Ουάσιγκτον (AP) — Ένα εμβόλιο για την καταπολέμηση της άνοιας; Αποδεικνύεται ότι μπορεί να υπάρχει ήδη: Τα εμβόλια που αποτρέπουν τον επώδυνο έρπητα ζωστήρα φαίνεται επίσης να προστατεύουν τους γηράσκοντες εγκεφάλους.
Νέα μελέτη διαπίστωσε ότι ο εμβολιασμός κατά του έρπητα ζωστήρα μειώνει κατά 20% τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας στους ηλικιωμένους τα επόμενα επτά χρόνια.
Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Nature, αποτελεί μέρος μιας, ολοένα και περισσότερο, αυξανόμενης κατανόησης σχετικά με το πώς πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την υγεία του εγκεφάλου καθώς μεγαλώνουμε - και τι μπορούμε να κάνουμε γι′ αυτό.
«Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό εύρημα», δηλώνει ο επικεφαλής ερευνητής δρ Πασκάλ Γκελντσέτζερ του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ. Και «οι γυναίκες φαίνεται να επωφελούνται περισσότερο», κάτι σημαντικό καθώς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για την εμφάνιση της νόσου. Η μελέτη παρακολούθησε άτομα στην Ουαλία που ήταν περίπου 80 ετών όταν έλαβαν το εμβόλιο πρώτης γενιάς για τον έρπητα ζωστήρα πριν από μια δεκαετία. Τώρα, οι Αμερικανοί 50 ετών και άνω, παροτρύνονται να κάνουν ένα νεότερο εμβόλιο που έχει αποδειχθεί πιο αποτελεσματικό κατά του έρπητα ζωστήρα από τον «προκάτοχό» του.
Τα νέα ευρήματα προσθέτουν έναν ακόμη λόγο για να σκεφτούν οι άνθρωποι να εμβολιαστούν, δηλώνει η δρ Μαρία Νάγκελ του Πανεπιστημίου Anschutz Medical Campus του Κολοράντο, η οποία μελετά τους ιούς που διεισδύουν στο νευρικό σύστημα.
Ο ιός «αποτελεί κίνδυνο για άνοια και τώρα έχουμε μια παρέμβαση που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο», δηλώνει η Νάγκελ.
Με τη νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας να αυξάνονται σε έναν πληθυσμό που γερνάει, «οι επιπτώσεις της μελέτης είναι ριζικές», γράφει ο δρ Ανούπαμ Τζένα, γιατρός του Χάρβαρντ και οικονομολόγος υγείας, σε σχόλιο στο Nature.
Όποιος είχε ποτέ ανεμοβλογιά - σχεδόν όλοι όσοι γεννήθηκαν πριν από το 1980 - κρύβει τον ιό αυτό για το υπόλοιπο της ζωής του. Κρύβεται στα νεύρα και μπορεί να ξεσπάσει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα αποδυναμώνεται από ασθένεια ή την ηλικία, προκαλώντας επώδυνες φουσκάλες που μοιάζουν με πληγές συνήθως στη μία πλευρά του σώματος και διαρκούν για εβδομάδες - αυτό που ονομάζεται έρπητας ζωστήρας.
Περίπου 1 στους 3 Αμερικανούς θα προσβληθεί από έρπητα ζωστήρα, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΗΠΑ). Ενώ οι περισσότεροι αναρρώνουν, μερικές φορές προκαλεί σοβαρές επιπλοκές. Εάν μολύνει ένα μάτι μπορεί να προκαλέσει απώλεια όρασης. Έως και το 20% των ασθενών με έρπητα ζωστήρα υποφέρουν από βασανιστικό νευρικό πόνο μήνες ή και χρόνια μετά την εξαφάνιση του ίδιου του εξανθήματος.
Διαβάστε εδώ το σκεπτικό της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών της χώρα μας σχετικά με τον εμβολιασμό για τον έρπητα-ζωστήρα - Ιούλιος 2023.
Κι εδώ τις συστάσεις της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων για τον εμβολιασμό έναντι του έρπητα ζωστήρα.
Ποια η σχέση μεταξύ του έρπητα ζωστήρα και της άνοιας
Δεν είναι σαφές πώς ακριβώς σχηματίζονται η νόσος Αλτσχάιμερ και άλλοι τύποι άνοιας. Αλλά ορισμένοι ιοί που τρυπώνουν μέσα στο νευρικό σύστημα - ιδιαίτερα μέλη της οικογένειας του έρπητα, συμπεριλαμβανομένου του ιού της ανεμοβλογιάς - είναι από καιρό ύποπτοι ότι προσθέτουν γενετικούς και άλλους παράγοντες που κάνουν τους ανθρώπους πιο ευάλωτους.
Το περασμένο καλοκαίρι γιατροί του Νοσοκομείου Brigham and Women’s της Βοστώνης ανέφεραν ότι ένα επεισόδιο έρπητα ζωστήρα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας κάποιου κατά περίπου 20%.
Εν μέρει, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο ιός αυτός μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή, η οποία είναι κακή για τα όργανα, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου. Μπορεί επίσης να μολύνει άμεσα τα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο, προκαλώντας θρόμβους και εμποδίζοντας τη ροή του αίματος, όπως δηλώνει η δρ Νάγκελ, ένας κίνδυνος τόσο για εγκεφαλικά επεισόδια όσο και για άνοια.
Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι το εργαστήριό της ανακάλυψε επίσης ότι ο έρπητας ζωστήρας μπορεί να ωθήσει τον σχηματισμό μιας κολλώδους πρωτεΐνης που ονομάζεται αμυλοειδές και είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της νόσου Αλτσχάιμερ.
Τα εμβόλια κατά του έρπητα ζωστήρα προστατεύουν από την άνοια;
Οι ενήλικες που λαμβάνουν τα συνιστώμενα εμβόλια τείνουν να έχουν άλλες συνήθειες που προάγουν την υγεία του εγκεφάλου, όπως η άσκηση και η καλή διατροφή, γεγονός που καθιστά δύσκολο να αποδειχθεί ως ένα επιπλέον όφελος.
Ο δρ Γκελντσέτζερ εκμεταλλεύτηκε «ένα φυσικό πείραμα» στην Ουαλία, η οποία άνοιξε τους εμβολιασμούς κατά του έρπητα ζωστήρα με ηλικιακό όριο: Οποιος ήταν 80 ετών ή μεγαλύτερος την 1η Σεπτεμβρίου 2013, δεν είχε δικαίωμα συμμετοχής, αλλά όσοι ήταν ακόμη 79 ετών μπορούσαν να το λάβουν. Τη σύγκριση των ηλικιωμένων που μόλις πληρούσαν ή μόλις έχασαν αυτό το όριο θα «μιμούνταν» μια ερευνητική μελέτη που θα ανέθετε τυχαία σε κατά τα άλλα παρόμοια άτομα να εμβολιαστούν ή όχι.
Η ομάδα του δρ Γκελντσέτζερ ανέλυσε περισσότερους από 280.000 ιατρικούς φακέλους και βρήκε ενδείξεις ότι ο εμβολιασμός προσφέρει κάποια προστασία έναντι της άνοιας. Εκείνη την εποχή, οι άνθρωποι λάμβαναν ένα εμβόλιο πρώτης γενιάς που ονομαζόταν Zostavax.
Ένα σημαντικό επόμενο βήμα είναι να εξεταστεί αν το σημερινό εμβόλιο, το Shingrix, προσφέρει επίσης προστασία από την άνοια, σύμφωνα με τα λεγόμενα της δρ Νάγκελ. Μια άλλη ερευνητική ομάδα ανέφερε πρόσφατα κάποιες ενδείξεις ότι το κάνει. Η παρασκευάστρια εταιρεία εμβολίων GSK ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα μια συνεργασία με αξιωματούχους υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου για την παρακολούθηση της γνωστικής υγείας των ηλικιωμένων καθώς εμβολιάζονται.
Ο δρ Γκελντσέτζερ ελπίζει επίσης να μελετήσει περαιτέρω για να δει αν ο τύπος του εμβολίου (για τον έρπητα ζωστήρα) που χορηγείται μπορεί να κάνει τη διαφορά.
ΠΗΓΗ: AP