργασίες.
Ωστόσο μια ρωσική στρατιωτική βάση στήθηκε σε χρόνο- ρεκόρ, σύμφωνα δορυφορικές εικόνες από τη Maxar Technologies που έδειχναν ένα κτίριο σε σχήμα U με διακριτικά του ρωσικού στρατού στην οροφή.
Η Ρωσία έχει ήδη χτίσει τουλάχιστον 14 νέα κτίρια διαμερισμάτων- ένα μικρό ποσοστό του αριθμού αυτών που κατεδαφίζονται- και επισκευάζει τουλάχιστον δύο από τα νοσοκομεία που υπέστησαν ζημιές κατά τους βομβαρδισμούς της. Βίντεο που έφτασαν στο Associated Press δείχνουν παλέτες με μονώσεις από τη δανέζικη Rockwool, που διατηρεί το τμήμα της στη Ρωσία παρά τις επικρίσεις. Στα οικοδομικά υλικά δεν έχουν υποβληθεί κυρώσεις.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μαριούπολη: Εικόνες φρίκης από την πρώτη γραμμή του πολέμου
Σε ανακοίνωση ο αντιπρόεδρος Επικοινωνίας της Rockwool. Μίκαελ Ζάριν, είπε ότι οι μονώσεις διανεμήθηκαν χωρίς τη «γνώση ή συναίνεση» της εταιρείας και ότι ελπίζει τα προϊόντα της να βοηθήσουν στην αποκατάσταση των υγειονομικών υπηρεσιών, της θέρμανσης και της στέγασης για τους Ουκρανούς.
Σε βίντεο δεν φαίνονται έπιπλα στα παράθυρα των νέων διαμερισμάτων, ενώ λίγοι είναι οι άνθρωποι στα γύρω πεζοδρόμια. Μόνο συνταξιούχοι, ανάπηροι και αυτοί που συνδέονται με τις δυνάμεις κατοχής φαίνονται να τα αποκτούν, σύμφωνα με ανθρώπους που παραμένουν στη Μαριούπολη.
Ένας άνδρας έκανε αίτηση για να μπει στη λίστα τον Σεπτέμβριο και βρέθηκε στην 11.700ή θέση. Έχει φίλους γύρω στη 2.000ή θέση που περιμένουν ακόμα, όπως αυτός. Και ένας ηλικιωμένος τον οποίο ξέρει, ο αριθμός του οποίου ήταν στην 9η χιλιάδα, είχε ήδη μετακομίσει σε ένα από τα νέα κτίρια. «Δεν ξέρω πώς συμβαίνει αυτό. Δεν κάνω εικασίες» είπε. Ωστόσο πρόσθεσε ότι δεν έχει πρόβλημα με την κατεδάφιση κτιρίων που είναι ακατάλληλα για να ζουν άνθρωποι. Ο ίδιος αρχίζει ξανά με προσοχή να λειτουργεί την εταιρεία του στη νέα πόλη.
Ωστόσο τα σχέδια για μια ρωσική Μαριούπολη εξαρτώνται από έναν πληθυσμό που απλά δεν υπάρχει πλέον.
Χιλιάδες πρώην κάτοικοι της Μαριούπολης στάλθηκαν στη Ρωσία χωρίς πολλά περιθώρια επιλογής, και χιλιάδες άλλοι έφυγαν σε άλλα τμήματα της Ουκρανίας. Από έναν πληθυσμό των 425.000, μόλις 1/4 έμειναν, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Αντριουσένκο.
Το ρωσικό σχέδιο για τη Μαριούπολη θέλει πληθυσμό 212.000 το 2022 και πίσω στις 425.000 ως το 2030. Αυτή τη στιγμή περίπου 15.000 από τους ανθρώπους που βρίσκονται στη Μαριούπολη είναι Ρώσοι στρατιώτες, είπε ο Αντριουσένκο, που προέβη στην εκτίμηση με βάση πληροφορίες για στρατιώτες που καταλαμβάνουν σπίτια και δημόσια κτίρια. Όπως είπε, Ρώσοι αστυνομικοί καταστολής ταραχών έχουν αρχίσει τις περιπολίες για να αποτρέψουν διαδηλώσεις για έλλειψη θέρμανσης, ρεύματος και ύδρευσης.
Βίντεο που είδε το ΑΡ έδειχναν στρατιωτικά κονβόι μαζί με φορτηγά για οικοδομικές δραστηριότητες να κινούνται στους δρόμους. Ο ακτιβιστής με τον οποίο μίλησε το ΑΡ επίσης επιβεβαίωσε αύξηση του αριθμού των στρατιωτών από τότε που οι ρωσικές δυνάμεις υποχώρησαν από το Χάρκοβο και τη Χερσώνα.
Οι οικοδόμοι από τη Ρωσία δεν φαίνονται να φεύγουν σύντομα, και έξω από το λιμάνι φαίνονταν σκηνές μέχρι τον χειμώνα. Έχουν καταφθάσει γιατροί και διοικητικοί από τη Ρωσία, σύμφωνα με ανακοινώσεις της ρωσικής κυβέρνησης και γιατρούς που έφυγαν από την πόλη αφού αρνήθηκαν να δουλέψουν για τις κατοχικές αρχές.
«Δεν υπάρχει πιο ρωσική πόλη τώρα από τη Μαριούπολη» είπε ο Ντμίτρι Σαμπλίν, Ρώσος βουλευτής που γεννήθηκε στην Μαριούπολη, σε συνέντευξη στα ρωσικά ΜΜΕ τον Ιούνιο αφού επισκέφθηκε την πόλη.
Το Κρεμλίνο κινείται όσο πιο γρήγορα μπορεί για να διασφαλίσει ότι αυτοί οι Ουκρανοί που παραμένουν βλέπουν το μέλλον τους ως Ρώσοι.
Στις 15 Νοεμβρίου ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν απένειμε στη Μαριούπολη τον τίτλο της «Πόλης Στρατιωτικής Δόξας» για τον ηρωισμό των ανθρώπων που περιέγραψε ως υπερασπιστές της. Στις 7 Δεκεμβρίου ο Πούτιν είπε πως ο πόλεμός του ενάντια στην Ουκρανία είχε μετατρέψει την Αζοφική σε «εσωτερική θάλασσα της Ρωσίας».
Αυτό βολεύει πολλούς από αυτούς που έμειναν πίσω. Η Μαριούπολη πάντα είχε κάποιους που θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ρώσους. «Σε όποιον δεν αρέσει, δεν επιστρέφει» είπε μια γυναίκα.
Κανένα μέλλον εν όψει
Η ρωσική κατοχή στη Μαριούπολη έχει χωρίσει οικογένειες και φίλους σε δύο κατηγορίες: Αυτούς που έμειναν και αυτούς που έφυγαν. Και οι δύο κατηγορίες είναι αντιμέτωπες με αυτό που ήταν κάποτε η Μαριούπολη και με αυτό που θα γίνει.
Όταν ο Ιβάν Καλίνιν διέφυγε, άφησε πίσω το πτώμα της συζύγου του, Ιρίνα, και το αγέννητο πρώτο παιδί τους, που σκοτώθηκαν στο ρωσικό πλήγμα σε μαιευτήριο στις 9 Μαρτίου. Οι γονείς του και οι γονείς της έμειναν στη Μαριούπολη. Τελευταία φορά είδε τη σύζυγό του εκείνο το πρωί, όταν άρχισε ο τοκετός, και τον έστειλε να πάρει ρούχα και πάνες. Έμαθε για το αεροπορικό πλήγμα σε στρατιωτικό μπλόκο καθ’οδόν προς το νοσοκομείο. Ο ίδιος και ο πατέρας του βρήκαν το πτώμα της την επόμενη ημέρα σε άλλο νοσοκομείο.
«Δεν ξέρω πώς επέζησα» είπε ο ίδιος. «Έπινα κάθε μέρα για να κοιμηθώ».
Ο Καλίνιν, που ζει τώρα στην Ουαλία, δεν μπορεί να φανταστεί να γυρνά πίσω. Ούτε μπορεί να φανταστεί ζωή κάπου αλλού. «Είναι πολύ επώδυνο για μένα να είμαι εκεί. Ίσως επιστρέψω κάποια στιγμή- είναι η πόλη μου, στο κάτω κάτω» είπε. «Με παίρνει ο ύπνος κάθε μέρα ελπίζοντας πως είναι όνειρο. Και ξυπνώ συνειδητοποιώντας ότι είναι πραγματικότητα».
Η Μαριούπολη τώρα είναι διχασμένη ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία. Κάποιοι που έμειναν περιμένουν τη ρωσική υπηκοότητα απλά και μόνο για να συνεχίσουν τις ζωές τους. Ωστόσο το ουκρανικό γράμμα ï, που δεν συναντάται στα ρωσικά, εμφανίζεται ως γκράφιτι ανά την πόλη- μια μικρή πράξη αντίστασης σε ένα μέρος που πολλοί περιγράφουν ως γεμάτο φόβο.
Η Νεπομνίσαγια, το διαμέρισμα της οποίας χτυπήθηκε από ρωσικό βλήμα, ονειρεύτηκε πρόσφατα ότι είχε γυρίσει στο σπίτι και μύριζε ψωμί. Μα δεν είναι σίγουρη αν θα μπορέσει ποτέ να επιστρέψει ή αν θα το κάνει. «Πιστεύω ότι η Μαριούπολη θα ξαναχτιστεί, ότι θα είναι Ουκρανία στο τέλος» είπε. «Μα ξέρω ότι αυτή η μυρωδιά είναι απλά μια μνήμη».