Όλη η Ελλάδα, και πρώτοι οι χώροι της Παιδείας και της Νεολαίας τιμούμε κάθε χρόνο την επέτειο του ξεσηκωμού και ανανεώνουμε συμβολικά με την παρουσία μας στον ιερό χώρο του Πολυτεχνείου την υπόσχεση της συνέχειας.
Το Πολυτεχνείο, είτε το θέλουν είτε όχι, ξένοι και ντόπιοι παράγοντες που επιδιώκουν να κηδεμονεύουν τον τόπο, αποτελεί κορυφαίο γεγονός της νεότερης ιστορίας μας. Είναι συνέχεια των αγώνων της γενιάς της Εθνικής Αντίστασης, του 1-1-4, και αποτελεί την κορύφωση της αντιδικτατορικής πάλης του λαού μας.
Σαράντα οκτώ χρόνια πέρασαν, σαράντα οκτώ χρόνια δεν ξεχνάμε. Η εξέγερση του ΄73 ήταν πράξη χιλιάδων. Η οργή τους έφερε στο Πολυτεχνείο. Η αντίθεση με τη βία, το φασισμό, τη συνθηκολόγηση, την ανοχή, τον εμπαιγμό.
Χιλιάδες, δεν έφτασαν τυχαία στο Πολυτεχνείο, ούτε οργανωμένα, ούτε οι προβοκάτορες τους έφεραν παίζοντας τα δικά τους παιχνίδια εξουσίας στα παρασκήνια της τυραννίας, ούτε συνομωσίες και σχέδια της δημοκρατίας μυστικά.
Τότε και τώρα το πρόσωπο του Πολυτεχνείου μας πείθει, γιατί κατοχύρωσε στην πράξη το δικαίωμα να σκεφτόμαστε, να εκφραζόμαστε και να δρούμε ελεύθερα. Να κρίνουμε. Να ελέγχουμε. Να Αγωνιστούμε. Να συνυπάρξουμε.
Σαράντα οκτώ χρόνια μετά τον ξεσηκωμό το πολιτικό ερώτημα είναι η αναζήτηση πυλώνων πάνω στους οποίους θα βασιστεί η επικαιροποίηση του οράματος του Πολυτεχνείου. Σήμερα η οικονομική , κοινωνική και πολιτική κρίση μαστίζει τον κόσμο.
Στη χώρα μας η ανασφάλεια περιβάλλει το μέλλον. Η κυβέρνηση βιάζεται να συνθηκολογεί με τα ξένα συμφέροντα και η αντιπολίτευση δεν πείθει. Η πολιτική αφωνία είναι ένοχη και το συνδικαλιστικό παντοπωλείο «λίγο από όλα» επικίνδυνο.
Η νεολαία σήμερα βιώνει την ιδεολογική κρίση που αποτελεί ασφαλώς την αιτία της αδυναμίας παραγωγής πολιτικής. Η πληκτική και επαναλαμβανόμενη χρήση ιδεολογικών και πολιτικών κλισέ επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές.
Η αποδοχή του μονόδρομου της ταύτισης της Παιδείας με κάποια επαναλαμβανόμενη κατάρτιση είναι έξω από αυτά τα οράματα και δεν μπορεί να συνυπάρξει με τη νέα πνοή που έχουμε καθήκον να δώσουμε. Η φιλολογία που θέλει την πολιτική να μετασχηματίζεται σε μια άνευ περιεχομένου υποταγή σε έξωθεν επιταγές μας έχει στοιχίσει ήδη αρκετά, ιδιαίτερα στο χώρο της Παιδείας.
Τα «καλά παιδιά» των Ευρωπαίων πρέπει να σταματήσουν να αναβάλλουν και να εισάγουν άκριτα πολιτικές και πρακτικές, εκφράζοντας το δικό τους λόγο και αμφισβητώντας τα κενά οράματα της διαχείρισης.
Το πρόβλημα κανενός εκπαιδευτικού συστήματος δεν ήταν ποτέ η διαχείρισή του, οι ισοτιμίες, τα δικαιώματα, οι οργανισμοί, τα νομοσχέδια, και όλα όσα λέγονται. Ηταν και θα παραμένει το περιεχόμενο και η πνοή του.
Το Πολυτεχνείο μας έμαθε ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε ούτε και την ουτοπία, ιδιαίτερα όταν αυτή είναι το αντίδοτο στην σήψη και τον ευτελισμό.
Μπορούμε να δημιουργήσουμε μια άλλη, νέα λογική στην ελληνική και την ευρωπαϊκή Παιδεία, που δεν θα έχει ως σύνθημα την ισοπέδωση αλλά την πρόοδο.
Μια λογική που δεν θα εκφυλίζει το εκπαιδευτικό μας σύστημα σε διαχειριστή και γενικά ρυθμιστή επαγγελματικών δικαιωμάτων και άλλων εργαλείων για το «διαίρει και βασίλευε», αλλά θα μπορεί να κινητοποιήσει τις δυνάμεις των νέων.
Η ανεργία, η έλλειψη οράματος, η αναξιοπιστία, η αναξιοκρατία, η οφθαλμοθηρία και η έλλειψη αυτοελέγχου των Μ.Μ.Ε., η τυφλή κυριαρχία των δυνάμεων της αγοράς αντί της φυσιολογικής επικράτησης των αναγκών και των αξιών χρήσης, θα γεννούν φυσικά απόγνωση, αποξένωση και συγκρούσεις που εμείς αμήχανοι θα προσπαθούμε στη συνέχεια να βαπτίσουμε γήπεδα, πολυτεχνεία, διαδηλώσεις ή όπως αλλοιώς βολεύει την αγοραία δημοσιότητα.
Φοιτητές και Φοιτήτριες, νέοι και νέες, αντισταθείτε:
• στη γκρίζα καθημερινότητα που σας ισοπεδώνει
• στη στέρηση των προοπτικών σας για μια δημιουργική κοινωνική ένταξη
• στη στέρηση ενός ανθρώπινου φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος
• στην απογοήτευση, την καταστροφολογία, το λευκό θάνατο
• Μην ανέχεσθε μια κοινωνία στην οποία δεν χωράει, χωρίς να πιέζεται και χωρίς να τιμωρείται, ο κάθε άνθρωπος, η κάθε ιδέα και η κάθε διαφορετικότητα.
• Μην ανέχεσθε να είστε στο περιθώριο ενός τυποποιημένου πολιτικού συστήματος στο οποίο υπάρχουν συνταγές, και η εξουσία ασκείται μακρυά από αυτά που καταλαβαίνετε, από «επαγγελματίες» που δεν έχουν καν την απαιτούμενη γνώση.
• Μην ανέχεσθε την αναξιοκρατία που σας επιβάλλουν, με πρόσωπα που απλά είναι φιλικά στην εξουσία για να καλύπτουν την ανεπάρκεια τους
Εμείς στο Πολυτεχνείο σεβόμαστε την επέτειό μας χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό, για όποιον τυχόν δυσανασχετεί, γιατί η δική μας υποχρέωση δεν υπάρχει απέναντι σε ξεπερασμένους κακόπιστους κριτές αλλά απέναντι στους νέους ανθρώπους που αναζητούν αληθινές λύσεις στα προβλήματά τους και σε αυτούς που είναι σοβαρά διατεθειμένοι να τους αφουγκραστούν και να τoυς βοηθήσουν.
Προτείνω ότι ήρθε η ώρα το σημερινό Πολυτεχνείο, 200 χρόνια μετά την Επανάσταση, να δράσει όπως η «Φιλική Εταιρία», στην κατεύθυνση ενός χάρτη αρχών Δημόσιας Παιδείας, που πρέπει να προωθήσουμε πριν από κάθε άλλη γραφειοκρατική, ανούσια, και πάνω από όλα παιδαγωγικά και ιδεολογικά απαράδεκτη, «μεταρρύθμιση», σαν αυτή που σήμερα μας προτείνουν.
Εδώ Πολυτεχνείο!
***
Του Νίκου Μαρκάτου - Ομότιμου Καθηγητή Ε.Μ.Π., τ. Πρύτανη Ε.Μ.Π.