«Ο αμίαντος, το πυρίτιο, ο υδράργυρος και ο μόλυβδος είναι μεταξύ των χιλιάδων τοξικών ουσιών που απελευθερώθηκαν μετά τους τεράστιους σεισμούς του Φεβρουαρίου (2023) που σκότωσαν περισσότερους από 54.000 ανθρώπους στην Τουρκία και τη Συρία», αναφέρει το διεθνές πρακτορείο Reuters σε μία συγκλονιστική έρευνα για την γειτονική χώρα, όπου καταγράφει την ασύμμετρη καταστροφή στον απόηχο των φοβερών σεισμικών δονήσεων στα τέλη του χειμώνα..
Το Reuters μίλησε με δώδεκα επαγγελματίες - επιστήμονες υγείας και ειδικούς στο περιβάλλον, οι οποίοι επιβεβαιώνουν ότι τεράστια βουνά σκόνης, που απελευθερώνεται από κατεδαφισμένα κτίρια, μεταφέρουν δηλητηριώδεις ουσίες σε ποτάμια και φυτά, πνεύμονες και ανθρώπινα όργανα, γεννώντας υπαρκτούς κινδύνους για σοβαρά προβλήματα υγείας - για εκατομμύρια ανθρώπους μέσα στα επόμενα χρόνια.
“Θα χάσουμε μία ολόκληρη γενιά σε αυτή την περιοχή (του σεισμού)”
- Μεχμέτ Σεγιμούς Ενσαρί, πολιτικός μηχανικός - Πρόεδρος της Ενωσης Εμπειρογνωμόνων Διάλυσης Αμίαντου
«Ο όγκος των συντριμμιών που άφησε ο σεισμός είναι τεράστιος, ακόμη και σε σύγκριση με άλλες μεγάλες καταστροφές. Τα Ηνωμένα Έθνη υπολόγισαν ότι η καταστροφή δημιούργησε τουλάχιστον 10 φορές περισσότερα ερείπια από τον τελευταίο μεγάλο τουρκικό σεισμό το 1999.
Οι άνθρωποι σε πολλά μέρη έσπευσαν να καθαρίσουν τα βουνά από συντρίμμια και να πετάξουν το περιεχόμενο των κτιρίων αδιακρίτως, σύμφωνα με πολυάριθμες αναφορές αυτόπτων μαρτύρων και τηλεοπτικών ρεπορτάζ.
Ορισμένοι ειδικοί είπαν ότι μια «δευτερεύουσα καταστροφή» τοξικής μόλυνσης θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο σοβαρή από τους ίδιους τους σεισμούς.
«Με μια αισιόδοξη εκτίμηση, θα έλεγα ότι 3 εκατομμύρια άνθρωποι θα καταλήξουν άρρωστοι», δήλωσε ο Mεχμέτ Σεγιμούς Ενσαρί, πολιτικός μηχανικός και Πρόεδρος της Ένωσης Εμπειρογνωμόνων Διάλυσης Αμιάντου της Τουρκίας.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής της Τουρκίας, το Υπουργείο Υγείας και η Αρχή Διαχείρισης Καταστροφών (AFAD) δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχόλια σχετικά με το ρεπορτάζ του Reuters.
Στην επαρχία Χατάι, την περιοχή της Τουρκίας που έχει πληγεί περισσότερο, αποκαλύπτεται η κλίμακα των εκτυλισσόμενων κινδύνων για την υγεία.
«Μια επαρχία 1,7 εκατομμυρίων κατοίκων και μέρος μιας περιοχής γνωστής ως η εύφορη ημισέληνος, είναι κρίσιμη για τη γεωργική παραγωγή και τη βιομηχανία τροφίμων, αντιπροσωπεύοντας το 14,5% του αγροτικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) της Τουρκίας, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ», εξηγεί το διεθνές πρακτορείο.
Οι προσπάθειες για τη διαχείριση των απορριμμάτων προχωρούσαν τόσο πολύ «στα τυφλά», ώσστε ορισμένοι ντόπιοι άρχισαν να οργανώνουν εβδομαδιαίες διαμαρτυρίες ζητώντας καλύτερο πλαίσιο προστασίας. Τον Απρίλιο, μια ομάδα ιατρών, περιβαλλοντικών μηχανικών και δικηγόρων κατέθεσε μήνυση για να σταματήσει η εναπόθεση μπάζων κοντά σε σπίτια, νοσοκομεία, χώρους λατρείας, ελαιώνες και παράκτιους υγροτόπους.
Υποστηρίζουν ότι οικοδομικά συντρίμμια που περιείχαν 85.000 τοξικές ουσίες είχαν πεταχτεί σε τουλάχιστον 15 τοποθεσίες. Το Reuters δεν ήταν σε θέση να το επιβεβαιώσει.
Το τοπικό δικαστήριο δεν έχει ακόμη αποφανθεί επί της προσφυγής.
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζει τη σκληρότερη μάχη επανεκλογής δύο δεκαετιών στις εκλογές την ερχόμενη Κυριακή 14 Μαϊου, εν μέσω εκτεταμένης οργής στην περιοχή του σεισμού για την βραδύτητα της αρχικής αντίδρασης της κυβέρνησής του. Ο Ερντογάν έχει επικεντρώσει μεγάλο μέρος της εκστρατείας του στις δεσμεύσεις για γρήγορη ανοικοδόμηση των κατεστραμμένων περιοχών.
“Οι αναπνευστικές ασθένειες, οι οφθαλμικές παθήσεις, οι κρίσεις άσθματος, οι αλλεργικές αντιδράσεις και οι πνευμονικές ασθένειες θα αυξηθούν”
- Αλί Κανατλί, επικεφαλής αντιπροσωπείας της Ένωσης Τούρκων Ιατρών
Μια ανακοίνωση στον ιστότοπο της τοπικής κυβέρνησης στις 2 Μαΐου ανέφερε ότι περισσότερο από το 70% των ερειπίων έχει μετακινηθεί και οι αρχές εξακολουθούν να καθαρίζουν ενεργά 82 από τις περίπου 500 περιοχές της επαρχίας.
Ο Ενσαρί, πρόεδρος της ένωσης εμπειρογνωμόνων Διάλυσης του Αμίαντου, είπε στο Reuters ότι είχε υποβάλει «πολλές αιτήσεις» στις αρχές, προκειμένου εθελοντές να επιβλέπουν την κατεδάφιση κτιρίων και το χειρισμό των συντριμμιών, «αλλά οι αιτήσεις μας παραμένουν αναπάντητες».
Οι βλάβες στην υγεία θα καταγράφονται για δεκαετίες, είπαν οι ειδικοί. Πολλοί περισσότεροι άνθρωποι –ιδιαίτερα παιδιά– θα υποστούν καρκίνο, νεφρική νόσο και νευρικές διαταραχές.
«Οι αναπνευστικές ασθένειες, οι οφθαλμικές παθήσεις, οι κρίσεις άσθματος, οι αλλεργικές αντιδράσεις και οι πνευμονικές ασθένειες θα αυξηθούν», δήλωσε ο Αλί Κανατλί, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Ένωσης Τούρκων Ιατρών στις περιοχές που επλήγησαν από τον σεισμό. «Θα αντιμετωπίζουμε αυτά τα προβλήματα τα επόμενα χρόνια».
Στις κανονικές κατεδαφίσεις, οι επικίνδυνες ουσίες απομακρύνονται από τα κτίρια πριν αυτά πριν κατεδαφιστούν. Αυτό τουλάχιστον προβλέπουν διεθνώς οι κανονισμοί κατεδάφισης - και στην Ελλάδα. Οι σεισμοί στην Τουρκία το κατέστησαν αδύνατο.