Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη βασιλεύει η σύγχυση λίγες ώρες αφού έκλεισαν οι κάλπες καθώς δυο σέρβοι πολιτικοί διατείνονται πως επικράτησαν στην περίπλοκη εκλογική αναμέτρηση, η οποία ενδέχεται να χειροτερέψει την ήδη εύθραυστη κατάσταση στο κράτος των Βαλκανίων.
Οι πολλαπλές εκλογές που διεξήχθησαν την Κυριακή είχαν αποτέλεσμα ήττες, συντριπτικές νίκες και μια απρόσμενη απόφαση του ύπατου εκπροσώπου της διεθνούς κοινότητας, εξελίξεις οι οποίες ενδέχεται να επιδεινώσουν περαιτέρω τη χρόνια αστάθεια στη μικρή, φτωχή χώρα της Ευρώπης που μαστίζεται από εθνοτικές αντιπαραθέσεις.
Η εκλογική επιτροπή συνέχιζε την καταμέτρηση των ψήφων αργά τη νύχτα, ωστόσο η ορκισμένη εχθρός του Μίλοραντ Ντόντικ, η Γελένα Τρίβιτς, ανακήρυξε τη νίκη της στην κούρσα για την προεδρία της Ρεπούμπλικα Σέρμπσκα («Σερβική Δημοκρατία», RS), τη σερβική οντότητα της κατακερματισμένης χώρας, αφού υποσχέθηκε προεκλογικά να ξεριζώσει τη διαφθορά και άφησε να πλανάται η απειλή απόσχισής της.
Πρόκειται για «νίκη του λαού», υποστήριξε η Τρίβιτς προτού βγει στους δρόμους στη Μπάνια Λούκα, την πρωτεύουσα της RS, για να τη γιορτάσει. «Αυτή δεν είναι προσωπική μου νίκη, αλλά μάλλον νίκη της RS», πρόσθεσε.
Ο Μίλοραντ Ντόντικ, που διεκδικεί την τρίτη του θητεία στην προεδρία της Σερβικής Δημοκρατίας, απέρριψε τον ισχυρισμό της αντιπάλου του, καθηγήτριας οικονομίας.
«Εξασφάλισα το αξίωμα του προέδρου της RS», είπε, κατηγορώντας το αντίπαλο στρατόπεδο για έλλειψη «σοβαρότητας». «Η τάση» στην καταμέτρηση των ψήφων «εγγυάται απόλυτα ότι ο υποψήφιος του SNSD, δηλαδή εγώ, κέρδισα τις εκλογές».
Η Βοσνία κυβερνάται βάσει ενός πολύπλοκου, δυσλειτουργικού συστήματος, κληρονομιά της ειρηνευτικής συμφωνίας του Ντέιτον, που έβαλε τέλος στον πολυαίμακτο πόλεμο (100.000 νεκροί) το 1995.
Η χώρα είναι μοιρασμένη στη Ρεπούμπλικα Σέρμπσκα και στην κροατομουσουλμανική ομοσπονδία, οντότητες συνδεδεμένες με την αδύναμη συλλογική προεδρία, που όμως είναι συχνά παραλυμένη.
Κατά τη διάρκεια των σχεδόν τριών δεκαετιών που ακολούθησαν το βοσνιακό μακελειό, τα μεγαλύτερα κόμματα εκμεταλλεύονται κυρίως τις εθνικές διαιρέσεις για να κρατιούνται στην εξουσία.
Ακολουθώντας τον δρόμο της μετανάστευσης
Όσοι πολίτες μπορούν επιλέγουν την μετανάστευση, μπροστά στην έλλειψη προοπτικών, πολιτικών και οικονομικών, στη χώρα όπου η ανεργία πλήττει περί το 30% του ενεργού πληθυσμού.
Σχεδόν 500.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν τη Βοσνία μετά την τελευταία απογραφή (2013), όταν μέτραγε 3,5 εκατομμύρια κατοίκους, κατά υπολογισμούς της βοσνιακής μη κυβερνητικής οργάνωσης Ένωση για μια Βιώσιμη Επιστροφή.
Ο 63χρονος εθνικιστής, Μίλοραντ Ντόντικ ο σέρβος αντιπρόσωπος στη συλλογική προεδρία, διατύπωσε τους τελευταίους μήνες απειλές απόσχισης, οι οποίες του κόστισαν κυρώσεις από την Ουάσινγκτον και το Λονδίνο, ενώ επαναλαμβάνει διαρκώς πως η Βοσνία είναι μια «αποτυχημένη» χώρα.
Η νίκη πάντως του Ζέλικα Τσβιγιάνοβιτς, στενού του συμμάχου, δεν αμφισβητείται. Ο 55χρονος νομικός, μέλος του κόμματος του κ. Ντόντικ, αναμένεται να τον διαδεχθεί στην τριμερή προεδρία.
Η αναταραχή στην RS δεν ήταν όμως η μόνη έκπληξη στις χθεσινές εκλογές.
Ανατροπή στην βοσνιακή έδρα στην τριμερή προεδρία
Στη μουσουλμανική κοινότητα ο Μπακίρ Ιζετμπέγκοβιτς, ο επικεφαλής της εθνικιστικής παράταξης SDA που κυριαρχεί για δεκαετίες στην πολιτική της ζωή και γιος του πρώτου προέδρου της ανεξάρτητης Βοσνίας, υπέστη οδυνηρή ήττα. Διεκδικούσε τη βοσνιακή έδρα στην τριμερή προεδρία, αντιμέτωπος με υποψήφιο ο οποίος υποστηρίχθηκε από έντεκα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Ο Ντένις Μπετσίροβιτς, 46χρονος καθηγητής Ιστορίας, που αγωνίζεται ώστε η Βοσνία να γίνει «φιλοευρωπαϊκή και ενωμένη» χώρα, έλαβε σχεδόν το 56% των ψήφων έναντι 39% του αντιπάλου του, σύμφωνα με τα ακόμη μη τελικά αποτελέσματα της εκλογικής επιτροπής. Κάλεσε όλους τους πολίτες να «ενωθούν για το μέλλον. Δεν έχουμε άλλο χρόνο ούτε το δικαίωμα να κατασπαταλάμε την ενέργειά μας σε ανώφελες διενέξεις».
Νίκη Κόμισιτς στην κροατική πλευρά
Στην κροατική πλευρά, η συντριπτική νίκη του Ζέλικο Κόμσιτς, ο οποίος εξασφάλισε τέταρτη θητεία στην συλλογική προεδρία, ενδέχεται επίσης να προκαλέσει νέες αναταράξεις. Σημαιοφόρος μιας Βοσνίας «των πολιτών», χαίρει εκτίμησης μεταξύ των μουσουλμάνων μεν, αλλά προκαλεί απέχθεια στην πιο εθνικιστική μερίδα των Κροατών, που λένε πως δεν έχει καμία νομιμοποίηση να εκπροσωπεί αυτή την κοινότητα.
Εδώ και μήνες κροατικά κόμματα, με το συντηρητικό HDZ να πρωτοστατεί, αξίωναν τροποποίηση των εκλογικών κανόνων, που επιτρέπουν στους μουσουλμάνους της Βοσνίας, που πλειοψηφούν δημογραφικά, να εκλέγουν στην πράξη το μέλος της συλλογικής προεδρίας που εκπροσωπεί τους Κροάτες. Απειλώντας να μποϊκοτάρουν την πολιτική διαδικασία, αξίωναν νέο μηχανισμό για να αναδεικνύουν επίσης τους αντιπροσώπους τους στην άνω Βουλή της ομοσπονδίας, κάτι που απορρίπτουν οι μουσουλμάνοι της Βοσνίας.
Αιφνίδια αναγγελία μεταρρυθμίσεων στην κροατομουσουλμανική οντότητα
Λίγη ώρα αφού έκλεισαν οι κάλπες, ο ύπατος εκπρόσωπος της διεθνούς κοινότητας, ο Κρίστιαν Σμιτ, ανήγγειλε μεταρρυθμίσεις στην κροατομουσουλμανική οντότητα, όπου ουδέποτε μπόρεσε να σχηματιστεί κυβέρνηση μετά τις τελευταίες εκλογές του 2018 εξαιτίας των διαφωνιών των δύο κοινοτήτων.
«Τα μέτρα αυτά έχουν σκοπό να βελτιωθεί η λειτουργικότητα (της οντότητας) και να εγγυηθούν την έγκαιρη εφαρμογή των αποτελεσμάτων των εκλογών», ανέφερε στην ανακοίνωση Τύπου που δημοσιοποίησε ο Ύπατος Εκπρόσωπος, ο οποίος έχει στα χέρια του μεγάλες εξουσίες στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Πηγή: AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ