Οι έφηβοι και εμείς, οι γονείς ή οι φροντιστές τους, αναπόφευκτα θα διαφωνήσουμε για πολλά πράγματα: Από το ωράριο της βραδινής εξόδου μέχρι το χαρτζιλίκι και ένα σωρό άλλα. Αλλά ένα βασικό σημείο σύγκρουσης είναι και τα ρούχα. Ειδικά όταν η αισθητική ενός εφήβου είναι πιο «αποκαλυπτική» από όσο θα θέλαμε.
Μερικοί γονείς θα επιθυμούσαμε τα έφηβα παιδιά μας να ντύνονται πιο «συμμαζεμένα». Και όχι επειδή μας θίγει το γυμνό δέρμα, αλλά επειδή ανησυχούμε για τα αρνητικά σχόλια και τον αντίκτυπο τους στην ευημερία του παιδιού.
«Ως γονείς, μας διέπει το ένστικτο να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από την κακή φήμη ή το ενδεχόμενο της λεκτικής-συναισθηματικής κακοποίησης», εξηγεί η Ρούντι Χερνάντεζ, θεραπεύτρια ψυχικής υγείας στο Kaiser Permanente, στην Καλιφόρνια.
Πώς μπορούμε εμείς οι γονείς να ξεκινήσουμε μια συζήτηση;
Αν και είναι δύσκολο να βάλουμε σε τάξη τις σκέψεις που αφορούν τα λίγα ή τα «προκλητικά» ρούχα, η Χερνάντεζ μας συμβουλεύει «να κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να μην επικρίνουμε τον/την έφηβο/η για τις στιλιστικές επιλογές τους». Αντίθετα, η ειδικός μας συνιστά να ανοίξουμε «μια γενική συζήτηση για το στυλ και μέσα από αυτήν, να περάσουμε το μήνυμά μας».
Μπορούμε λόγου χάρη να ρωτήσουμε, «Αλήθεια, γιατί σου αρέσει να φοράς αυτό το μπλουζάκι;» ή «Τι είδους δήλωση επιθυμείς να κάνεις επιλέγοντάς το;».
«Πιθανότατα, υπάρχουν πολλοί βάσιμοι λόγοι που οι έφηβοι θέλουν να φορούν συγκεκριμένα ρούχα ανεξάρτητα από το αν μας αρέσουν αυτά τα ρούχα ή το εάν συμφωνούμε με τους λόγους», εξηγεί η Καρολάιν Φένκελ, εμπειρογνώμονας ψυχικής υγείας και επικεφαλής στην κλινική Charlie Health.
«Τα ρούχα είναι μια μορφή αυτοέκφρασης για τους εφήβους, που τους επιτρέπει να εξερευνήσουν την ταυτότητα και την ατομικότητά τους. Τους προσφέρει αυτοπεποίθηση και δύναμη το να φορούν ρούχα στα οποία αισθάνονται άνετοι/ες και ελκυστικοί/ές. Επιπλέον, ορισμένα κομμάτια μπορούν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη αποδοχή μεταξύ των συνομηλίκων, αφού φορώντας ρούχα παρόμοια με αυτά των συνομηλίκων τους, αισθάνονται ότι ανήκουν, ότι ταιριάζουν σε μια κοινωνική ομάδα», συμπληρώνει η Φένκελ.
Και τι έπεται των ερωτήσεων;
Αφού ακούσουμε τους λόγους για τους οποίους το μικρό μας - που δεν είναι πια τόσο μικρό - θέλει να ντύνεται όπως ντύνεται, μπορούμε με ήπιο τρόπο να εισάγουμε στη συζήτηση τους κινδύνους του να φοράει κανείς αποκαλυπτικά ρούχα.
«Πολλοί γονείς για παράδειγμα, ανησυχούμε ότι ορισμένα ρούχα μπορεί να προσελκύσουν ανεπιθύμητη προσοχή ή να προκαλέσουν περιστατικά παρενόχλησης, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια του εφήβου, τόσο τη συναισθηματική, όσο και τη σωματική», υποθέτει η Φένκελ.
«Όταν όμως εμείς οι γονείς καθιστούμε σαφές στους εφήβους ότι προσπαθούμε μόνο να τους προστατεύσουμε και όχι να τους ελέγξουμε, τότε μπορεί να είναι πιο δεκτικοί στο μήνυμα», υπογραμμίζει η Χερνάντεζ.
«Ζούμε σε μια πολύ δύσκολη και τρομακτική εποχή. Τα παιδιά καταδιώκονται στο διαδίκτυο, παρακολουθούνται προσωπικά και χειραγωγούνται σε παγκόσμιο επίπεδο. Και ακόμη κι αν τα ρούχα δεν φέρουν την αποκλειστική ευθύνη, μπορεί να παίξουν ρόλο στην προσέλκυση ανεπιθύμητης προσοχής», προειδοποιεί η Χερνάντεζ.
«Και αυτό που ενισχύει τον κίνδυνο, είναι ότι οι έφηβοι νιώθουν “μεγάλοι άντρες και γυναίκες”. Oπότε, πιστεύουν ότι είναι απίθανο να τους συμβούν άσχημα πράγματα», προτείνει η Τράσι Γουίλιαμς, ψυχολόγος παιδιών και οικογένειας.
«Οι περισσότεροι έφηβοι βιώνουν ένα προσωρινό στάδιο ανάπτυξης που ονομάζεται εγωκεντρισμός, κατά το οποίο αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως ανίκητους», συμπληρώνει η Γουίλιαμς.
Και ενώ πρόκειται για ένα φυσιολογικό στάδιο της γνωστικής ανάπτυξης των εφήβων, έχει ως αποτέλεσμα οι έφηβοι να μην αξιολογούν σωστά τους πιθανούς κινδύνους. Για αυτό και κοινοποιούν στα κοινωνικά δίκτυα τεράστια κομμάτια της προσωπικής τους ζωής ή ντύνονται με τρόπο που τους εκθέτει σε κακόβουλα σχόλια: Δεν κατανοούν πόσος κόσμος προσπαθεί να τους βλάψει κι ακόμα κι αν το καταλαβαίνουν αισθάνονται απτόητοι.
Δεν περιμένουμε από τους έφηβους να συμφωνήσουν, τουλάχιστον όχι με την πρώτη
Ξεκινώντας τη συζήτηση, οι γονείς δεν πρέπει να περιμένουμε από τους έφηβους να συμφωνήσουν αμέσως την άποψή μας. Κι αυτό γιατί σύμφωνα με τον θεραπευτή Καρλ Νασάρ, οι έφηβοι, ακόμα κι αν αντιλαμβάνονται τα όσα τους λέμε, θεωρούν ότι προσπαθούμε να θέσουμε υπό διαπραγμάτευση την ανεξαρτησία τους. Και έτσι, το πιθανότερο είναι να προτάξουν την ανάγκη τους για ανεξαρτησία έναντι της κοινής λογικής. Αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι δεν έχει αρχίσει να «φυτρώνει» μέσα τους ο «σπόρος» των συμβουλών μας.
Τι πρέπει να αποφεύγουμε να πούμε ως γονείς και φροντιστές
«Ανεξάρτητα από το τι μπορεί να σκεφτόμαστε, αν πούμε στο παιδί μας ότι μοιάζει με “φρικιό”, το μόνο που θα πετύχουμε είναι να το πληγώσουμε ή να εντείνουμε τυχόν ανασφάλειες που έχει για το σώμα του», προειδοποιεί η Χερνάντεζ.
«Ακόμη, το να διαχωρίζουμε τους έφηβους σε “καλά και κακά παιδιά” με βάση αυτά που φοράνε μπορεί να βλάψει την αυτοεκτίμησή τους», προσθέτει η ίδια.
Επιπλέον, θα πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι, ανεξάρτητα από το πόσο αναστατωμένοι αισθανόμαστε για τις στιλιστικές επιλογές των εφήβων. Το παιδί μας, ούτως ή άλλως, ξέρει πολύ καλά και εμάς και την αισθητική μας, ώστε να καταλάβει τι άποψη έχουμε. Δεν χρειάζεται να ουρλιάζουμε και να το ντροπιάζουμε.
Έπειτα, ακόμα κι αν δεν μας αρέσει αυτό που φοράει το παιδί, δεν πρέπει να θέσουμε μια ηχηρή απαγόρευση, αλλά να επιδιώξουμε συμβιβασμό. Παραδείγματα συμβιβασμού είναι ο έφηβος να αποφεύγει ένα είδος ρούχων που κάνει τον γονέα να ανησυχεί ή έστω να περιορίσει τον αριθμό των ημερών που ντύνεται έτσι μέσα στην εβδομάδα.
Η Χερνάντεζ μας ενθαρρύνει επίσης να συζητήσουμε εναλλακτικές λύσεις με τους εφήβους, όπως το να φορούν σορτς ή ένα ποδηλατικό κολάν κάτω από τις πολύ κοντές φούστες ή ένα μπουστάκι κάτω από ένα πολύ κοντό τοπ ή πουκάμισο.
Διδάσκουμε τους εφήβους να είναι προσεκτικοί
Εάν επιτρέπουμε στους εφήβους να φορούν αποκαλυπτικά ρούχα, θα πρέπει να τους διδάξουμε να είναι επιφυλακτικοί και σε εγρήγορση, έτσι ώστε να μπορούν να αντιληφθούν αν κάποιος τους παρακολουθεί ή τους βιντεοσκοπεί.
Άλλωστε, ανεξάρτητα από το αν φορούν μοντέρνα ρούχα ή όχι, όλοι οι έφηβοι πιθανότατα θα λάβουν «ανεπιθύμητη προσοχή» κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ίσως αυτή είναι μια ευκαιρία για τους εφήβους, να ανακαλύψουν χειρισμούς παρόμοιων μελλοντικών καταστάσεων. Όσο κι αν θέλουμε να είμαστε πλάι τους, δεν είναι δυνατόν σε όλη τους τη ζωή να παρεμβαίνουμε εμείς για λογαριασμό τους.
Και τι γίνεται με τους σχολικούς ενδυματολογικούς κανόνες
Ακόμα κι αν ως γονείς είμαστε ανεκτικοί σε ό,τι αφορά το ντύσιμο του παιδιού, τα περισσότερα σχολεία απαιτούν οι μαθητές να φορούν αυτό που λέμε «σεμνά» ρούχα.
Για τον λόγο αυτό, όταν αγοράζουμε στα παιδιά crop μπλουζάκια και σκισμένα τζιν, θα πρέπει να θέσουμε τον όρο ότι αυτά, είναι ρούχα για τη βόλτα ή τις διακοπές και όχι για τα μαθήματα.