Με μεγάλο ενδιαφέρον διάβασα ένα άρθρο του Dr Philippe Pochet, ο οποίος είναι γενικός διευθυντής του Ευρωπαϊκού Συνδικαλιστικού Ινστιτούτου (ETUI) και καθηγητής στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Λουβέν (UCL) για το παρόν και το μέλλον της εργασίας σε ένα κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
Η πανδημία ήταν μια αφορμή για ανατροπές στην εργασία, δουλειά από το σπίτι, χωρίς φυσική παρουσία στην επιχείρηση, φέρνοντας στο προσκήνιο νέα δεδομένα όπως την τηλεργασία, την εργασία από απόσταση.
Η δυνατότητα να εργάζομαι από την κουζίνα του σπιτιού μου, χωρίς να μετακινούμε με τα μέσα μεταφοράς ή το αυτοκίνητο μου, χωρίς να απαιτείται να υπολογίζω το χρόνο και το κόστος μετακίνησης αλλά και την περιβαλλοντική επιβάρυνση που συνεπάγεται δημιουργεί νέα εργασιακά διλλήματα.
Η τηλεργασία, η οποία συνδέεται και με την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) παρέχει όλο και περισσότερες δυνατότητες και ενισχύει το κύμα παγκοσμιοποίησης στον τομέα των υπηρεσιών. Οι εργαζόμενοι/ες γίνονται ευέλικτοι και έχουν μεγαλύτερο εύρος επιλογών εργασίας καθώς κάλλιστα μπορούν να ζουν σε άλλη περιφέρεια και να εργάζονται σε άλλη περιφέρεια ή και άλλη χώρα, να είναι δηλαδή οι νέοι «τηλεμετανάστες».
Ερώτημα παραμένει αν και κατά πόσο θα μπορούν όλοι ή η πλειοψηφία των εργαζομένων να επιλέξει μια τέτοια προοπτική. Είναι ιδιες οι ευκαιρίες για τους εργαζομένους σε πλούσιες ή φτωχότερες χώρες και υπόκεινται στα ίδια εργασιακά δικαιώματα και υποχρεώσεις; Οι εργοδότες αντιμετωπίζουν κάθε εργαζόμενο χωριστά ή υπάρχει κάποιου είδους «ηλεκτρονική συλλογικότητα»;
Η «ακραία εξατομίκευση» σχετικά με κάθε εργαζόμενο μεσοπρόθεσμα θα μπορούσε να σημαίνει σοβαρές διαφοροποιήσεις για το ύψος των αμοιβών, τις συνθήκες εργασίας και το 8ωρο ή την 4ημερη εβδομάδα εργασίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, ποιος είναι ο ρόλος και τα αιτήματα των συνδικάτων, ποιος ο ρόλος των κυβερνήσεων, των υπουργών εργασίας και των εθνικών πολιτικών στις νέες συνθήκες εργασίας μπροστά στον τεράστιο ανταγωνισμό ενός παγκοσμίως διασκορπισμένου εργατικού δυναμικού;
Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι τομείς της εκπαίδευσης και της υγείας. Για τους τομείς αυτούς, η πρόοδος της τεχνητής νοημοσύνης αποτελεί σημαντική πρόκληση. Ειδικά για τον τομέα της υγείας και της τηλεϊατρικής ορισμένες μελέτες προβλέπουν σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας. Ακόμη και αν αυτού του είδους οι προβλέψεις αποδεικνύονται τελικά υπερβολικές, ποιες είναι οι προτάσεις ή οι πολιτικές που απαντούν σε αυτή τη νέα πραγματικότητα;
Τα παραπάνω δημιουργούν σοβαρό προβληματισμό για το παρόν και μέλλον της εργασίας. Δυστυχώς οι προβληματισμοί αυτοί απουσιάζουν από τη δημόσια συζήτηση, από τις προγραμματικές θέσεις των κομμάτων ενόψει και των εκλογών, ενώ αναλωνόμαστε σε χιλιοειπωμένες προτάσεις που μοιάζουν μιας άλλης εποχής.
Οι εργαζόμενοι όμως και η νέα γενιά βρίσκονται ήδη μπροστά στις νέες προκλήσεις και αναμένουν να ακούσουν διαφοροποιημένες στρατηγικές σχετικά με την πολυμορφία της νέας εργασιακής πραγματικότητας, η οποία ήδη τους «χτυπά» την πόρτα…
Διδάσκουσα στο Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών & Περιφερειακών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
Αντιπρόεδρος Γυναικών Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος
Μέλος ΚΠΕ ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ