Του Δημ. Σταθακόπουλου Δρα Παντείου Πανεπιστημίου Οθωμανολόγου/ Τουρκολόγου Δικηγόρου παρ’Αρείω Πάγω Συνεργάτη του Εργαστηρίου Τουρκικών & Ευρασιατικών Μελετών του Πα.Πει.
Κανένας μελετητής της Τουρκίας ανέμενε στις αρχές Μαρτίου, που ανακοινώθηκε η υποστήριξη του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ως υποψηφίου Προέδρου της αντιπολιτευτικής συμμαχίας των έξι, πως θα προλάβαινε να αναστρέψει υπέρ του και κατά του Προέδρου Ερντογάν, το κλίμα μέσα σε δύο μήνες (Μάρτιος – Μάιος 2023).
Σαφώς οι σεισμοί του Φεβρουαρίου, με την κακή κατάσταση της ιδιωτικής οικονομίας της καθημερινότητας, βάρυναν πολύ το πολιτικό περιβάλλον στη Γείτονα. Είναι εξόφθαλμα ορατό το αίτημα της Τουρκικής κοινωνίας για αλλαγή στην πολιτική σκηνή της χώρας, αλλά και για σταθερότητα.
Την αλλαγή δείχνει να την φέρνει μετά από 20 χρόνια Ερντογανικής διακυβέρνησης, η ενωμένη αντιπολίτευση με τον Κιλιτσντάρογλου. Όμως δεν μπορεί να εγγυηθεί την άμεση ορθοπόδηση της οικονομίας και τη σταθερότητα, αφού το derin devlet/ βαθύ κράτος, έχει και θα έχει τα ηνία.
Από την άλλη, ο Πρόεδρος Ερντογάν, υπόσχεται πως θα φέρει την αλλαγή, ανταποκρινόμενος στο κοινωνικό αίτημα, ενώ εγγυάται τη σταθερότητα και την ολοκλήρωση του Mega project, δηλαδή της ανάκαμψης της οικονομίας μέσω των διεθνών επενδύσεων, της πυρηνικής ενέργειας και της γεωπολιτικής παρουσίας της Τουρκίας, ως κεντρικής και όχι απλά περιφερειακής δύναμης.
Ο μέσος Τούρκος πολίτης, έστω και εάν τα ακούει όλα αυτά, εν αμφιβολία τα ενστερνίζεται, αφού ο μισθός του δεν αρκεί για περισσότερες από 10 ημέρες το μήνα.
Εν τούτοις δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός πως η Τουρκία ως χώρα, πολιτικό σύστημα και κοινωνία, είναι sui generis και επ’ουδενί ερμηνεύσιμη κατά τα δυτικά πρότυπα.
Υπάρχει γεωγραφική, εθνοτική, θρησκευτική, οικονομική, πολιτιστική, γλωσσική πολυεπίπεδη διαστρωμάτωση και συνύπαρξη – όχι υποχρεωτικά αγαστή - , ενώ κατά 70% οι Τούρκοι ( ασχέτως κόμματος ) δηλώνουν αντιΗΠΑ και αντιΕ.Ε, κάτι που κάνει τον Ερντογάν - εδώ και χρόνια – να δηλώνει πως το μέλλον της Τουρκίας είναι στην Ευρασία και όχι στην «παρηκμασμένη δύση» ( sic).
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός πως τα παραπάνω πρεσβεύουν και οι, Ακσενέρ (πρώην υπουργός της Τανσού Τσιλέρ/Ιμια), ο Νταβούτογλου (πρώην συνοδοιπόρος του Τούρκου Προέδρου και συντάκτης του «στρατηγικού βάθους»), ο Μπαμπατζάν (πρώην υπουργός Οικονομίας και Υπ.Εξ του Τούρκου Προέδρου), ενώ και ο Κιλιτσντάρογλου ήταν πνευματικό τέκνο του Ετζεβίτ (εισβολή στην Κύπρο) και του Μπαϊκάλ, έχοντας ως αφήγημά του πως τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου είναι υπό «Ελληνική κατοχή και πρέπει να τ’ απελευθερώσει, πάρει πίσω η Τουρκία» (sic).
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μεγάλες αποκλίσεις. Σταθερά προηγείται ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου με ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 1,5% έως και 10%, ενώ κάποιες δημοσκοπήσεις τον φέρνουν νικητή από την πρώτη Κυριακή 14 Μαΐου, χωρίς να χρειάζονται επαναληπτικές εκλογές την 28η Μαΐου. (σημ.: Την 14η Μαΐου διεξάγονται παράλληλα με τις Προεδρικές εκλογές και οι Βουλευτικές).
Ο Πρόεδρος Ερντογάν παρότι χάνει δημοσκοπικά, δεν δείχνει εκνευρισμό, αν και τόσο αυτός, όσο και υπουργοί του, ανέφεραν πως η Δύση (κυρίως ΗΠΑ – Γερμανία) στηρίζει τον Κιλιτσντάρογλου ετοιμάζοντας μέχρι και «πολιτικό πραξικόπημα» εις βάρος του (sic). Μάλιστα τα πρόσφατα δημοσιεύματα της Washington Post, του Economist και του Der Spiegel που βάλουν κατά του Τούρκου Προέδρου, αποτελούν «βούτυρο στο ψωμί του», προκειμένου να επιβεβαιώσει πως δεν κινδυνολογεί, αλλά πως όντως πασίδηλα και μεγαλόφωνα η Δύση είναι εναντίον του, άρα κατά της Τουρκίας και του λαού της ο οποίος λαός, όπως προαναφέρθηκε, σε ποσοστό 70% είναι αντιδυτικός.
Η Προεδρική ομάδα αξιωματούχων, προεξάρχοντος του Ερντογάν, αντιλαμβάνεται πως υπό φυσιολογικές συνθήκες χάνει τις εκλογές, γι’ αυτό προφανώς ετοιμάζει την αιτιολογική βάση της επόμενης μέρας, που μάλλον θα είναι «αντίσταση στο πολιτικό πραξικόπημα της αντιπολίτευσης και της Δύσης», κάτι που μας φέρνει μνήμες του Ιουλίου 2016.
Η ενωμένη αντιπολίτευση, αναμένει νοθεία στις εκλογές, όπως ήδη καταγγέλλεται αναφορικά με τις διεξαχθείσες εκλογές των Τούρκων του εξωτερικού στα Προξενεία ( έως 7 Μαΐου ), πιθανολογώντας πως θα υπάρξει ένα σύγχρονο αλά τούρκα , «ελληνικό 1961» των εκλογών της βίας και νοθείας.
500.000 στελέχη της αντιπολίτευσης έχουν μεταβεί σε όλη την τουρκική επικράτεια για να ελέγχουν τυχόν νοθεία.
Επομένως, εάν κερδίσει ο Πρόεδρος Ερντογάν (στο β’ γύρο της 28ης Μαΐου), η επανεκλογή του θα καταγγελθεί ως απότοκος βίας και νοθείας.
Αν εκλεγεί τυπικά ο Κιλιτσντάρογλου (στον Α’ ή στον Β’ γύρο), η εκλογή του θα θεωρηθεί αποτέλεσμα «πραξικοπήματος» και μεσολάβησης του ξένου (Δυτικού) παράγοντα, άρα ουσιαστικά θα αμφισβητηθεί, με ό,τι και εάν σημαίνει αυτό στην πράξη, Νομικά ή δυναμικά στους δρόμους.
Εκτιμώ πως, ο Πρόεδρος Ερντογάν, έστω και εάν ηττηθεί δεν θα αφήσει να χάσει την εξουσία. «Ο Ερντογάν έστω και εάν ηττηθεί, δεν είναι διατεθειμένος να χάσει»
Κάθε φυσιολογική εξέλιξη θα με ξαφνιάσει.
Αντιθέτως δεν θα με ξαφνιάσει η όποια εκτροπή.
Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης, προτιμώ το νυν Πρόεδρο με δημόσιες θέσεις μου εδώ και χρόνια. Σε κάθε περίπτωση όποιος και εάν εκλεγεί, η Τουρκία ήταν, είναι και θα είναι αναθεωρητική. Αυτό το γνωρίζω.
Εκείνο που δεν γνωρίζω είναι η στάση του δικού μας εν γένει πολιτικού συστήματος.