Με τίτλο «Ελευθερία Πολιορκημένη» (Freedom Besieged) ο νεαρός Ελληνοκαναδός σκηνοθέτης από το Βανκούβερ, Παναγιώτης Γιαννίτσoς προσπαθεί να ολοκληρώσει το ντοκιμαντέρ του που μιλάει για την μετά την κρίση εποχή στην Ελλάδα.
Με συνεντεύξεις από διεθνείς προσωπικότητες και από τη νεολαία της Ελλάδας που προσπαθεί να επιβιώσει μέσα στην κρίση αναδεικνύοντας καινοτόμες ιδέες, ο Παναγιώτης Γαννίτσης μεταφέρει το διάλογο πέρα από τις αιτιάσεις της κρίσης, αναζητώντας να ανοίξει ένα καινούριο κεφάλαιο, αυτό της ελπίδας για ανανέωση των θεσμών και της λειτουργικότητας του κράτους.
Παιδί μεταναστών με βιωματική σχέση με την Ελλάδα, μέσα από το ντοκιμαντέρ του επιχειρεί να ισορροπήσει το παρελθόν και το μέλλον αφηγούμενος ιστορίες με μηνύματα αισιοδοξίας...Με όραμα την απελευθέρωση από το ζυγό της κρίσης!
Γιατί ο τίτλος της ταινίας σας «Ελευθερία Πολιορκημένη»;
Ο τίτλος της ταινίας Freedom Besieged είναι εμπνευσμένος από τον τίτλο του περίφημου ποιήματος του μεγάλου Ελληνα ποιητή Διονύσιου Σολωμού «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», που γράφτηκε μετά την τρίτη πολιορκία του Μεσολογγίου, μια σημαντική μάχη κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Αγώνα της Εθνικής Ανεξαρτησίας. Ένα από τα θέματα του Σολωμού στο ποίημα είναι οι Έλληνες μαχητές «η ελευθερία της βούλησης», δηλαδή η πνευματική και ψυχολογική υπεροχή τους απέναντι στους κατακτητές τους. Ήταν στην πραγματικότητα αυτή η δύναμη του νου και της ψυχής, και όχι η καθαρή επίδειξη δύναμης, που οδήγησε τους Έλληνες στη νίκη. Αυτό είναι το επίκεντρο της ταινίας μου: η ψυχολογική ανάταση προς την ελευθερία.
Ποιο είναι το θέμα της ταινίας
Το Freedom Besieged είναι ένα ντοκιμαντέρ για το σημερινό οικονομικό και πολιτικό κλίμα της Ελλάδας και συγκεκριμένα πώς επηρέασε την ψυχολογία της νεολαίας του κράτους. Η ταινία παρακολουθεί τις ιστορίες αρκετών νέων Ελλήνων και ηγετών στην προσπάθειά τους να ανακαλύψουν εκ νέου την ταυτότητά τους ως Έλληνες και τις ενέργειες που απαιτούνται για να φέρουν μια εποχή καινοτομίας και ευημερίας στην οποία η χώρα προχωράει. Επιπλέον, η ταινία περιλαμβάνει τις προοπτικές διαφόρων παγκοσμίου φήμης διανοουμένων, πολιτικών και εμπειρογνωμόνων διαφόρων πεδίων που προσφέρουν τις γνώσεις τους για να ξανακτίσουν μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των νέων Ελλήνων και του κόσμου γύρω τους.
Ποια είναι η αντίληψή σας για την κρίση στην Ελλάδα;
Η αντίληψή μου είναι ότι η Ελλάδα θα αισθάνεται τα αποτελέσματα αυτής της οικονομικής κρίσης για τα επόμενα χρόνια και η χώρα θα πρέπει να συνειδητοποιήσει πως θα είμαστε υπό οικονομική εποπτεία για τις επόμενες δεκαετίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι η νεολαία της χώρας είναι παγιδευμένη ειδικά σε αυτή την εποχή της πληροφόρησης και της ατελείωτης τεχνολογικής ανανέωσης. Ως αποτέλεσμα της κρίσης, πολλοί νέοι επιχειρηματίες στη χώρα σήμερα έχουν ένα αυξημένο δείγμα δημιουργικότητας και ανθεκτικότητας καθώς παράγουν πρωτοποριακό και παγκοσμίου φήμης έργο με περιορισμένους πόρους. Η συζήτηση έχει μετατοπιστεί από τη στασιμότητα στην πραγματοποίηση αυτή την εποχή της κρίσης. Μία από τις αγαπημένες μου φράσεις είναι: «Η Άλλη Ελλάδα». Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, μια ακτίδα φωτός μετά την κρίση έχει αχνοφέξει για πολλούς νέους Έλληνες και περιμένω τώρα το ελληνικό κράτος να ευθυγραμμισθεί με τον εκσυγχρονισμό της νεολαίας.
Αν και δεν περιμένω μια πλήρη αναμόρφωση του ελληνικού πολιτικού συστήματος ή του τρόπου διακυβέρνησης, αισθάνομαι ότι το επόμενο κόμμα στην εξουσία δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να βρει απτές μεθόδους εκσυγχρονισμού για να προσελκύσει τον νεαρό πληθυσμό.
Έχετε βιώσει την κρίση στην Ελλάδα μέσα από την οικογένεια, τους φίλους κλπ;
Μία από τις στιγμές που με έπεισε να δημιουργήσω αυτό το ντοκιμαντέρ ήταν ενώ καθόμουν γύρω από το τραπέζι με μερικούς από τους φίλους μου στο κέντρο της Αθήνας. Ήμασταν όλοι 20άρηδες το 2014 και ζήτησα από τους φίλους μου να μου πούν ποιοι ήταν οι στόχοι και τα όνειρά τους μετά την αποφοίτησή τους από το Πανεπιστήμιο. Κάποιοι σπούδαζαν πολιτική επιστήμη, άλλοι γεωργία και μικροβιολογία. Είχα αναφέρει ότι επιδίωκα να ανοίξω μια νέα εταιρεία παραγωγής ταινιών στην Ελλάδα. Ένας καλός φίλος μου γύρισε γέλασε και μου είπε: «Τι συμβαίνει με σένα; Δεν μιλάμε πια για το μέλλον μας. Ρώτα μόνο τι θα κάνω αύριο». Ήταν το γέλιο που με εντυπωσίασε περισσότερο και η αντίληψη πως η έννοια του καθορισμού στόχων για το μέλλον είχε γίνει μάταιη συζήτηση γι ’αυτό το τραπέζι των νέων, ταλαντούχων Ελλήνων, ενώ για μένα ήταν μια προσδοκία και ένας κανόνας που μου παρείχε η πατρίδα μου, ο Καναδάς. Η αντίστιξη ήταν έντονη και ανησυχητική. Αυτή η φευγαλέα στιγμή με συγκλόνισε.
Όμως, έχω παρακολουθήσει επίσης την ανθεκτικότητα του ελληνικού λαού στην κρίση. Κοιτάξτε τον Τζον Καρκαλάτος, ο οποίος εδώ και δεκαέξι χρόνια, έχει οργανώσει στο Κίβερι ένα αυτοχρηματοδοτούμενο κέντρο άσκησης της νεολαίας, παρά το γεγονός ότι είναι ένας ταπεινός αγρότης που αγωνίζεται να επιβιώσει. Αυτός είναι ο ορισμός της αυτοθυσίας για το μέλλον και αφότου έμαθα την ιστορία του συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να φτιάξω μια ταινία. Βεβαίως κι εγώ είχα επωφεληθεί από την εκπαίδευση μπάσκετ με τον Τζόν όταν ήμουν δέκα χρονών στο χωριό μαζί με άλλους νέους.
Ποια στοιχεία κάνουν το ντοκιμαντέρ σας διαφορετικό από τα άλλα ντοκιμαντέρ για την ελληνική κρίση;
Πραγματικά, αυτό δεν είναι ένα ντοκιμαντέρ για την ελληνική κρίση. Αναφέρεται στο παρελθόν για δέκα λεπτά και στη συνέχεια κινείται προς το μέλλον και σε μια συνομιλία που θα έπρεπε να είχαμε με τη νεολαία από δεκαετίες. Δηλαδή, ελπίδα και υπόσχεση για μια νέα Ελλάδα. Η εξέλιξη αυτής της χώρας που εμπεριέχει μια δυνατή αντίληψη της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας. Πρόκειται για ένα διάλογο όπου προσκαλούμε τα παιδιά μας να βρουν την επόμενη μεγάλη ρηξικέλευθη ιδέα που θα φωτίσει το έθνος. Πρόκειται για μια κινηματογραφική ταινία στην οποία οι Έλληνες οικολόγοι στα βουνά της Μονής της Εύβοιας κτίζουν νοσοκομεία σε μογγολικό στυλ, αλλά συνυπάρχουν στην ίδια ταινία με τον Noam Chomsky, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες, και έναν προπονητή μπάσκετ από ένα χωριό Πελοποννήσου 1000 ατόμων. Πρόκειται για μια συνάντηση καινοτόμων μυαλών όχι μόνο από την Ελλάδα αλλά απ’ όλο τον κόσμο, που δεν μιλούν μόνο για το παρελθόν αλλά για την πορεία προς μια νέα εποχή ευημερίας και καινοτομίας.
Ποιο είναι το μήνυμά σας;
Όπως αναφέρει ο Πίτερ Οικονομίδης στην ταινία: «Αυτή η οικονομική κρίση είναι μια κοινωνική κρίση. Και αυτή η κοινωνική κρίση προέρχεται από μια κρίση ταυτότητας». Προσθέτοντας ότι, για να επιβάλουμε συστηματική αλλαγή, πρέπει πρώτα να θεραπεύσουμε τον ’Ελληνα ως άτομο. Και σε πολλές περιπτώσεις, αυτό επιτυγχάνεται με τη θέσπιση αλλαγών σε τοπικό επίπεδο και με την εμπλούτιση των κοινοτήτων μας με ηγέτες με τους οποίους τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν μια αίσθηση γειτονιάς γύρω τους ούτως ώστε να υπάρχουν σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που προάγει τον αυτοσεβασμό, την αυτοδιοίκηση, την πειθαρχία, την ομαδική εργασία και την υπερηφάνεια για την επένδυση του μέλλοντός τους στην πατρίδα τους.
Τι εννοείτε όταν λέτε ότι υπάρχει καινοτομία στην Ελλάδα;
Πολλοί νέοι Έλληνες έχουν παλέψει με απίστευτο μόχθο να χτίσουν τις επιχειρήσεις τους και να καινοτομήσουν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Η εργασία σε τέτοιες δύσκολες συνθήκες τους έκανε ιδιαίτερα ανθεκτικούς και δημιουργικούς, κάτι που τους έχει αναδείξει σε παγκοσμίου είδους φαινόμενο... Όμως, δεν πρέπει να θεωρήσουμε το καινοτόμο πνεύμα τους δεδομένο, γιατί μπορώ να σας πω ότι πολλοί Έλληνες που έχουν αγωνιστεί εδώ και πάνω από μια δεκαετία στη χώρα για να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους, έχουν κουραστεί. Όπως όλοι γνωρίζουμε, πολλοί έχουν αφήσει την Ελλάδα για να πετύχουν στο εξωτερικό. Αυτή η ροπή προς την καινοτομία παρά τις ανεπάρκειες του κράτους μπορεί να διαρκέσει μόνο λίγο καιρό. Σε κάποιο σημείο πρέπει να δοθεί κάποια υποστήριξη για να πεισθούν οι νέοι Έλληνες να επενδύσουν και πάλι το μέλλον τους στη χώρα, διότι αυτά είναι μερικά από τα πιο λαμπρά και δημιουργικά μυαλά που διαθέτει η Ευρώπη.
Γιατί συνάντησατε τον κύριο Κυριάκο Μητσοτάκη και όχι τον πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα;
Επί τρία σχεδόν χρόνια, έκανα πάνω από δώδεκα προσπάθειες να οργανώσω μια συνέντευξη με τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα για να μιλήσω για την ταυτότητα, την ψυχολογία και το μέλλον της ελληνικής νεολαίας. Δυστυχώς, δεν μου δόθηκε απάντηση σ’ αυτό το αίτημα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συμφώνησε να δώσει συνέντευξη, όπως και δεκάδες εξέχουσες προσωπικότητες από όλο τον κόσμο και γι ’αυτό είμαι ευγνώμων. Το πρώτο βήμα είναι η επικοινωνία. Εάν ο πρωθυπουργός Τσίπρας έχει αλλάξει γνώμη, καθώς είναι ο νεότερος πρωθυπουργός από το 1865, θα ήθελα με χαρά πάρω το αεροπλάνο και να καταγράψω τις ιδέες του.
Πιστεύετε ότι η κρίση στην Ελλάδα ήταν μια οικονομική συνωμοσία;
Πιστεύω ότι η Ελλάδα είναι υπεύθυνη για πολλά πράγματα που οδήγησαν σε αυτή την κατάρρευση. Όχι μόνο η διαφθορά στο πολιτικό πεδίο, αλλά και η διαφθορά μεταξύ των πολιτών της που έγινε κοινωνικός κανόνας. Τούτου λεχθέντος, η Ελλάδα βοήθησε και ενθάρρυνε ξένους πολυεθνικούς ομίλους στην πορεία για να κρύψει το χρέος της, γεγονός που τους έκανε κερδοφόρους. Αλλά, και πάλι, όλη αυτή η κρίση, αν θέλετε να την ονομάσετε οικονομική συνωμοσία, συνέβη λόγω της κοινωνικής κρίσης και της κρίσης ταυτότητας που υπήρχε στην Ελλάδα από τότε που ανέκτησε την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Για να κατανοήσουμε την «κρίση εξ ολοκλήρου», πιστεύω πραγματικά ότι πρέπει να έχουμε μια πλήρη εικόνα του ιστορικού πλαισίου που έχει οδηγήσει την Ελλάδα στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα.
Πιστεύετε ότι η Ελλάδα μπορεί να βγει από την κρίση με ευσεβείς πόθους και με λίγα έργα καινοτομίας εδώ και εκεί;
Η Ελλάδα χρειάζεται πολύ περισσότερο από ευσεβείς πόθους και κάποιες φωτεινές ιδέες μακροπρόθεσμα. Χρειάζεται φωτεινά άτομα που θα αναλάβουν πρωτοβουλίες ν’ ανάψει η φωτιά που θα εμπνεύσει ένα καινούριο όραμα σε όλη τη χώρα. Μπορεί να αρχίσει εκεί, είτε σε ένα οικολογικό χωριό, είτε σε ένα γήπεδο μπάσκετ, είτε σε ένα μικρό υπνοδωμάτιο. Η Ελλάδα χρειάζεται μια ρηξικέλευθη ιδέα.
Πώς προβλέπετε το μέλλον αυτής της νέας γενιάς Ελλήνων;
Σήμερα, η Ελλάδα είναι σαν μια γλάστρα γεμάτη γόνιμο χώμα. Η νεολαία της είναι από τις πιο καινοτόμες και ελπιδοφόρες σε όλο τον πλανήτη. Αλλά η αλήθεια είναι πως εάν δεν δώσεις στο εύφορο έδαφος φως και νερό, η βιώσιμη ανάπτυξη είναι δύσκολη.
Πιστεύετε πως υπάρχει μια χαμένη γενιά από την κρίση στην Ελλάδα;
Υπάρχουν εκτιμήσεις από ορισμένους ειδικούς ότι σχεδόν 600.000 Έλληνες έχουν εγκαταλείψει τη χώρα την τελευταία δεκαετία. Για να το θέσω σε προοπτική, μου είπαν ότι είναι σαν 20 εκατομμύρια άνθρωποι να σηκωθούν και να φύγουν από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένα τέτοιο στατιστικό στοιχείο δεν μπορεί να αγνοηθεί. Παρότι το λέμε, αισθάνομαι πως αυτή η ετικέτα είναι μια γενίκευση που ταιριάζει ωραία σε έναν τίτλο αλλά δεν αντανακλά την πραγματικότητα αν ζήσεις κάποιο καιρό στη χώρα. Το γεγονός είναι πως πολλοί λαμπροί νέοι Έλληνες που έμειναν και αγωνίστηκαν για το μέλλον τους αξίζουν περισσότερο σεβασμό από το να χαρακτηριστούν ως απομεινάρια μιας εξόδου. Οι νέοι Έλληνες έχουν κουραστεί να είναι οι καρικατούρες αυτής της κρίσης. Επιπλέον, πολλοί μέσα από τη γενιά των νέων που έφυγαν κατά τη διάρκεια της κρίσης συνέχισαν να πραγματοποιούν εξαιρετικά πράγματα στην εκπαίδευσή τους και στην εργασία τους στο εξωτερικό. Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι, ειλικρινά, πολλοί από αυτούς θέλουν να επιστρέψουν. Το κλειδί είναι πως δεν θα επιστρέψουν χάρη της νοσταλγίας αλλά με μια προοπτική. Αυτή η γενιά δεν έχει χαθεί ακόμα.
Πώς μπορεί η ταινία σας να προσφέρει θεραπεία για την εξάπλωση της ασθένειας που ονομάζεται κρίση του χρέους;
Με ρωτάνε συχνά αν η ταινία μου περιέχει τις λύσεις για την οικονομική αναποτελεσματικότητα της Ελλάδας ή το μαγικό κουμπί για την επίλυση δεκαετιών πολιτικής αναταραχής.Το γεγονός είναι ότι αυτή η ταινία θα δώσει απαντήσεις μέσω μαρτυριών για το είδος του κοινωνικού περιβάλλοντος που πρέπει να δημιουργήσουμε ως πολίτες και ηγέτες της κοινωνίας, προκειμένου να εμπνεύσουμε τη νεολαία μας να θέλει να αναζητήσει τις βήμα-προς-βήμα μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν σ’ αυτή τη χώρα εφ’ όλης της ύλης. Αυτή η ταινία αποτελεί τη γέφυρα μεταξύ αυτών των δύο σταδίων.
Τι θα θέλατε να φωνάξετε στον κόσμο για την πατρίδα σας;
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει μια περήφανη και πλούσια ιστορία, αποτελεί το λίκνο του δυτικού πολιτισμού,είναι μία από τις πρωτεύουσες της κουζίνας του κόσμου και διαθέτει απαράμιλλη φυσική ομορφιά. Ο λαός της είναι από τους πιο φιλόξενους στον πλανήτη. Τα στοιχεία της Ελλάδας είναι σήμερα είναι περιζήτητα από πολλούς, επομένως η χώρα δέχεται δεκάδες εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως. Υπάρχει πλεόνασμα πόρων και ταλέντων στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά, είναι επίσης μια χώρα που έχει χάσει την ευκαιρία να διαμορφώσει ταυτότητα ως ένα σύγχρονο κράτος. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη οράματος και ο ελληνικός λαός έχει πληρώσει πολύ γι ’αυτό. Αλλά μέσα από τις στάχτες αυτής της απελπισίας έχει αναδυθεί μια γενιά με ανθεκτικότητα και δημιουργικότητα που θα έκαναν περήφανους τους αρχαίους προγόνους μας . Έχουν πάρει πίσω την ελευθερία τους από το θάνατο και με ή χωρίς το κράτος, θα προχωρήσουν, αλλά θα πρέπει να δημιουργηθεί μια γέφυρα επικοινωνίας. Ελπίζω η ταινία μου να ξεκινήσει αυτή τη συζήτηση.
