Η συνταρακτική έκθεση του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (IPCC) που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα περιγράφει πέντε πιθανά σενάρια για το μέλλον.
Τα σενάρια αυτά είναι το αποτέλεσμα σύνθετων υπολογισμών που εξαρτώνται από το πόσο γρήγορα οι άνθρωποι θα περιορίσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Αλλά οι υπολογισμοί έχουν επίσης ως στόχο να καταγράψουν τις κοινωνικοοικονομικές αλλαγές σε τομείς όπως ο πληθυσμός, η πυκνότητα των πόλεων, η εκπαίδευση, η χρήση της γης και ο πλούτος.
Για παράδειγμα, η αύξηση του πληθυσμού εκτιμάται ότι οδηγεί σε υψηλότερη ζήτηση για ορυκτά καύσιμα και νερό. Η εκπαίδευση μπορεί να επηρεάσει το ρυθμό των τεχνολογικών εξελίξεων. Οι εκπομπές αυξάνονται όταν η γη μετατρέπεται από δάσος σε γεωργική γη.
Κάθε σενάριο φέρει μια κωδική ονομασία ανάλογα με το επίπεδο των εκπομπών και του λεγόμενου Shared Socioeconomic Pathway, ή SSP (μτφ. Κοινό Κοινωνικοοικονομικό Μονοπάτι), που χρησιμοποιείται σε αυτούς τους υπολογισμούς.
Η αποκωδικοποίηση των πέντε σεναρίων
Σενάριο 1 - SSP1-1.9: Το πιο αισιόδοξο σενάριο της IPCC, περιγράφει έναν κόσμο όπου οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) θα μειωθούν στο καθαρό μηδέν γύρω στο 2050. Οι κοινωνίες θα στραφούν σε πιο βιώσιμες πρακτικές, με την εστίαση να μετατοπίζεται από την οικονομική ανάπτυξη στη συνολική ευημερία. Οι επενδύσεις στην παιδεία και την υγεία θα αυξηθούν. Η ανισότητα θα μειωθεί. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες θα είναι πιο συχνές, αλλά ο κόσμος θα έχει αποφύγει τις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Αυτό το πρώτο σενάριο είναι το μόνο που ανταποκρίνεται στο στόχο της Συμφωνίας των Παρισίων για διατήρηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε περίπου 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα θερμοκρασίες, με την αύξηση της θερμότητας να φτάνει τους 1,5 βαθμούς Κελσίου, αλλά στη συνέχεια να μειώνεται και να σταθεροποιείται γύρω στους 1,4 βαθμούς Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα.
Σενάριο 2 - SSP1-2.6: Στο επόμενο καλύτερο σενάριο, οι παγκόσμιες εκπομπές CO2 θα μειωθούν αρκετά, αλλά όχι τόσο γρήγορα, φθάνοντας στο μηδέν μετά το 2050. Οι κοινωνικοοικονομικές μετατοπίσεις προς τη βιωσιμότητα θα είναι ίδιες με του πρώτου σεναρίου, αλλά οι θερμοκρασίες θα σταθεροποιηθούν γύρω στους 1,8 βαθμούς Κελσίου πιο πάνω μέχρι το τέλος του αιώνα.
Σενάριο 3 - SSP2-4.5: Αυτό είναι ένα «μέτριο/ενδιάμεσο» σενάριο. Οι εκπομπές CO2 θα κυμαίνονται γύρω από τα σημερινά επίπεδα πριν αρχίσουν να μειώνονται στα μέσα του αιώνα, αλλά δεν θα φτάνουν στο μηδέν έως το 2100. Οι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες θα ακολουθήσουν τις ιστορικές τους τάσεις, χωρίς αξιοσημείωτες μεταβολές. Η πρόοδος προς τη βιωσιμότητα θα είναι αργή, με την ανάπτυξη και το εισόδημα να αυξάνονται άνισα. Σε αυτό το σενάριο, οι θερμοκρασίες θα έχουν αυξηθεί κατά 2,7C μέχρι το τέλος του αιώνα.
Σενάριο 4 - SSP3-7.0: Σε αυτή την περίπτωση, οι εκπομπές και οι θερμοκρασίες θα αυξάνονται σταθερά και οι εκπομπές CO2 σχεδόν θα διπλασιαστούν από τα σημερινά επίπεδα έως το 2100. Οι χώρες θα γίνουν πιο ανταγωνιστικές μεταξύ τους, εστιάζοντας την προσοχή τους στην εθνική ασφάλεια και στη διασφάλιση των δικών τους προμηθειών τροφίμων. Μέχρι το τέλος του αιώνα, οι μέσες θερμοκρασίες θα έχουν αυξηθεί κατά 3,6 βαθμούς Κελσίου.
Σενάριο 5 - SSP5-8.5: Αυτό είναι ένα μέλλον που πρέπει να αποφευχθεί με κάθε κόστος. Τα τρέχοντα επίπεδα εκπομπών CO2 θα έχουν διπλασιαστεί έως το 2050. Η παγκόσμια οικονομία θα αναπτύσσεται γρήγορα, αλλά αυτή η αύξηση θα τροφοδοτείται από την εκμετάλλευση ορυκτών καυσίμων και τρόπους ζωής που απαιτούν ενέργεια. Μέχρι το 2100, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα είναι κατά 4,4 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη.
Τι μαθαίνουμε από όλα αυτά
Η έκθεση για το κλίμα δεν μπορεί να μας πει ποιο σενάριο είναι πιο πιθανό - αυτό θα αποφασιστεί από διάφορους κρίσιμους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνητικών πολιτικών. Αλλά δείχνει με ποιο τρόπο οι σημερινές επιλογές θα επηρεάσουν το μέλλον.
Σε κάθε σενάριο, η υπερθέρμανση θα συνεχιστεί για τουλάχιστον μερικές δεκαετίες. Η στάθμη της θάλασσας θα συνεχίσει να αυξάνεται για εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια και η Αρκτική δεν θα έχει σχεδόν καθόλου θαλάσσιους πάγους στα επόμενα 30 χρόνια.
Αλλά το πόσο γρήγορα θα ανέβουν οι θάλασσες και πόσο επικίνδυνος μπορεί να γίνει ο καιρός, εξαρτάται από το ποιον δρόμο θα επιλέξει να ακολουθήσει ο κόσμος.