Ο Τζέισον Πάτζετ βλέπει μαθηματικά στα πάντα. Ακόμη και στο τρεχούμενο νερό. Ακόμη και όταν πλένει τα δόντια, οι κινήσεις του κυβερνώνται από τα μαθηματικά. Ξεπλένει την οδοντόβουρτσα 16 φορές.
«Δεν ξέρω γιατί μου αρέσουν τόσο οι τετραγωνικοί αριθμοί. Και δεν είναι μόνο οι τετραγωνικοί, είναι το δύο εις την τετάρτη, το τέσσερα εις την δευτέρα... Αυτόματα το κάνω για τα πάντα», λέει στο BBC.
Έχει τέτοια εμμονή με τα μαθηματικά και καταλαβαίνει τόσο δύσκολες έννοιες, που τον έχουν χαρακτηρίσει διάνοια. Όμως δεν ήταν πάντα έτσι.
Παλαιότερα θεωρούσε τα μαθηματικά άχρηστα, χαζά και ότι δεν μπορούν να έχουν χρήση στην πραγματική ζωή. Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν τα πάρτι, το ποτό και οι γυναίκες. «Ήμουν πολύ ρηχός», παραδέχεται. «Η ζωή μου περιστρεφόταν γύρω από τις γυναίκες, τα πάρτι, το ποτό, να ξυπνάω με hangover και να βγαίνω για να τα ζήσω ξανά από την αρχή».
Αλλά τη νύχτα της 13ης Σεπτεμβρίου 2002, Παρασκευή, όλα άλλαξαν. Ενώ ήταν έξω με φίλου, δέχθηκε επίθεση από δύο άντρες έξω από ένα μπαρ. Τον έκλεψαν και τον χτύπησαν.
Φτάνοντας με κόπο στο νοσοκομείο, του είπαν ότι είχε διάσειση και αιμορραγία στο νεφρό, μετά από μια μπουνιά στην κοιλιά. «Μου έδωσαν φάρμακα για τον πόνο και με έστειλαν σπίτι μου», λέει.
Αλλά μόλις έφτασε σπίτι, η συμπεριφορά του άλλαξε δραματικά. Είχε υποστεί ένα σοβαρό εγκεφαλικό τραύμα, που μπορεί να φέρει ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή - OCD. Στην περίπτωση του Τζέισον, εκδηλώθηκε με φοβίες: φοβόταν τον έξω κόσμο (έβγαινε μόνο για να αγοράσει προμήθειες), τα μικρόβια. Είχε φτάσει στο σημείο να καρφώσει κουβέρτες στα παράθυρα και στην πόρτα για να επισφραγίσει την απομόνωσή του.
Εκτός όμως από αυτές τις φοβίες, συνέβη και κάτι απίστευτο: άλλαξε ο τρόπος που βλέπει τα πράγματα.
«Οτιδήποτε είχε καμπύλη, άρχισα να το βλέπω με pixels. Το νερό που έτρεχε από τη βρύση δεν θύμιζε πια σαν κάτι που είχε ροή, έμοιαζε με εφαπτόμενες γραμμές», λέει. Το ίδιο έγινε με τα σύννεφα, τα δέντρα. τον ήλιο. Για τον Τζέισον, ο κόσμος άρχισε να δείχνει σαν ένα ρετρό βιντεοπαιχνίδι. «Ήταν όμορφο και τρομακτικό την ίδια στιγμή».
Τότε ήταν που άρχισε να σκέφτεται για τα μαθηματικά και τη φυσική. Και στην ζωή του ερημίτη που έκανε, ο καλύτερός του φίλος έγινε το ίντερνετ. Έψαχνε μανιωδώς πληροφορίες για τα μαθηματικά.
Εκεί βρήκε πληροφορίες για τα fractals (μορφόκλασμα ή μορφοκλασματικό σύνολο). Τα fractals είναι γεωμετρικά μοτίβα. Είναι ένας δύσκολος μαθηματικός όρος και αφορά σε ένα γεωμετρικό σχήμα που επαναλαμβάνεται αυτούσιο σε άπειρο βαθμό μεγέθυνσης, κι έτσι συχνά αναφέρεται σαν «απείρως περίπλοκο». Το φράκταλ παρουσιάζεται ως «μαγική εικόνα» που όσες φορές και να μεγεθυνθεί οποιοδήποτε τμήμα του θα συνεχίζει να παρουσιάζει ένα εξίσου περίπλοκο σχέδιο με μερική ή ολική επανάληψη του αρχικού. Χαρακτηριστικό επομένως των φράκταλ είναι η λεγόμενη αυτο-ομοιότητα (self-similarity) σε κάποιες δομές τους, η οποία εμφανίζεται σε διαφορετικά επίπεδα μεγέθυνσης.
Εντυπωσιάστηκε από τις πληροφορίες αλλά δεν είχε ακόμη τα λόγια για να το περιγράψει μέχρι που η κόρη του τον ρώτησε πώς δούλεψε η τηλεόραση.
«Όταν βλέπετε την οθόνη μιας τηλεόρασης και βλέπετε έναν κύκλο, στην πραγματικότητα δεν είναι κύκλος», λέει. «Είναι κατασκευασμένος με ορθογώνια ή τετράγωνα και, αν κοιτάξετε κοντά, η άκρη του κύκλου είναι ένα ζικ ζακ. Αν πάρετε αυτά τα pixels και τα κόψετε στη μέση και τα ξανακόψετε στη μέση και φτάσετε κοντά σε έναν τέλειο κύκλο, αλλά ποτέ δεν θα είναι έχετε έναν τέλειο κύκλο».
Τότε ήταν που άρχισε να σχεδιάζει. Και έφτασε στο σημείο να σχεδιάζει τέτοια γεωμετρικά μοτίβα με το χέρι (δείτε φωτογραφίες εδώ).
Ο Τζέισον πίστευε ότι στα σχέδιά του βρισκόταν το κλειδί του σύμπαντος και ότι ήταν τόσο σημαντικά που τα έπαιρνε μαζί του όπου και αν πήγαινε. Και μια από τις σπάνιες φορές που έβγαινε έξω, τον πλησίασε ένας άντρας και τον ρώτησε τι είναι αυτά τα σχήματα που του θυμίζουν μαθηματικά.
Προσπάθησε να του εξηγήσει τη δομή του χωροχρόνου βάσει της μεθόδου του Πλανκ και τις κβαντικές μαύρες τρύπες. για καλή του τύχη ο άνθρωπος αυτός ήταν φυσικός και κατάλαβε αμέσως την μαθηματική ευφυΐα που είχε μπροστά του. Τον παρακίνησε να παρακολουθήσει μαθήματα μαθηματικών και τελικά γράφτηκε στο τοπικό κολέγιο, όπου άρχισε να μαθαίνει πως να περιγράφει την εμμονή του.
Τότε ήταν που αποφάσισε να δει ειδικό για το OCD του και να ξαναφτιάξει τη ζωή του με μια νέα σύζυγο.
Γιατί όμως είχε αρχίσει να βλέπει τα πάντα γύρω του διαφορετικά;
Γιατί όμως ο κόσμος του άρχισε ξαφνικά να αποτελείται από γεωμετρικά σχήματα και γραφήματα; Την απάντηση αυτή του την έδωσε η Μπέριτ Μπρόγκαρντ, μια νευροεπιστήμονα στο πανεπιστήμιο του Μαϊάμι. Μετά από ατελείωτες συζητήσεις και πολλά τεστ, βρήκε ότι είχε συναισθησία (synaesthesia) -ουσιαστικά μια καλωδίωση του εγκεφάλου μέσα στην οποία οι αισθήσεις μπερδεύονται. Ένας άνθρωπος που χαρακτηρίζεται από συναισθησία (συναισθητικός) είναι δυνατό, για παράδειγμα, να «ακούει» τις οσμές, να «βλέπει» τους ήχους και να «μυρίζει» τις εικόνες. Το συχνότερο είδος συναισθησίας είναι το να βλέπει κάποιος ήχους και το να συνδυάζει αυτόματα αριθμούς με συγκεκριμένα χρώματα.
Εντοπίζεται στο 4% του πληθυσμού και είναι είτε κληρονομική, είτε μπορεί να εμφανιστεί από κάποιο είδος τραύματος που επηρεάζει τον εγκέφαλο.
«Βρήκαν ότι είχα πρόσβαση σε μέρη του εγκεφάλου που δεν έχουμε συνειδητή πρόσβαση και επίσης ο οπτικός φλοιός δούλευε σε συνδυασμό με το τμήμα του εγκεφάλου που κάνει τα μαθηματικά», λέει ο Τζέισον.