Ας μη γελιόμαστε. Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών αποτύπωσαν εν είδει κοινωνικής και πολιτικής ακτινογραφίας την εικόνα της σημερινής Γαλλίας. Στον πρώτο γύρο έχεις την δυνατότητα να διαλέξεις ανάμεσα σε μια πληθώρα υποψηφίων, δεν «συνθλίβεται» η πρωτόλεια επιθυμία σου στον βωμό των αναγκαστικών επιλογών του δεύτερου γύρου.
Δεκατρείς υποψήφιοι παρατάχτηκαν στην αφετηρία και ο ένας στους τέσσερις (και βάλε) ψηφοφόρους τους γύρισε ολότελα την πλάτη. Το 26,1% για την ακρίβεια αναζητά κάτι άλλο και «θέτει εαυτόν» εκτός του πολιτικού συστήματος και των διαδικασιών του.
Σε αυτούς τους αρνητές του «πολιτικού προϊόντος» που τους προσφέρεται, αν προσθέσουμε και τους 54.3638 χιλιάδες ψηφοφόρους που προσήλθαν μεν, αλλά αψήφησαν συλλήβδην και τους 13 υποψηφίους επιλέγοντας το λευκό, τουτέστιν το 1,51% των ψηφοφόρων, γίνεται αντιληπτό το μέγεθος της αποστασιοποίησης ενός τόσο ισχυρού ποσοστού της γαλλικής κοινωνίας από την κεντρική πολιτική σκηνή.
“καταλήγουμε στο στενάχωρο συμπέρασμα πως ένας στους τρείς ψηφοφόρους ψηφίζει ενσυνείδητα και έχοντας ως πρώτη επιλογή την Ακροδεξιά ρητορική.”
Μένουν άλλοι τρείς ψηφοφόροι. Από αυτούς τους τρείς, ο ένας τους δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να ψηφίσει ασμένως την κ. Μαρίν Λεπέν ως πρώτη επιλογή για την δημοκρατική συνέχεια της χώρας.
Το 23,15% «θέτει εαυτόν» εντός της ακροδεξιάς οπτικής, την αποδέχεται και την «νομιμοποιεί». Αν προσθέσουμε σε αυτό το 23.15% και το 7,7% του λεκτικά δηλητηριώδους κ. Ερίκ Ζεμμούρ, καταλήγουμε στο στενάχωρο συμπέρασμα πως ένας στους τρείς ψηφοφόρους ψηφίζει ενσυνείδητα και έχοντας ως πρώτη επιλογή την Ακροδεξιά ρητορική.
Αν στα παραπάνω προσθέσουμε το απογοητευτικό ποσοστό που έλαβαν δυο εκπρόσωποι των πάλαι ποτέ κραταιών στυλοβατών της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας των Ρεπουμπλικάνων (4,78%) και των Σοσιαλιστών (1,75%), φαίνεται πως είμαστε μπροστά σε μία στενάχωρη πραγματικότητα της Γαλλίας, που ίσως να προμηνύει δυσάρεστες εξελίξεις για την έτσι κι αλλιώς προβληματική ευρωπαϊκή συνοχή, ανεξάρτητα από την προσωρινή - αλλά και διαφοροποιούμενη - συσπείρωση των Ευρωπαίων έναντι της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
«Όσο είμαι Γάλλος, είμαι Ευρωπαίος, αφ’ ης στιγμής είμαστε στην Ευρώπη, και θα έλεγα μάλιστα ότι η Γαλλία ήταν πάντα ένα ουσιαστικό αν όχι κεφαλαιώδες μέρος της Ευρώπης,· επομένως φυσικά και είμαι Ευρωπαίος», δήλωνε ο Ντε Γκώλ το 1965 κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης τύπου στο Παρίσι.
Και συνέχισε με τα παρακάτω λόγια, μέσα από τα οποία αναδεικνύεται η αντίληψή του για τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά των λαών που συγκροτούν την Ευρώπη:
″Σκοπός είναι η Ευρώπη, µητέρα του σύγχρονου πολιτισμού, να εδραιωθεί από τον Ατλαντικό έως τα Ουράλια, µέσα στην ομόνοια και µμέσα στη συνεργασία, µε ζητούμενο την ανάπτυξη των τεράστιων αποθεμάτων της, έτσι ώστε να διαδραματίσει, µαζί µε την Αμερική, την κόρη της, το ρόλο που της αναλογεί ως προς την πρόοδο των δυο δισεκατοµυρίων ανθρώπων που το έχουν φοβερά ανάγκη.
Πρέπει να πάρουμε τα πράγματα όπως είναι. Πώς είναι;
Έχετε µια χώρα, τη Γαλλία, δεν τίθεται σε συζήτηση, υπάρχει. Έχετε µια χώρα, τη Γερμανία, δεν τίθεται σε συζήτηση, υπάρχει. Έχετε µια χώρα την Ιταλία, έχετε µια χώρα το Βέλγιο, έχετε µια χώρα την Ολλανδία, έχετε µια χώρα το Λουξεμβούργο. Και λίγο πιο µακριά, µια χώρα την Αγγλία, και έχετε µια χώρα την Ισπανία, κλπ.
Είναι χώρες, έχουν την ιστορία τους, έχουν τη γλώσσα τους, έχουν το δικό τους τρόπο ζωής. Και είναι Γάλλοι, Γερμανοί, Ιταλοί, Άγγλοι, Ολλανδοί, Βέλγοι, Ισπανοί, Λουξεµβούργιοι. Και είναι αυτές οι χώρες που πρέπει σταδιακά να συνηθίσουν να ζουν μαζί και να δρουν µαζί.»
Δύο στους τέσσερις Γάλλους ψηφοφόρους μοιάζουν να βρίσκονται ολότελα απομακρυσμένοι από την οπτική του θεμελιωτή της 5ης Δημοκρατίας τους.
“Ανεξάρτητα από την πολύ πιθανή ήττα της ακροδεξιάς υποψηφίας, ο απερχόμενος Πρόεδρος με όποιο πενιχρό, μέτριο ή ανεκτό πλειοψηφικό ποσοστό τελικά επικρατήσει, δεν θα έχει την κοινωνική δυναμική να ωθήσει τα δρώμενα προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: οι μισοί Γάλλοι ψηφοφόροι ή δεν το θέλουν ή παγερά αδιαφορούν.”
Το να ανήκεις λοιπόν στην Ευρώπη σημαίνει ότι ανήκεις σε ένα συγκεκριμένο τρόπο αντίληψης, πολιτισμού και ζωής. Και ο Πολιτισμός δεν ζει και δεν εξελίσσεται στο κενό αλλά αναπτύσσεται μέσα στις συλλογικές δομές µε τις οποίες αλληλεπιδρά. Αυτό είναι το θεμελιακό ενοποιητικό στοιχείο των λαών της Ευρώπης στο οποίο θα μπορούσε να κτιστεί η κοινή ευρωπαϊκή δράση ως προς το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι στο εσωτερικό της και ως προς τον ρόλο της στον παγκόσμιο χώρο.
Αν η Γαλλία και κατά συνέπεια ο γαλλικός λαός ήταν ένας κινητήριος μοχλός στην αργή μεν αλλά πάντως εξελικτική διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τα πρόσφατα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των γαλλικών προεδρικών εκλογών μας έδειξαν ότι ο μισός μοχλός είναι σε αχρησία, για του λόγου δε το αληθές βλ. την εκλογική διαδικασία δηλαδή την συλλογική εκλογική συμπεριφορά µέσω της οποίας η κοινωνία αλληλεπιδρά στα δρώμενα.
Και ποια είναι αυτά ;
Ανεξάρτητα από την πολύ πιθανή ήττα της ακροδεξιάς υποψηφίας, ο απερχόμενος Πρόεδρος με όποιο πενιχρό, μέτριο ή ανεκτό πλειοψηφικό ποσοστό τελικά επικρατήσει, δεν θα έχει την κοινωνική δυναμική να ωθήσει τα δρώμενα προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης: οι μισοί Γάλλοι ψηφοφόροι ή δεν το θέλουν ή παγερά αδιαφορούν.
“Η Ουκρανική τραγωδία πλησιάζει σε ένα κάποιο τέλος της: η 9η Μάη, πιεστική ημερομηνία για τους Ρώσους, θα σημάνει και το τέλος της ανασύστασης της ευρωπαϊκής συνοχής εξαιτίας ενός εξωγενούς παράγοντα. Θα χρειασθούν αναπροσαρμοσμένοι ελκυστικοί ευρωπαϊκοί θεσμοί που να είναι κατανοητοί στις κοινωνίες στις οποίες απευθύνονται...”
Υπό αυτή την έννοια και ελλείψει ηγετικής φυσιογνωμίας - παλαιότερης κοπής - τόσο στην γαλλική όσο και στην ευρωπαϊκή σκηνή που θα μπορούσε να εμπνεύσει, να συγκινήσει και να παρακινήσει την κουρασμένη γαλλική (και ευρωπαϊκή) κοινή γνώμη, η στενάχωρη πραγματικότητα της Γαλλίας, ίσως μετεξελιχθεί και σε ευρωπαϊκή.
Έτσι κι αλλιώς, η Ουκρανική τραγωδία πλησιάζει σε ένα κάποιο τέλος της: η 9η Μάη, πιεστική ημερομηνία για τους Ρώσους, θα σημάνει και το τέλος της ανασύστασης της ευρωπαϊκής συνοχής εξαιτίας ενός εξωγενούς παράγοντα. Θα χρειασθούν αναπροσαρμοσμένοι ελκυστικοί ευρωπαϊκοί θεσμοί που να είναι κατανοητοί στις κοινωνίες στις οποίες απευθύνονται και δεν θα απορρίπτονται από το ήμισυ του εκλογικού σώματος.
Οι θεσμοί εκδικούνται όταν αποσυνδεθούν από την κοινωνική πραγματικότητα, όταν δεν βρίσκουν τον απαιτούμενο σεβασμό και τη δέουσα ανταπόκριση ή όταν δεν είναι χαραγμένοι στα θεμέλια της κοινωνίας.
Η ευρωπαϊκή κρίση που έχει πλέον αφήσει το αποτύπωμά της όχι µόνο σε συλλογικό αλλά και σε ατομικό επίπεδο, στον ευρωπαϊκό Νότο , φαίνεται πως έχει ήδη αγγίξει, έχει ταρακουνήσει την καρδιά της Ευρώπης. Αν αυτό είναι το μήνυμα των γαλλικών προεδρικών εκλογών τότε θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για μια δεύτερη δύσκολη θητεία Μακρόν που δεν θα μπορεί να ανανεωθεί για μια τρίτη φορά το 2027. Τότε, η κ. Λεπέν, στα 58 της χρόνια θα επιχειρήσει με μία τέταρτη προσπάθεια την κατάληψη των Ηλυσίων. Και αυτή την φορά ίσως να είναι επιτυχής…
Θα είναι τότε που η στενάχωρη πραγματικότητα της Γαλλίας θα μετεξελιχθεί σε πανευρωπαϊκή. Και δεν μοιάζει να αργεί.
Δυστυχώς.