Με την καταλητική ημερομηνία για την επιλογή των νέων επιτρόπων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πλησιάζει (30 Αυγούστου), η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φαίνεται ότι θα χάσει το «στοίχημα» να σχηματίσει μια «ισορροπημένη», ως προς το φύλο, ομάδα.
Η πρώτη γυναίκα πρόεδρος που επανεξελέγη για μια ιστορική δεύτερη θητεία, στην ηγεσία της Κομισιόν, αναμένεται να περιβάλλεται από περισσότερους άνδρες επιτρόπους, διαταρράσοντας σημαντικά την παρ ολίγον απόλυτη ισορροπία της προηγούμενης επιτροπής του 2019, όπου η γυναικεία εκπροσώπηση έφτανε το 44%.
Μετά την επανεκλογή της τον περασμένο μήνα, η Φον ντερ Λάιεν είχε δηλώσει ότι ένας από τους στόχους της είναι «ίσο μερίδιο ανδρών και γυναικών». Όμως ο στόχος αυτός βρίσκεται σε κίνδυνο, καθώς τα κράτη μέλη αγνόησαν το αίτημά της να προτείνουν δύο υποψηφίους, έναν άνδρα και μια γυναίκα.
Σύμφωνα με τον Guardian, μέχρι σήμερα τα ονόματα που έχουν προταθεί ως υποψήφιοι στις Βρυξέλλες, είναι 14 άνδρες και μόλις 5 γυναίκες.
Από τις επτά χώρες που δεν έχουν ακόμη οριστικοποιήσει το όνομα του υποψηφίου τους, οι έξι - Λιθουανία, Ρουμανία, Βέλγιο, Δανία, Ιταλία και Πορτογαλία- πρόκειται να επιλέξουν άνδρα υποψήφιο και μόνο η Βουλγαρία, θα στείλει γυναίκα.
...πολλά βήματα πίσω
Έτσι, η Φον ντερ Λάιεν πιθανότατα θα βρεθεί αντιμέτωπη με το χειρότερο σενάριο τον Δεκέμβριο, οπότε θα αναλάβει τα καθήκοντά της. Να έχει μετά βίας 22% ή 26% γυναικεία παρουσία (συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας), γεγονός που διαταρράσει σημαντικά την πολυπόθητη «ισορροπία των φύλων».
Η πρόεδρος της επιτροπής ισότητας των φύλων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Λίνα Κάλβεζ, προέτρεψε την ισχυρή κυρία της Ευρώπης, να πιέσει περισσότερο τις κυβερνήσεις της ΕΕ, ώστε να προτιμήσουν τελικά γυναίκες υποψήφιες.
«Δεν πετυχαίνουμε ποτέ τίποτα χωρίς να μετακινούμε τα όρια και χωρίς να ασκούμε πίεση», είπε στον Guardian η Κάλβεζ. «Ειδικά τώρα, που τα κινήματα κατά της ισότητας των φύλων αποτελούν τον πυρήνα των φασιστικών και αντιδημοκρατικών κινημάτων, είναι απαραίτητο να δείξουμε ότι η δέσμευσή μας στην ισότητα των φύλων είναι δυνατή».
Ποιοι επέμειναν στους «παλιούς»
Πολλές χώρες επέλεξαν να διατηρήσουν τους ίδιους επιτρόπους τους στις Βρυξέλλες, οι οποίοι στην πλειονότητά τους είναι άνδρες.
Ανάμεσά τους ο Γάλλος Τιερί Μπρετόν, ο οποίος πρόσφατα έκανε φιλίες με τον μεγιστάνα της τεχνολογίας Έλον Μασκ, και ο Μάρος Σεφτσόβιτς, αντιπρόεδρος της Επιτροπής, που είχε αναλάβει τις συνομιλίες και τις σχέσεις ΕΕ - ΗΒ.
Επίσης, ο Λετονός Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο Ολλανδός Wopke Hoekstra και ο Ούγγρος Oliver Várhelyi θα επιστρέψουν στις θέσεις τους όπως και η Dubravka Šuica, από την Κροατία, υπεύθυνη για τη δημογραφική πολιτική, η οποία είναι η μόνη γυναίκα που επιστρέφει.
Και παρότι κανείς δεν εξέφρασε δυσαρέσκεια για την «επιστροφή των ανδρών επιτρόπων» η επιστροφή της Šuica προκάλεσε αναστάτωση.
Ευρωπαίος διπλωμάτης μάλιστα δήλωσε χαριτολογόντας: «σωστά, γιατί να έχουμε ξανά γυναίκα επίτροπο, όταν ο ιδανικός υποψήφιος είναι άντρας και η Σλοβακία θα προτείνει τον Σέφτσοβιτς για πέμπτη φορά!».
Το σχόλιο αφορά το γεγονός ότι η Σλοβακία, δεν έχει στείλει ποτέ γυναίκα Επίτροπο στην Ευρωπαική Επιτροπή...
Όμως αυτή η ανισορροπία μεταξύ ανδρών και γυναικών στην καρδιά της ΕΕ, πυροδοτοτείται από τις ίδιες τις κυβερνήσεις, πολλές από τις οποίες υποστήριξαν ότι «δεν υπάρχει καμία νομική δέσμευση για να τηρήσουν αυτή την ισορροπία».
«Με σεβασμό και σύμφωνα με τις συνθήκες, λάβαμε την απόφαση να στείλουμε ένα όνομα», είπε ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Σάιμον Χάρις, τον Ιούνιο, καθώς επιβεβαίωσε την πρόθεσή του να προτείνει τον Μάικλ ΜακΓκραθ.
Η επιλογή του επιτρόπου, είναι μια έντονα κομματική και «πολύπλοκη» διαδικασία, όπως ξεκάθαρα παραδέχθηκε η πρωθυπουργός της Λιθουανίας, Ingrida Šimonytė, η οποία ανακοίνωσε ότι θα στείλει στις Βρυξέλλες έναν από τους προκατόχους της, τον Andrius Kubilius, μετά από μια «δύσκολη εβδομάδα σκληρών διαπραγματεύσεων».
Η Φον ντερ Λέιεν δεν έχει πει την τελευταία της κουβέντα
Όπως σχολιάζει ο Guardian ωστόσο, η Φον ντερ Λάιεν δεν έχει πει την τελευταία της κουβέντα.
Το πιθανότερο είναι ότι οι άνδρες επίτροποι από χώρες που απέρριψαν επιδεικτικά την έκληση της για ισορροπία μεταξύ των φύλων, πιθανότατα θα δουν τους ανθρώπους τους να αναλαμβάνουν χαρτροφυλάκια όπως αυτά της Παιδείας και του Πολιτισμού, μακριά από τα κέραια πόστα της οικονομίας και της ενέργειας για παράδειγμα.
Σε μια Ευρώπη που θέλει να ηγηθεί ενός ισότιμου μέλλοντος για τους πολίτες της, το σίγουρο είναι ότι μια ανδροκρατούμενη ευρωπαϊκή επιτροπή είναι ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω.
Η προσπάθεια της ΕΕ να υπερασπιστεί την ισότητα των φύλων, απαιτούσε το 2020 «ισορροπία μεταξύ των φύλων κατά 50% σε όλα τα επίπεδα διαχείρισης [της Επιτροπής] μέχρι το τέλος του 2024», κάτι που όπως φαίνεται δεν θα πετύχει.
*Η Ελλάδα στέλνει στην ΕΕ τον Απόστολο Τζιτζικώστα καθώς απορρίφθηκε το όνομα της Νίκης Κεραμέως.