Η δικάστρια Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ από το 1993, ανυποχώρητη υπερασπίστρια των δικαιωμάτων των γυναικών και των φιλελεύθερων αξιών στο σώμα αυτό, πέθανε χθες Παρασκευή σε ηλικία 87 ετών, ανακοίνωσε το κορυφαίο όργανο του αμερικανικού συστήματος δικαιοσύνης.
Με τον θάνατό της, παρουσιάζεται στον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ η ευκαιρία να μεγεθύνει ακόμα περισσότερο τη συντηρητική πλειοψηφία στο Ανώτατο Δικαστήριο, διορίζοντας το τρίτο κατά σειρά μέλος του κατά τη διάρκεια της θητείας του, σε μια συγκυρία βαθιάς διαίρεσης στη χώρα κι ενώ απομένει πλέον λιγοστός χρόνος ωσότου να διεξαχθούν οι προεδρικές εκλογές.
Η Γκίνσμπεργκ πέθανε εξαιτίας «επιπλοκών του μεταστατικού καρκίνου στο πάγκρεας» από τον οποίο είχε διαγνωστεί πως έπασχε, διευκρίνισε το δικαστήριο. Έφυγε «στην κατοικία της, με την οικογένειά της γύρω της», διαβεβαίωσε.
Η κηδεία της θα γίνει σε στενό οικογενειακό κύκλο στο Εθνικό Νεκροταφείο Άρλινγκτον, σύμφωνα με την ανακοίνωση του δικαστηρίου, στην οποία δεν διευκρινίζεται η ημερομηνία.
Η αποχώρηση της Γκίνσμπεργκ από το προσκήνιο ενδέχεται να οδηγήσει σε δραματική μεταβολή της ιδεολογικής ισορροπίας στο σώμα, όπου οι συντηρητικοί δικαστικοί είχαν ως εδώ πλειοψηφία 5 έναντι 4, μετακινώντας το Ανώτατο Δικαστήριο ακόμη πιο δεξιά.
Το ζήτημα της αντικατάστασης της «RBG» – το ακρώνυμο του ονόματός της –, όπως αποκαλούσαν πολλοί τη δικάστρια που είχε διορίσει ο Μπιλ Κλίντον, προεξοφλείται πως θα μετατραπεί σε φλέγον ζήτημα της προεκλογικής εκστρατείας.
Η Γκίνσμπεργκ, παιδί φτωχής οικογένειας από το Μπρούκλιν, ήταν εκπληκτικά δημοφιλής στις ΗΠΑ, κάτι ιδιαίτερα σπάνιο για οποιοδήποτε μέλος του εννεαμελούς Ανώτατου Δικαστηρίου. Αυτό οφείλεται μάλλον στο ότι η δικαστικός υπήρξε πρωτοπόρος στον αγώνα για τη χειραφέτηση των γυναικών τη δεκαετία του 1970, αλλά και τη στράτευσή της σε άλλα ζητήματα κοινωνικής προόδου, όπως για παράδειγμα οι αμβλώσεις, ή οι γάμοι μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου.
Το πρόσωπο που θα αντικαταστήσει τη δικάστρια θα πρέπει να εξασφαλίσει την έγκριση της Γερουσίας, όπου οι Ρεπουμπλικάνοι διατήρησαν την πλειοψηφία τους στις ενδιάμεσες εκλογές του 2018.
Η Γκίνσμπεργκ είχε δώσει πολλές μάχες με τον καρκίνο για δύο δεκαετίες, κυρίως στο πάγκρεας και στο κόλον.
Ο Τραμπ, ο οποίος θα διεκδικήσει την επανεκλογή του στο κορυφαίο αξίωμα των ΗΠΑ την 3η Νοεμβρίου, έχει προχωρήσει ήδη σε δύο – πρακτικά ισόβιους – διορισμούς συντηρητικών δικαστικών στο σώμα: αυτόν του Νιλ Γκόρσατς (2017) και αυτόν του Μπρετ Κάβανο (2018).
Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ διαδραματίζει ρόλο καίριας σημασίας στη χάραξη της πολιτικής στη χώρα για κοινωνικά ζητήματα, από τα δικαιώματα των ΛΟΑΔ ως το ζήτημα της οπλοκατοχής, από τις θρησκευτικές ελευθερίες ως τη θανατική ποινή και τις προεδρικές εξουσίες. Ήταν αυτό που νομιμοποίησε εν έτει 1973 τις αμβλώσεις σε όλη τη χώρα, απόφαση που ορισμένοι συντηρητικοί δεν κρύβουν την ανυπομονησία τους να ανατρέψουν· το ίδιο επέτρεψε το 2015 τους γάμους προσώπων του ίδιου φύλου σε όλες τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με το NPR, η Γκίνσμπεργκ υπαγόρευσε πριν πεθάνει μια δήλωση στην εγγονή της, τονίζοντας πως ο «πιο διακαής πόθος μου είναι να μην αντικατασταθώ προτού αναλάβει νέος πρόεδρος».
Ο Τραμπ – ο οποίος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας το 2016 είχε απαιτήσει η Γκίνσμπεργκ να παραιτηθεί και την είχε επικρίνει επανειλημμένα – αποκτά πλέον τη δυνατότητα να μεταμορφώσει το Ανώτατο Δικαστήριο περισσότερο από οποιονδήποτε πρόεδρο μετά τον Ρόναλντ Ρέιγκαν, που είχε κάνει επίσης τρεις διορισμούς σε αυτό τα οκτώ χρόνια που έμεινε στην εξουσία το 1980, μετακινώντας το σώμα και τότε προς τα δεξιά. Τόσο ο πρόεδρος, όσο και ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος της Γερουσίας Μιτς Μακόνελ θεωρούν την αλλαγή ισορροπίας στο Ανώτατο Δικαστήριο προτεραιότητα.
Παρατηρητές εκτιμούν πως ο Τραμπ θα επιλέξει γυναίκα και θα αδράξει την ευκαιρία να συνεγείρει το συντηρητικό ακροατήριό του.
To μήνυμα της Ελληνίδας Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου
H Ruth Bader Ginsburg, που πέθανε σήμερα στα 87 της χρόνια, υπήρξε για μένα το πιο ισχυρό πρότυπο στα χρόνια που υπηρέτησα τη Δικαιοσύνη. Το πνεύμα, το θάρρος, η πίστη, με τα οποία η Notorious RBG, όπως την αποκαλούσαν, υπερασπίστηκε, ως μέλος του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ από το 1993 μέχρι σήμερα, τα δικαιώματα των γυναικών, των μειονοτήτων, τις φιλελεύθερες αξίες, τη δημοκρατία, είναι παροιμιώδη. Το ίδιο και η ακρίβεια των νομικών της κειμένων, η διαύγεια και η ορθότητα της γνώμης της, είτε ανήκε στην πλειοψηφία είτε, όπως πολύ συχνά, στη μειοψηφία των αποφάσεων. Ήδη από τη δεκαετία του ’70, ωστόσο, ήταν η «ιέρεια της διαφωνίας», το οχυρό ενάντια στην αυθαιρεσία.
Μια μικροκαμωμένη γυναίκα που ακτινοβολούσε αυτοπεποίθηση και νηφαλιότητα. «Μην αφήνεις να σε αποσπάσουν από τον σκοπό σου συναισθήματα όπως ο θυμός, ο φθόνος, η μνησικακία», έλεγε, «γιατί καταβροχθίζουν την ενέργεια και τον χρόνο». Μια «αιώνια μαθήτρια», που δήλωνε ότι «το διάβασμα διαμόρφωσε τα όνειρά μου και το περισσότερο διάβασμα με βοήθησε να κάνω τα όνειρά μου πραγματικότητα» και που διατράνωνε ότι «πιστεύω βαθιά στη σημασία να ακούς και να μαθαίνεις από τους άλλους». Μια πεισματάρα νομικός που στρατεύτηκε με την πλευρά της προόδου, της ελευθερίας, της αυτεξουσιότητας, παροτρύνοντας τους πολίτες «πολέμησε για τα ζητήματα που θεωρείς σημαντικά, καν′ το όμως με τρόπο που θα εμπνεύσει και άλλους να σε ακολουθήσουν».
Πενθώ την RBG σαν να ήταν μέλος της οικογένειάς μου. Ήταν η εγγύηση της ισορροπίας, της Δικαιοσύνης και της αλήθειας, μια «ηθική δύναμη της φύσης», όπως την είπαν. Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έχασε το πολυτιμότερο, ίσως, μέλος του.
Τραμπ: Ήταν μια καταπληκτική γυναίκα που έζησε εξαιρετική ζωή
Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απέτισε φόρο τιμής στην «εξαιρετική ζωή» της εκλιπούσας δικάστριας του Ανώτατου Δικαστηρίου Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, αφού ενημερώθηκε από δημοσιογράφους, ενώ έκανε προεκλογική εκστρατεία στη Μινεσότα, για τον θάνατό της σε ηλικία 87 ετών.
«Πέθανε; Δεν ήμουν ενήμερος. Έζησε εξαιρετική ζωή», ήταν «μια καταπληκτική γυναίκα», ήταν η αντίδραση του ενοίκου του Λευκού Οίκου, που έμαθε την είδηση καθώς αποχωρούσε από προεκλογική εκδήλωση στην πόλη Μπεμίτζι, στην πολιτεία Μινεσότα, μερικά λεπτά προτού επιβιβαστεί στο προεδρικό αεροσκάφος.
Ο Τραμπ, ο οποίος δήλωσε πως του προκάλεσε «θλίψη» το νέο, εξέδωσε λίγο αργότερα επίσημη ανακοίνωση για την απότιση φόρου τιμής στη δικαστικό η οποία υπηρέτησε στον θεσμό-κλειδί για το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ για πάνω από ένα τέταρτο του αιώνα, χωρίς να αποκαλύψει πότε λογαριάζει να ονομάσει τον υποψήφιο ή την υποψήφια για να αναλάβει τη θέση που άφησε κενή.
«Σήμερα το (αμερικανικό) έθνος θρηνεί μια κολοσσό του Δικαίου», ανέφερε ο Τραμπ στην ανακοίνωσή του, μιλώντας για ένα «λαμπρό» νομικό μυαλό, μια «μαχήτρια» που οι αποφάσεις της, ειδικά αυτές για ζητήματα που άπτονταν των δικαιωμάτων των γυναικών, είχαν προκαλέσει «ενθουσιασμό σε όλους» τους Αμερικανούς.
Η προοδευτική δικάστρια «απέδειξε ότι μπορείς να διαφωνείς χωρίς να γίνεσαι δυσάρεστος», έκρινε ο πρόεδρος, παρότι το 2016, εν μέσω της προεκλογικής εκστρατείας του, είχε χαρακτηρίσει την Γκίνσμπεργκ «αγύρτισσα», προτού ανακαλέσει τη δήλωση αυτή.
Η αμερικανική σημαία κυμάτιζε μεσίστια στον Λευκό Οίκο «σε ένδειξη τιμής» προς την Γκίνσμπεργκ, ενημέρωσε από την πλευρά της η εκπρόσωπος της προεδρίας Κέιλι Μακενάνι, χαιρετίζοντας μια «πρωτοπόρα» στον αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών. Η σημαία των ΗΠΑ κυματίζει επίσης μεσίστια στο Κογκρέσο, ανακοίνωσε η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόσι.
Το «θέλω» του Μπάιντεν
Ο υποψήφιος των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε χθες Παρασκευή πως «δεν χωράει καμία αμφιβολία» ότι το ποιο πρόσωπο θα καταλάβει την έδρα που έμεινε κενή στο Ανώτατο Δικαστήριο μετά τον θάνατο της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ θα πρέπει να το επιλέξει ο νικητής των προεδρικών εκλογών της 3ης Νοεμβρίου.
«Δεν χωράει καμία αμφιβολία – επιτρέψτε μου να γίνω σαφής – ότι οι ψηφοφόροι θα πρέπει να επιλέξουν τον πρόεδρο και ο (σ.σ. επόμενος) πρόεδρος θα πρέπει να επιλέξει τον δικαστικό που η Γερουσία θα κληθεί να εγκρίνει» ώστε να αντικαταστήσει την Γκίνσμπεργκ, έκρινε ο Μπάιντεν όταν ενημερώθηκε στο Νιου Κασλ για την «πολύ λυπηρή» είδηση του θανάτου της δικάστριας, σε ηλικία 87 ετών.
Ενώ απομένουν πλέον λιγότεροι από δύο μήνες ωσότου να διεξαχθούν οι προεδρικές εκλογές, ο θάνατος της Γκίνσμπεργκ αναγγέλλεται την έναρξη σφοδρής πολιτικής μάχης όσον αφορά την πλήρωση της θέσης που άφησε κενή σε αυτόν τον θεσμό-κλειδί για το αμερικανικό πολιτικό σύστημα.
(Με πληροφορίες από Reuters, BBC, ΑΠΕ-ΜΠΕ)