Αντίστροφη μέτρηση για τις πιο σημαντικές ευρωεκλογές στην ιστορία της ΕΕ. Ως γνωστόν στις 6 με 9 Ιουνίου, περίπου 370 εκατομμύρια Ευρωπαίοι, καλούνται στις κάλπες για να εκλέξουν τους 720 βουλευτές του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Την ίδια ώρα δύο πόλεμοι βρίσκονται σε εξέλιξη, ένας στην Ουκρανία και ένας στη Μέση Ανατολή, υπάρχει ο φόβος για άνοδο των λαϊκιστικών κομμάτων, προβληματίζει η δράση και οι προσπάθειες ξένων παραγόντων για να επηρεάσουν το εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά περισσότερο προβληματίζει η διαφαινόμενη αδιαφορία των πολιτών καθώς εκτιμάται ότι η συμμετοχή αναμένεται να είναι χαμηλότερη από το 50% των ψηφοφόρων που προσήλθαν στις κάλπες την τελευταία φορά, το 2019.
Είναι αλήθεια ότι η ΕΕ ίσως να απέτυχε να επικοινωνήσει τη κρισιμότητα των στιγμών, ίσως να μην κατάφερε να ακούσει τους πολίτες όλα αυτά τα χρόνια. Ακόμη φαίνεται να υπερισχύει η άποψη ότι αυτές οι ευρωεκλογές δεν είναι και τόσο τόσο ευρωπαϊκές αφού αρκετά κράτη μέλη μεταφέρουν την κομματική λογική τους στο Ευρωκοινοβούλιο με ανθρώπους που είναι προσκείμενοι σε μικροκομματικές σκοπιμότητες, χαρακτηρίζονται από έλλειψη ευρωπαϊκού προσανατολισμού και αδυναμία να διεξάγουν ή να συμμετέχουν σε έναν ενεργό πολιτικό διάλογο για τα μεγάλα γεωπολιτικά και κοινωνικά ζητήματα που προκύπτουν σε έναν ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο.
Οπως και να έχει το αποτέλεσμα των εκλογών θα διαμορφώσει τη λήψη αποφάσεων και τη μορφή που θα πάρει η ΕΕ τα επόμενα πέντε χρόνια.
Τελευταίες δημοσκοπήσεις
Μπερδέματα στα Δεξιά και ο μαγικός αριθμός «361»
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του Europe Elects,το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) παρότι όπως φαίνεται χάνει τρεις έδρες παραμένει πρώτη πολιτική δύναμη με 180 έδρες.
Ακολουθεί η κεντροαριστερή Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), η οποία φαίνεται ότι χάνει δύο έδρες και φτάνει τώρα στις 138.
Η Renew Europe (RE), η κεντρώα-φιλελεύθερη ομάδα, προβλέπεται να έχει 86 έδρες, όπως και τον προηγούμενο μήνα. Ο αριθμός αυτός μπορεί ακόμη να αλλάξει, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη συζήτηση για την αποπομπή του ολλανδικού VVD, αφού το κόμμα σχημάτισε κυβέρνηση με το PVV (ID).
Με απλά λόγια ο άτυπος συνασπισμός στο Ευρωκοινοβούλιο που απαρτίζεται από το ΕΛΚ (δεξιά), το RE (Φιλελεύθεροι) και το S&D (Σοσιαλιστές), έχει τώρα συνολικά 404 από τις 720 έδρες (πέντε έδρες λιγότερες από τον προηγούμενο μήνα), δηλαδή πετυχαίνει μια άνετη πλειοψηφία, πάνω από το ελάχιστο όριο των 361 ψήφων.
(Αυτός είναι και ο ελάχιστος αριθμός ψήφων που θέλει η φον ντερ Λάιεν για να διεκδικήσει μια δεύτερη πενταετή θητεία).
Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν επίσης ότι η άνοδος των εθνικιστικών και ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων δεν μπορούν να απειλήσουν το συνασπισμό των τριών.
Ζυμώσεις
Ωστόσο υπάρχουν ζυμώσεις στα κόμματα των δύο ακροδεξιών παρατάξεων της Ευρωβουλής: τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) με 75 έδρες (έχασαν 11 έδρες καθώς το ρουμανικό AUR δεν συντάσσεται πλέον μαζί τους) και την Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) με 68 έδρες, υπενθυμίζεται ότι το ID απέπεμψε από τους κόλπους του το ακροδεξιό AfD έπειτα από τις έρευνες στελεχών του για σχέσεις με την Κίνα και τη Ρωσία με στόχο των επηρεασμό των εκλογικών αποτελεσμάτων. Με αυτά τα δεδομένα τα κόμματα αυτά φαίνεται να χάνουν την ευκαιρία να κερδίσουν την τρίτη θέση στο ημικύκλιο του ευρωκοινοβουλίου, αν και πριν από λίγες ημέρες, η Μαρίν Λεπέν, η πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, κάλεσε τη Τζόρτζια Μελόνι, να ενώσουν τις δυνάμεις του ID και ECR.
Όμως ακόμη και εάν δεν προκύψει αυτό το σενάριο υπάρχει το ενδεχόμενο το ECR, στο οποίο ανήκει το κόμμα της κ. Μελόνι, να συμμαχήσει με τους Ούγγρους ευρωβουλευτές του Fidesz του Βίκτορ Όρμπα και να καταστεί τρίτη πολιτική δύναμη.
Το σενάριο αυτό ίσως να μην είναι αρκετά ισχυρό δεδομένου ότι ο Ορμπάν είναι το μαύρο πρόβατο της ΕΕ και υπάρχουν σκέψεις απομόνωσής του. Επιπλέον το ΕΛΚ και δια στόματος φον ντερ Λάινε δεν έχει αποκλείσει την πιθανότητα συνεργασίας με το ECR και ειδικότερα με την Μελόνι.
Σημειώνεται ότι στο ECR ανήκει το κόμμα της Μελόνι «Αδέλφια της Ιταλίας» της, το πολωνικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), το ισπανικό Vox και το γαλλικό Reconquest του Ερίκ Ζεμούρ. Επίσης στο ΙD μεταξύ άλλων ανήκει ο Γαλλικός Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν, η Ιταλική Λίγκα του Ματέο Σαλβίνι και το Ολλανδικό PVV του Γκερτ Βίλντερς.
Τέλος στα αριστερά, σύμφωνα με το Europe Elects, οι Πράσινοι (G/EFA) έχουν πέσει στις 56 έδρες (από τις 72 που είχαν μέχρι σήμερα), η Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά (GUE/NGL) προβλέπεται να λάβει 39 έδρες (από 37 που έχει σήμερα).
Όσον αφορά τους Μη Εγγεγραμένους (ΝΙ), δηλαδή τους ευρωβουλευτές, που δεν ανήκουν σε καμία πολιτική ομάδα της Ευρωβουλής, προβλέπεται να αυξηθούν από 61 που είναι σήμερα σε 76.
Το διακύβευμα και το παζάρι
Ωστόσο, το διακύβευμα είναι μεγάλο αφού η ψήφος των Ευρωπαίων πολιτών θα διαμορφώσει τη μελλοντική σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τις ισορροπίες που θα προκύψουν από αυτό, καθώς οι νέοι Ευρωβουλευτές θα εκλέξουν με τη σειρά τους τον ή την επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) το κορυφαίο όργανο της ΕΕ που χαράζει την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επίσης θα αποφασιστεί ποιος θα αναλάβει τα ηνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου καθώς και ποιος θα είναι ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ.
Οι διαδικασίες και οι διαβουλεύεσεις αναμένεται να ξεκινήσουν αμέσως μετά την ψηφοφορία της Κυριακής 9 Ιουνίου και για τις επόμενες εβδομάδες έως και τον Σεπτέμβριο θα επικρατεί μια κατάσταση αγωνίας καθώς δεν είναι δεδομένο ότι το φαβορί για την Κομισιόν, η νυν επικεφαλής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα καταφέρει να διεκδικήσει εκ νέου το αξίωμα.
Το παζάρι όπως όλοι λένε θα ξεκινήσει με την άτυπη σύνοδο των ευρωπαίων ηγετών στις 17 Ιουνίου στις Βρυξέλλες και θα συνεχίσει με τη Σύνοδο Κορυφής στις 27 και 28 Ιουνίου.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με δεδομένες τις πολυκρίσεις και τις γεωπολιτικές αλλαγές έκανε στροφή από την πράσινη πολιτική που ευαγγελιζόταν προς μια διαφορετική κατεύθυνση προτάσσοντας ένα νέο όραμα στο οποίο η ΕΕ εκτός από τις οικονομικές δράσεις που θα πρέπει να αναλάβει έναντι των ανταγωνιστών της, θα λειτουργεί υπό ενα ενιαίο αμυντικό δόγμα, δηλαδή κοινή άμυνα και ανάπτυξη της αμυντικής της βιομηχανίας, δίνει έμφαση στην αγροτική παραγωγή έναντι της αποκαστάστασης τη φύσης, και προτάσει αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική.
Η φον ντερ Λάιεν, η εκλεκτή του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (EPP) στη τηλεμαχία που είχε με τους πολιτικούς της αντιπάλους δεν απέρριψε την πιθανότητα συνεργασίας με κόμματα που βρίσκονται δεξιότερα της δεξιάς όπως για παράδειγμα με το κόμμα της Μελόνι προκαλώντας τις αντιδράσεις των Σοσιαλιστών.
Συγκεκριμένα η φον ντερ Λάιεν ως προϋπόθεση έθεσε ότι τα κόμματα με τα οποία θα μπορούσε να συνεργαστεί στο Ευρωκοινοβούλιο θα πρέπει να είναι φιλοευρωπαϊκά, κατά του Πούτιν και υπέρ του Κράτους Δικαίου διευκρινίζοντας ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τις πολιτικές ομάδες που θα σχηματιστούν μετά τις ευρωεκλογές.
Δρόμος με αγκάθια
Στις διαβουλεύσεις για τη νέα ηγεσία της Επιτροπής και των υπόλοιπων θεσμών παραδοσιακά το μοίρασμα γίνεται βάσει των συμφερόντων Γαλλίας και Γερμανίας και προσπαθώντας να κρατηθούν ισορροπίες μεταξύ Βορρά και Νότου.
Σχετικά με τη νέα ηγεσία της Κομισιόν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρώτον, πρέπει να κερδίσει την υποστήριξη της ειδικής πλειοψηφίας των 27 ηγετών της ΕΕ που θα καθίσουν στο τραπέζι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου και δεύτερον, πρέπει να εξασφαλίσει τουλάχιστον 361 ψήφους από 720 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να επιβεβαιώσει την επιλογή των ηγετών κατά τη διάρκεια μιας μυστικής ψηφοφορίας στο Κοινοβούλιο.
Μπορεί η το ΕΛΚ να είναι η μεγαλύτερη δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο αλλά θα πρέπει να προχωρήσει σε συναλλαγές και να προσφέρει κίνητρα στον άτυπο συνασπισμό των Σοσιαλιστών και Φιλελευθέρων.
Ομως κατά τη διάρκεια της μυστικής ψηφοφορίας τα πράγματα μπορεί να πάνε στραβά. Ας μην ξεχνάμε ότι το 2019, η φον ντερ Λάιεν εξασφάλισε τη θέση της ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μόνο με μια ισχνή πλειοψηφία, εννέα ψήφους, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το 2019, η φον ντερ Λάιεν κέρδισε την πλειοψηφία των εννέα ψήφων χάρη στην υποστήριξη των ΕΛΚ, Renew και S&D. Επίσης, συγκέντρωσε αρκετές ψήφους από το κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτωρ Ορμπάν και του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) της Πολωνίας και αυτή τη φορά είναι βέβαιο ότι δεν θα έχει την υποστήριξή τους δεδομένου ότι βρίσκεται σε ευθεία αντιπαράθεση και με τα δύο, αναφορικά με το σεβασμό στο κράτος δικαίου.
Όσον αφορά τους σοσιαλιστές και τους φιλελεύθερους, είναι πιθανό αρκετοί ευρωβουλευτές να την απορρίψουν μετά τις δηλώσεις της ότι είναι πρόθυμη να εξετάσει το ενδεχόμενο συμμαχίας με την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι.
Επίσης και σε επίπεδο ηγετών η προοπτική της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μπορεί να μην προχωρήσει. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς έχει δηλώσει συγκλονισμένος με «την ασάφεια ορισμένων ορισμένων πολιτικών δηλώσεων» υπονοώντας τις δηλώσεις φον ντερ Λάιεν σχετικά με συνεργασίες με κόμματα στο φάσμα της άκρας δεξιάς.
Ομως η μεγαλύτερη ανησυχία είναι αυτή που ακούει στο όνομα Εμανουέλ Μακρόν. Ο Γάλλος πρόεδρος, ο οποίος ήταν εκείνος που έφερε την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο θώκο της Κομισιόν, είναι και αυτός που θα μπορούσε να την γκρεμίσει. Καιρό τώρα γίνονται δηλώσεις για μια υπερκομματική και υπερεθνική Επιτροπή ενώ διαρρέουν πληροφορίες ότι ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός και τέως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και ο Μάριο Ντράγκι, θα είναι η πρόταση του Γάλλου προέδρου για την θέση του επικεφαλής της Κομισιόν.
Ωστόσο αναλυτές εκτιμούν πως όλα είναι μέρος μιας σκληρής διαπραγμάτευσης και τα ανταλλάγματα θα αφορούν θέσεις που θα αναβαθμίζουν το ρόλο της Γαλλίας στην ΕΕ. Το ίδιο ισχύει και για τα κράτη μέλη όπου θα πιέσουν για θέσεις κλειδιά, στην Επιτροπή, στο Συμβούλιο και στο Ευρωκοινοβούλιο.
Το σίγουρο είναι ότι η υποψηφιότητα της φον ντερ Λάιεν δεν θα είναι περίπατος και η όλη διαδικασία θα εξελιχθεί σε μετεκλογικό θρίλερ, εν τω μεταξύ ο ρόλος των Ευρωπαίων πολιτών θα έχει εξαντληθεί στην εκλογή των Ευρωβουλευτών οι οποίοι θα ζήσουν τη «φούσκα» των Βρυξελλών και θα χρειαστεί μεγάλη δύναμη και όραμα για ανταπεξέλθουν στον πειρασμό της λήθης και να δείξουν σεβασμό στο εκλογικό σώμα που τους επέλεξε.