Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αυξήσει εκ νέου τα επιτόκια σήμερα (Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου) για να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό που «εξαπλώνεται» και το μόνο ερώτημα είναι κατά πόσο, με δημοσιογραφικές πληροφορίες να κάνουν λόγο για κίνηση-ρεκόρ.
Ανησυχώντας ότι ο υψηλός πληθωρισμός εδραιώνεται ολοένα και περισσότερο, οι υπεύθυνοι χάραξης της νομισματικής πολιτικής προσπαθούν να θέσουν ένα όριο στην πιο επιζήμια περίοδο αύξησης των τιμών του ευρωπαϊκού μπλοκ εδώ και σχεδόν μισό αιώνα, καθώς ο πληθωρισμός κατατρώει τις αποταμιεύσεις των νοικοκυριών και επιβαρύνει την επιχειρηματική παραγωγή.
Τελικά, η επιλογή θα είναι μεταξύ μιας αύξησης 50 και 75 μονάδων βάσης στο μηδενικό επιτόκιο καταθέσεων, με τις προσδοκίες τώρα να κλίνουν προς μια μεγαλύτερη αύξηση, αλλά όχι με απόλυτη βεβαιότητα.
Η μεγαλύτερη αύξηση θα σημαίνει και την μεγαλύτερη αύξηση του επιτοκίου αναφοράς της ΕΚΤ που έχει γίνει ποτέ, αλλά ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, η κατεύθυνση που δίνει στην ευρωπαϊκή οικονομία η ΕΚΤ είναι σαφής.
Για να καταλήξει η κεντρική τράπεζα της Ευρώπης στην τελική απόφαση για το ύψος της αύξησης, συνυπολογίζονται ακόμα περισσότερες αυξήσεις στις τιμές που προβλέπονται για τους επόμενους μήνες, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις ξεπερνούν σταθερά ακόμη και τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις.
Οι αγορές βλέπουν αυτή την ώρα περισσότερες από 80% πιθανότητες για αύξηση 75 μονάδων βάσης. Μια μικρή πλειοψηφία οικονομολόγων που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters προβλέπουν επίσης τη μεγαλύτερη αύξηση.
«Με τα γεράκια να συνεχίζουν να κρατούν το πάνω χέρι, πιστεύουμε ότι η ΕΚΤ θα πάει σε αύξηση 75 μονάδων βάσης», δήλωσε ο οικονομολόγος της BNP Paribas, Paul Hollingsworth. «Πλέον αναμένουμε να ανέβει το επιτόκιο καταθέσεων σε επιτόκιο 2% μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου».
Το πολιτικό δίλημμα
Οι προβλέψεις που θα παρουσιάσει στις 14:15 ώρα Ελλάδας η ΕΚΤ είναι βέβαιο ότι θα δείξουν απότομα υψηλότερο πληθωρισμό, αλλά σημαντικά ασθενέστερη οικονομική ανάπτυξη.
Οι υπερβολικά υψηλές τιμές της ενέργειας θα μειώσουν την αγοραστική δύναμη και σχεδόν σίγουρα θα βυθίσουν το μπλοκ σε ύφεση που θα μπορούσε να επιδεινωθεί από μια επιθετική ΕΚΤ, ειδικά με το κόστος δανεισμού να αυξάνεται για τις κυβερνήσεις, καθώς προσπαθούν να βοηθήσουν αυτούς που πλήττονται περισσότερο.
Μια μεγάλη άνοδος μετά από μια δεκαετία εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων αντίκειται επίσης στις οδηγίες της ΕΚΤ για σταδιακό ρυθμό και αρκετοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, συμπεριλαμβανομένου του μέλους του διοικητικού συμβουλίου Fabio Panetta και του επικεφαλής της ελληνικής κεντρικής τράπεζας, Γιάννη Στουρνάρα, έχουν κάνει λόγο για μια μικρότερη κίνηση.
Η «ιερή» αξιοπιστία της ΕΚΤ
Ωστόσο, μια «δειλή δράση» τώρα θα μπορούσε να ωθήσει τις μακροπρόθεσμες προσδοκίες για τον πληθωρισμό, αποδυναμώνοντας την αξιοπιστία της ΕΚΤ για την καταπολέμηση του πληθωρισμού και αμφισβητώντας το ίδιο το πλαίσιο της εντολής της.
Ο μέσος πληθωρισμός της ευρωζώνης είναι πάνω από 9%, ενώ το επιτόκιο είναι 4,3%, υπερδιπλάσιο του στόχου της ΕΚΤ, υποδεικνύοντας ότι ολοένα και περισσότερες από τις πιέσεις στις τιμές που οφείλονται στην ενέργεια «εισβάλλουν» στην ευρύτερη οικονομία.
Μια μικρότερη κίνηση θα αποδυνάμωνε επίσης το ευρώ, καθώς η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αυξάνει σαφώς τα επιτόκια πιο γρήγορα, γεγονός που θα τροφοδοτούσε περαιτέρω τον πληθωρισμό καθιστώντας την ενέργεια σε δολάρια ακόμη πιο ακριβή.
Στην ισοτιμία έναντι του δολαρίου, το ευρώ δεν είναι πολύ πάνω από το χαμηλό των δύο δεκαετιών που έφτασε αυτόν τον μήνα.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σχεδόν μισή ντουζίνα υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν υποστηρίξει δημόσια την τοποθέτηση μιας επιλογής 75 μονάδων βάσης στο τραπέζι.
Ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορεί ακόμη και να χαιρετίσουν μια «ρηχή» ύφεση που, με την αγορά εργασίας του μπλοκ όλο και πιο σφιχτή, θα μπορούσε να προσφέρει ανακούφιση σε επιχειρήσεις που τώρα αγωνίζονται να βρουν εργαζομένους.
«Εάν η ΕΚΤ αποφασίσει για 50 μονάδες βάσης, μπορεί να γίνει αναφορά σε «σταθερό ρυθμό» αυξήσεων επιτοκίων, υποδεικνύοντας περαιτέρω κινήσεις κατά 50 μονάδες βάσης τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο ή/και άλλα στοιχεία που υποδηλώνουν σημαντική περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής τους επόμενους μήνες», δήλωσε ο οικονομολόγος της Berenberg, Holger Schmieding.
Προ της ανακοίνωσης των επιτοκίων, η ΕΚΤ πιθανότατα θα συζητήσει την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο πληρώνει τους τόκους για τα πλεονάζοντα αποθεματικά που σταθμεύουν οι εμπορικές τράπεζες, οι οποίες απολαμβάνουν τώρα ένα απροσδόκητο κέρδος με μετρητά αξίας τρισεκατομμυρίων ευρώ που κυκλοφορούν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Η ΕΚΤ μπορεί επίσης να συζητήσει εάν θα αρχίσει να μειώνει τον ισολογισμό της, ως μέρος της διαδικασίας εξομάλυνσης της πολιτικής της.
Ωστόσο, δεν αναμένεται (σήμερα) απόφαση σε κανέναν από αυτούς τους τομείς.