Λίγα λόγια για το House of One: Το House of One ξεκίνησε ως ιδέα από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 όταν οι αρχαιολόγοι κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στην Πλατεία Petriplatz, ανακάλυψαν τα απομεινάρια της αρχαιότερης εκκλησίας της Γερμανίας. Οι ίδιοι πρότειναν στην Επίσημη Προτεσταντική Εκκλησία να χτίσουν μία εκκλησία εκεί αλλά οι Προτεστάντες είδαν μία διαφορετική προοπτική. Δεν υπήρχε η ανάγκη για μία ακόμη εκκλησία αλλά η ανάγκη να ενωθούν όλες οι θρησκείες μαζί μετά από δεκαετίες πόνου και τραύματος στη χώρα τους. Επίσημα, η ιδέα ξεκινάει το 2011 μετά από συνάντηση των τριών κοινοτήτων των μονοθεϊστικών θρησκειών: Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός και Ισλάμ. Πάνω στα συντρίμμια της εκκλησίας, θέλουν να χτίσουν έναν κοινό τόπο λατρείας όπου η κάθε θρησκεία θα μπορεί να προσεύχεται και να έχει τις λειτουργίες της ενώ στη μέση του Ναού θα μπορούν να συναντιούνται όλοι μαζί και να προσεύχονται. Το 2012 ο αρχιτέκτονας Wilfried Kuehn με την ιδέα του για το House of One κερδίζει έναν παγκόσμιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό και το 2014 ξεκινάει μία καμπάνια χρηματοδότησης στην οποία συμμετέχουν πάνω από 60 χώρες. Το 2018 η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας χρηματοδότησε με 10 εκατομμύρια ευρώ το House of One και ξεκίνησε και επίσημα πλέον η λειτουργία του.
Ένας Μουσουλμάνος, μία Εβραία και ένας Χριστιανός στημένοι και χαμογελαστοί μπροστά στην κάμερα του υπολογιστή τους. Ο Osman, η Esther και ο Kerstin ξεκινούν να μιλάνε για το πως βρέθηκαν στο House of One του Βερολίνου..
“ Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Γερμανία αλλά έχω τουρκική καταγωγή” θα ξεκινήσει ο Osman. “Είμαι Μουσουλμάνος Σουνίτης και είναι σημαντικό να το αναφέρω. Τα τελευταία χρόνια προτού εμπλακώ στο House of One εργαζόμουν εντατικά υπέρ του διαθρησκειακού διαλόγου και το House of One υπήρξε το επιστέγασμα όλων αυτών των ετών. Εδώ εργάζομαι ως θεολογικός σύμβουλος και ως ιμάμης ενώ παράλληλα ασχολούμαι με τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα και λίγο με τα social media”.
Η Esther, γελαστή, με τα τεράστια γαλανά μάτια της και με τα γυαλιά της θα πάρει το λόγο “ Ήρθα εδώ πριν από ένα χρόνο. Εγώ είμαι θεολογική σύμβουλος για την ιουδαϊκή θρησκεία. Πάνω κάτω κάνω τα ίδια πράγματα με το Osman τα οποία διαφέρουν απλά και μόνο λόγω της διαφοράς στις θρησκείες. Η κανονική μου δουλειά είναι δημοσιογράφος και εργάζομαι ακόμα σε έναν τηλεοπτικό σταθμό για το κεντρικό δελτίο ειδήσεων. Εδώ ασχολούμαι αρκετά και με το περιεχόμενο του site ενώ λειτουργώ και ως hazzan δηλαδή ως κάντορας, ψάλτης για τις λειτουργίες της συναγωγής μας στο House of One”.
Τέλος, θα μιλήσει ο βετεράνος, ο Kerstin που εκπροσωπεί τους προτεστάντες. “Είμαι εδώ σχεδόν από την αρχή, από το 2014. Εγώ ασχολούμαι με διεθνείς σχέσεις, με social media και με τις συνεργασίες που έχουμε κυρίως με το εξωτερικό. Θυμάμαι ότι στην αρχή είχαμε κάνει μία καμπάνια χρηματοδότησης έτσι ώστε να στήσουμε το House of One και ήδη από την αρχή είχαμε τεράστια ανταπόκριση από τον κόσμο”.
“Η ιδέα είναι να έχουμε μία συναγωγή, μία εκκλησία και ένα τζαμί κάτω από την ίδια στέγη. Το 1990 όταν πρωτοανακαλύφθηκαν τα ερείπια της αρχαιότερης εκκλησίας, ήταν μία εποχή γεμάτη διαμάχες και ανταγωνισμούς ανάμεσα στις κοινότητες και στις θρησκείες, εδώ στο Βερολίνο. Οπότε τότε όλοι είδαν μία πολύ καλή ευκαιρία για διαθρησκειακό διάλογο”. λέει ο Kerstin.
“Θα πρότεινα σε κάποιον που δεν καταλαβαίνει το λόγο που το κάνουμε,να διαβάσει την κάρτα μας, δηλαδή το καταστατικό μας στην ουσία. Είναι σημαντικό να τονίσω ότι εμείς εδώ δεν πάμε να κάνουμε μίξη των θρησκειών και συγκρητισμό. Η κάθε θρησκεία είναι ξεχωριστή και διαφορετική και διατηρεί όλα τα στοιχεία και τις τελετουργίες. Πάμε απλά να δημιουργήσουμε μία γέφυρα για ένα διάλογο. Να χτίσουμε το σπίτι των πιθανοτήτων, των πιθανοτήτων να ζήσουμε αρμονικά όλοι μαζί, όσο ονειρικό και ρομαντικό και εάν ακούγεται.” τονίζει ο Osman ενώ συνεχίζει λέγοντας..
“ Στη μέση του House of One έχουμε ένα χώρο ο οποίος είναι κοινός. Κοινός για προσευχή, συζήτηση και διάλογο. Εκεί συναντιούνται όλες οι θρησκείες. Επίσης, το σημαντικότερο από όλα είναι ότι το House of One είναι ανοιχτό και για πιστούς άλλων θρησκειών ή για αυτούς που δε συνδέονται με καμία θρησκεία.”
Μέχρι τώρα δεν ήταν κάτι απτό το House of One. Πώς υλοποιούσατε αυτή την ιδέα;
“Κυρίως με συνεργασίες” θα μου πούνε και οι τρεις τους. Πηγαίναμε ο ένας στις λειτουργίες του άλλου και στις μεγάλες γιορτές. Επίσης, κάναμε μαζί διάφορα Projects και φεστιβάλ ενώ συνεργαζόμασταν για Projects που κάναμε με άλλες χώρες όπως πρόσφατα με τη Γεωργία”. Παράδειγμα η παρουσία του House of One στην επίσημη τοποθέτηση της Μνήμης Λίθου για μία Εβραία του Βερολίνου η οποία εκτελέστηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, τη Hildegard Rosenthal . Αφού τοποθετήθηκε η Λίθος Μνήμης έξω από το σπίτι όπου κάποτε κατοικούσε η Hildegard, έγιναν δύο λειτουργίες για τη μνήμη της: η μία στη Συναγωγή και η άλλη στην τοπική Εκκλησία μετά από πρωτοβουλία του House of One.
“Μέχρι τώρα όπου έχουμε και πρακτικά το Σπίτι μας, βασιστήκαμε στα εκπαιδευτικά προγράμματα. Σχεδόν κάθε εβδομάδα έχουμε επισκέψεις και σχολείων και κάνουμε σεμινάρια για εκπαιδευτικούς. Γενικά, οι μαθητές μπορεί να έρχονται στην αρχή λίγο αδιάφοροι, στη συνέχεια όμως κινείται το ενδιαφέρον τους και φεύγουν έκπληκτοι. Εγώ προσωπικά εργάζομαι χρόνια στον τομέα της εκπαίδευσης και πιστεύω ακράδαντα ότι όσο πιο μικρά είναι τα παιδιά τόσο πιο εύκολα θα ενσωματώσουν στη νοοτροπία τους την αγάπη για τον Άνθρωπο, τόσο πιο εύκολα θα καταρρίψουν τα στερεότυπα που θα τους φορτώσουν στη συνέχεια. Πριν λίγο καιρό, φέραμε εδώ δύο τάξεις: μία με εβραιόπουλα και μία με μουσουλμανόπαιδα. Ήταν όλοι λίγο πριν την εφηβεία. Τα πράγματα κύλησαν εξαιρετικά ομαλά και στο τέλος ένα μαθητής μου είπε ‘ Δεν ήξερα ότι και οι Εβραίοι πιστεύουν σε ένα Θεό.’ Αυτό μου δημιούργησε τεράστια χαρά. Όσα περισσότερα μαθαίνει ο ένας για τον άλλο, τόσο θα αναπτύσσουν μεταξύ τους το σεβασμό”.
Η Esther θα διακόψει τον Osman που διηγείται τις ιστορίες με τα σχολεία έτσι ώστε να μου πει τη δική της εμπειρία: “Όταν είχε έρθει επίσκεψη εκείνο το σχολείο, ήμασταν όλοι εδώ. Θυμάμαι ότι στο τέλος με πλησιάζει ένα παιδάκι και με ρωτάει ‘ Εσύ δηλαδή είσαι Εβραία;’ και του απαντάω πως ναι. Με κοιτάζει έκπληκτο και μου λέει ‘Δε μοιάζεις καθόλου για Εβραία’.”
Πλησιάζοντας προς το τέλος μου μένουν δύο ερωτήσεις να τους κάνω. Η μία αφορούσε τη συνεργασία τους με την τοπική κοινωνία και τις τοπικές αρχές και η δεύτερη την αποδοχή του εγχειρήματος από τις ίδιες τις θρησκευτικές κοινότητες του Βερολίνου.
“Γενικά συνεργαζόμαστε εξαιρετικά με τις τοπικές αρχές αλλά και με τις ευρωπαϊκές. Κάναμε πρόσφατα ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα όπου συνεργαστήκαμε με τη Γεωργία για ανταλλαγή τεχνογνωσίας. Η στήριξη των αρχών φαίνεται και από τη διάθεση της χρηματοδότησης των 10 εκ. ευρώ από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση. Επίσης, η βερολινέζικη κοινωνία είναι μία εξαιρετικά ανοιχτή κοινωνία. Δεν ξέρω πως θα αντιδρούσαν οι άνθρωποι σε ένα άλλο μέρος αλλά εδώ είναι πολύ θετικοί, ανοιχτοί και υποστηρικτικοί”. θα πει ο Kerstin.
“ Σίγουρα μέσα σε κάθε θρησκευτική κοινότητα υπάρχει εσωτερική ποικιλομορφία. Στη μουσουλμανική κοινότητα δεν άρεσε σε όλους η ιδέα. Στην αρχή αρκετοί φοβήθηκαν για συγκρητισμό αλλά όσο περνάει ο καιρός και τους εξηγούμε τι είναι έχουν αρχίσει και το αποδέχονται. Μπορεί να μη συμμετέχουν αλλά δε δημιουργούν προβλήματα και αναταραχές. Κι για εμάς δεν είναι ρεαλιστικό να ζητάμε να αλλάξουν τα πράγματα τόσο άμεσα.” αναφέρει ο Osman.
“Εμείς ως εβραϊκή κοινότητα του Βερολίνου παραμένουμε μία πολύ μικρή κοινότητα μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Γενικά, λόγω του τραυματικού παρελθόντος είμαστε μία κοινότητα εξαιρετικά εσωστρεφής αλλά τα τελευταία χρόνια αναζητήσαμε το διάλογο. Σίγουρα μπορούμε να γίνουμε πιο εξωστρεφής κοινότητα και να αρχίσουμε να επουλώνουμε το τραύμα μας”.
Το House of One αποτελεί την πρώτη προσπάθεια διαθρησκειακής συνύπαρξης στην Ευρώπη. Ο τόπος υλοποίησης αυτής της προσπάθειας έχει εξαιρετική σημασία καθώς βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης και μάλιστα σε ένα μέρος όπου πριν από ένα αιώνα ξεκίνησε η μεγαλύτερη καταστροφή που έχει χαραχτεί ανεξίτηλη στο συλλογικό νου. Ίσως από αυτό το μέρος να ξαναγραφτεί η ιστορία με άλλους όρους πλέον, τους όρους της αγάπης και του σεβασμού.