Οι εκλογές για ανάδειξη προέδρου στο ΠΑΣΟΚ απασχόλησαν την επικαιρότητα με μια κρυφή ελπίδα ανάταξης στο χώρο της κεντροαριστεράς∙ μιας ανάταξης απολύτως αναγκαίας για την ισορροπία της πολιτικής μας ζωής. Ωστόσο, μένει να αποδειχθεί αν η εκλογή νέου αρχηγού θα δώσει αέρα στα πανιά της καταπώς φαίνεται νέας αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οι πρώτες ενδείξεις δεν επιτρέπουν αισιοδοξία. Παρά τον αρκετό πολιτικό πολιτισμό που είχε η διαδικασία, δεν κινητοποίησε κόσμο πέραν του αναμενόμενου.
Στο ΣΥΡΙΖΑ, παρακολουθούμε εμβρόντητοι κάθε νέο πάτο στο βαρέλι μιας προϊούσας αποδρομής και την ανεπίστροφη πορεία προς την πολιτική περιθωριοποίηση του μέχρι πριν 5 χρόνια κυβερνώντος κόμματος. Είναι αμφίβολο αν η εκλογή οποιουδήποτε ως προέδρου το Νοέμβριο θα οδηγήσει σε αναστροφή της πορείας.
Η Νέα Αριστερά, μετά το 2,5% των ευρωεκλογών, καρκινοβατεί χωρίς να μπορεί να κεφαλαιοποιήσει τη φθορά του ΣΥΡΙΖΑ. Το επερχόμενο ιδρυτικό Συνέδριό της δεν φαίνεται να ενδιαφέρει κανέναν.
Κοινό χαρακτηριστικό των τριών κομμάτων της κεντροαριστεράς, μια κρίση που περιέχει, αλλά και ταυτόχρονα υπερβαίνει τα πρόσωπα: Ανδρουλάκης, Δούκας, Κασσελάκης, Πολάκης, Φάμελλος, Χαρίτσης, Αχτσιόγλου, παραμένουν μέρος του προβλήματος. Ενός προβλήματος που τελικά δεν μπορούν να λύσουν τα πρόσωπα.
Το πρόβλημα της ελληνικής κεντροαριστεράς είναι υπαρξιακό, ιδεολογικό, ταυτοτικό και ψυχολογικό. Οι αιτίες είναι πολλές και σωρευτικές:
Το τραύμα των τελευταίων κυβέρνησεων ΠΑΣΟΚ (2009-12 με Γιώργο Παπανδρέου και 2012-15 στις συγκυβερνήσεις Παπαδήμου και Σαμαρά) φαντάζει ανεπούλωτο στη συλλογική συνείδηση. Το ΠΑΣΟΚ πληρώνει ακόμα την απαξίωση της μεταπολίτευσης και την ηθική διάσταση της μνημονιακής κρίσης του 2009-12, μολονότι η ΝΔ πλέον το ξεπέρασε σε χρόνια διακυβέρνησης. Το όνομα ΠΑΣΟΚ, την ίδια στιγμή που συγκρατεί συναισθηματικές ψήφους της γενιάς των boomers κρατάει μακριά τις νεότερες γενιές. Απόδειξη, το ότι παραμένει κόμμα της επαρχίας.
Η ανάμνηση από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (2015-19) παραμένει εξίσου τραυματική. Η κωλοτούμπα του καλοκαιριού του 2015 και η συγκυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ στοιχειώνει το ΣΥΡΙΖΑ σταθερά έκτοτε και απονομιμοποιεί οτιδήποτε και αν κάνει αυτό το κόμμα. Η προεδρία Κασσελάκη ήταν απλώς σύμπτωμα και επιταχυντής της προϊούσας απαξίωσης.
Η Νέα Αριστερά αντιμετωπίζεται σαν απομεινάρι της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και για αυτό δεν γλιτώνει την απαξίωση. Είναι μέρος του προβλήματος και η κοινοβουλευτική της ομάδα είναι αναντίστοιχη με την κοινωνική της απήχηση, ακόμα και αν προέκυψε νόμιμα με βάση τον Κανονισμό της Βουλής.
Οι διαφορές των κεντροαριστερών κομμάτων με τη ΝΔ δεν αναδεικνύονται επαρκώς ή απλά δεν υπάρχουν. Η ΝΔ συνέχισε τη λιτότητα που τρώει το σώμα της ελληνικής κοινωνίας από το 2009 (με ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ), ανακυκλώνοντας τη φτώχεια με επιδοματικές πολιτικές και pass. Παρά την πτώση της επιρροής της στις ευρωεκλογές (28%), η ΝΔ παραμένει το μόνο κόμμα εξουσίας, σε ένα πολιτικό σύστημα με πολύ κατεβασμένο τον πήχη των προσδοκιών.
Τι θα μπορούσε να ανατάξει την κεντροαριστερά; Νέα πρόσωπα; Όχι. Η κεντροαριστερά θέλει ένα πειστικό, σθεναρό αφήγημα. Θέλει σαφή προτάγματα, όπως ριζικά μέτρα για τη στεγαστική κρίση, για την αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων, για τη μετανάστευση, για την ασφάλεια. Και θέλει ενότητα στην κορυφή και τη βάση, Οι προσωπικές στρατηγικές καταντούν θλιβερές. Οι μικρομεγαλισμοί προκαλούν μόνο οργή και αποστροφή. Οι ναρκισσισμοί οδηγούν τους πολίτες στις κεραλοιφές. Η άνοδος της ακροδεξιάς είναι αποτυχία της κεντροαριστεράς.
Η μόνη ρεαλιστική πρόταση ανάκαμψης της κεντροαριστεράς είναι η αυτοκατάργηση και των τριών κομμάτων, η ίδρυση ενός νέου κόμματος με σοσιαλδημοκρατικά χαρακτηριστικά, με στιβαρή δομή, επεξεργασίες και πρόγραμμα, μακριά από τα αποτυχημένα μοντέλα των προέδρων του τρίευρου μιας δήθεν αμεσοδημοκρατίας. Με το κάρο (πρόσωπα) μετά το άλογο (πρόγραμμα) και όχι αντίστροφα. Και με δουλειά, σύντροφοι, από τη βάση στο ανώτατο καθοδηγητικό όργανο και στο πρόσωπο ενός/μιας προέδρου που δεν θα δίνει one (wo)man show.
Οι τρεις φορείς της σημερινής μιζέριας έχουν επαναπαυτεί στην απουσία χαρισματικής προσωπικότητας στην ακροδεξιά. Όταν όμως αυτή εμφανιστεί, θα παριστάνουν τους έκπληκτους που η ακροδεξιά θα γίνει αξιωματική αντιπολίτευση σε μια κοινωνία σταθερά εκφασιζόμενη μέσα στη μιζέρια των pass και τον ελιτισμό μιας ατζέντας που, ενώ αντιμετωπίζει υπαρκτά ζητήματα δικαιωμάτων, γίνεται αισθητή ως woke, εφόσον κατά τα άλλα η Ελλάδα σπρώχνει το μήνα με αυτούς τους μισθούς και συντάξεις.
Όταν εμφανιστεί η προγραμματική ενότητα με ορισμένη ταπεινοφροσύνη στις προσωπικές φιλοδοξίες, αλλά με ανυποχώρητη διάθεση ως προς τη διεκδίκηση των στόχων, και σοβαρότητα στην οργάνωση, τότε τα πρόσωπα, ως φορείς του πραγματικά νέου, θα ρυμουλκήσουν και το καράβι της κεντροαριστεράς στο λιμάνι της εξουσίας. Αλλιώς θα συζητάμε αν το 2027 η ΝΔ θα χρειαστεί την Αφροδίτη Λατινοπούλου, για να συνεχίσει να κυβερνά με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο. Με απέναντί της 4-5 κεντροαριστερές μετριότητες της απανταχού ανακυκλώσεως της ανίας, φυτοζωούσες στη ζώνη του λυκόφωτος του 3% και στο τσακίρ κέφι με έδρα στην Αιτωλοακαρνανία.