Στη φύση υπάρχουν πολλά χημικά στοιχεία, και η καταγραφή ή η ομαδοποίησή τους δυσκόλεψε τους επιστήμονες, ενώ έχουν περάσει πολλές εκδοχές μέχρι να φτάσουμε στον περιοδικό πίνακα που μάθαμε στο σχολείο. Ανάμεσα στα στοιχεία, θα βρούμε και την ομάδα του άνθρακα, μιας και ο άνθρακας, έχει πολλές χρήσεις, ενώ είναι παρών σε όλες τις γνωστές μορφές ζωής. Τα παράγωγά του είναι αναρίθμητα και ανάμεσά τους θα αναφερθούν δύο. Το ένα είναι το διαμάντι. Όλοι γνωρίζουμε την αξία του, τόσο λόγω των χρήσεών του στη βιομηχανία, όσο φυσικά και για την αξία του, η οποία πολλές φορές, έχει καταδικάσει ολόκληρους λαούς. Την ίδια στιγμή αντιπαραθέτω το γραφίτη που είναι μια ορυκτή πολυμορφική μορφή του άνθρακα, όμως διαθέτει απείρως μικρότερη αξία από το διαμάντι.
Που θέλω να καταλήξω όμως; Παρά το ότι χημικά ο γραφίτης είναι όμοιος σε σύσταση με το διαμάντι, οι διαφορές τους είναι αξιοσημείωτες και οφείλονται μονάχα στη διαφορετική διάταξη των ατόμων του άνθρακα. Αν και τα δύο παρασκευάζονται από τα ίδια άτομα του άνθρακα, διαφέρουν μόνο από τη διάταξη που κάθε άτομο έχει με τα υπόλοιπα. Τα άτομα του άνθρακα σχηματίζουν επίπεδα ”φύλλα”, με δεσμούς πολύ ισχυρούς μεταξύ των ατόμων του ίδιου φύλλου, οι δεσμοί, όμως, μεταξύ των φύλλων είναι ασθενείς. Αν υπάρχουν χαλαροί και ασθενείς δεσμοί τότε μιλάμε για γραφίτη, αν όμως μιλάμε για ισχυρούς και συμπαγείς δεσμούς τότε παράγεται το διαμάντι.
Η αξία του γραφίτη, ανέρχεται περίπου στα 1.750 $ τον τόνο ενώ στην αντίπερα όχθη, ένα καράτι διαμαντιού κυμαίνεται από 3.000$ μέχρι 27.000$, ενώ το ένα καράτι διαμαντιού έχει βάρος κοντά στα...20 γραμμάρια.
Υπάρχουν δύο επιλογές λοιπόν για την Ελλάδα. Είτε οι πολίτες αυτής της χώρας θα συνεχίσουν να έχουν «χαλαρές» σχέσεις μεταξύ τους και το αποτέλεσμα θα είναι ένα υποβαθμισμένο, πτωχευμένο κρατικό μόρφωμα, όντας ουραγός στο γεωπολιτικό σκηνικό, είτε θα δημιουργήσουμε δυνατές σχέσεις μεταξύ των μελών της κοινωνίας μας και πάνω σε αυτές θα χτίσουμε ένα στέρεο οικοδόμημα.
Πώς θα να γίνει αυτό;
Η άποψη που καταθέτω σήμερα ακολουθεί μια στρατηγική η οποία είναι απλή. Ο μοναδικός τρόπος να καταφέρουμε να συνεργαστούμε είναι να υπάρξει ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, ένας κοινός στόχος, εξυγίανση των θεσμών και αυτοπεριορισμός κάθε εξουσίας από τους κατέχοντες.
Το νέο κοινωνικό συμβόλαιο απαιτεί να τεθεί ο πυρήνας του δικαίου, το Σύνταγμα, στο δημόσιο διάλογο. Οι τεχνολογικές εξελίξεις και όσα ζήσαμε τα περασμένα χρόνια πρέπει να μας κάνουν σοφότερους και να στήσουμε νέους πυλώνες στους οποίους θα βασιστούν όλα. Οι νέοι κανόνες, θα σέβονται όσα οραματίστηκαν οι πατέρες του νεοελληνικού κράτους, θα πρέπει να ικανοποιούν όλες τις κοινωνικές ομάδες και να είναι μια win win κατάσταση για όλους. Για παράδειγμα οι κοινωνικοί εταίροι π.χ. βιομήχανοι – εκπρόσωποι εργαζομένων, πρέπει να βρουν το σημείο στο οποίο και οι δύο είναι ευχαριστημένοι, ειδάλλως αν η οποιαδήποτε πλευρά νιώθει ριγμένη, θα επιδοθεί σε αέναο αγώνα να ρίξει το νέο κοινωνικό συμβόλαιο.
Αφού πραγματοποιηθεί αυτό, θα ορίσουμε, θα εξυγιάνουμε και θα οπλίσουμε τους θεσμούς που θα προστατεύουν αυτές τις σχέσεις. π.χ. τη Δικαιοσύνη, την Αστυνομία, τα Σχολεία κτλ. Καλό θα ήταν να δημιουργηθούν νέες δομές από την αρχή και να ερευνήσουμε, πόσα Πανεπιστήμια χρειαζόμαστε, πόσα Ειρηνοδικεία κτλ. με μοναδικό γνώμονα την ποιοτική και αποτελεσματική λειτουργία τους. Τέλος, κάθε θεσμός θα λάβει ό,τι χρειάζεται για να προστατευθεί η ακεραιότητά του είτε αυτό ονομάζεται ΑΣΕΠ, είτε τεχνολογικές εφαρμογές κτλ. Αυτό είναι το πιο κρίσιμο στάδιο γιατί μόνο έτσι θα επιστρέψει η εμπιστοσύνη στο κράτος και μόνο έτσι θα εξαφανιστούν όλες οι αυτόκλητες ομάδες αυτοδικίας (από κάθε ιδεολογικό χώρο) που ξεπηδάνε κάθε μέρα.
Τελευταία, είναι η σύλληψη οράματος και ο αυτοπεριορισμός όσων κατέχουν την εξουσία. Ούτε το Μνημόνιο είναι όραμα, ούτε το αντιμνημόνιο. Αν δεν αντιληφθούμε πως, σαν έθνος, πρέπει να θέσουμε το όραμα της επόμενης δεκαετίας για ένα σύγχρονο κράτος που θα ενστερνιστεί την τεχνολογία, μια κοινωνία με παιδεία που θα ξαναγίνει φάρος πολιτισμού και φυσικά μια ακμάζουσα οικονομία, τότε δεν έχουμε λόγο ύπαρξης.
Ο αυτοπεριορισμός είναι απαραίτητος προς όφελος του κοινού καλού. Για παράδειγμα ούτε εμένα θα με βόλευε να έχω στην κουζίνα μου 4 διαφορετικές σακούλες σκουπιδιών (γυαλί, χαρτί, οργανικά, πλαστικό) και θα ήθελα να τα πετάω όλα σε έναν κάδο. Ο αυτοπεριορισμός έγκειται στο να καταλάβω πως θα κάνω ένα βήμα πίσω, θα χάσω κάτι ατομικό για να κερδίσει το σύνολο. Αν και μακροπρόθεσμα, ό,τι ωφελεί το σύνολο, ωφελεί και το άτομο, χωρίς να ισχύει το αντίστροφο. Φυσικά οι πολίτες δε θα πειστούν για κάτι τέτοιο αν πρώτα από όλα δε δουν την κυβέρνηση να βάζει όρια στις εξουσίες της, ή εν γένει τους έχοντες τη δυνατότητα να βρουν τα «παραθυράκια». Όταν ο γιος του βουλευτή θα υπηρετεί στον Έβρο και ο μεγαλοβιομήχανος θα πληρώνει κανονικά την κλήση του, μόνο τότε ο πολίτης θα βγάλει τον καλύτερο εαυτό του, θα θυμηθεί το φιλότιμο και τον πατριωτισμό του και θα πάψει να νιώθει ο….χαζός της παρέας.
Τα κόμματα να σταματήσουν να αναλώνονται σε ανούσιες συζητήσεις και να συμπλεύσουν στα ουσιαστικά. Για παράδειγμα, αν γίνει μια έρευνα στους πολίτες για ένα θέμα που το ζήσαμε όλοι, σε μια εποχή που η τεχνολογία ήταν διαδεδομένη, ας πούμε για παράδειγμα η ερώτηση να είναι: «Ποιος φταίει που μπήκαμε στα μνημόνια;» , θα λάβουμε τουλάχιστον 6-7 διαφορετικές απαντήσεις. Έτσι αν ρωτήσεις : «έκανε καλό η χούντα;», «ήταν εμφύλιος ή συμμοριτοπόλεμος» δηλαδή για γεγονότα που η πλειονότητα ούτε καν τα έζησε, τότε θα λάβεις αρκετές διαφορετικές απαντήσεις. Όμως τα πολιτικά κόμματα πληρώνονται όχι για να λύσουν αυτά τα ερωτήματα αλλά για να εξαλείψουν τη διαφθορά, να σταματήσουν την υπογεννητικότητα, να μειώσουν την ανεργία κτλ. Τα άλλα ας τα αφήσουν στους ιστορικούς, είτε ας πάνε στο καφενείο να τα αναλύσουν. Ο πολίτης τους πληρώνει για να λύνουν προβλήματα, αν δεν μπορούν, να παραδώσουν τις καρέκλες τους.
Για να καταφέρει ο άνθρακας να μεταβεί από την κατάσταση του γραφίτη στην κατάσταση του διαμαντιού απαιτείται τεράστια προσπάθεια και τεράστια ποσότητα ενέργειας. Έτσι λοιπόν και εμείς χρειάζεται να ξεπεράσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό για κάτι τέτοιο, και πιστεύω πως αξίζει για να μπορέσει η κοινωνία και το κράτος μας να καταστεί διαμάντι (αρχ. ελληνικά αδάμας = ακατανίκητος).
Ακολουθήστε με στο twitter.com/nsampatis