H είδηση ότι η κορυφαία προπονήτρια, Ελένη Καπογιάννη, αναλαμβάνει την τεχνική ηγεσία της εθνικής ομάδας μπάσκετ γυναικών του Ιράν μόνο απαρατήρητη δεν πέρασε. «Μια Ελληνίδα στο Ιράν; Μα, πώς;» αναρωτήθηκαν πολλοί, για μια εξέλιξη που προκάλεσε αναμφίβολα έκπληξη και απορίες στο ευρύ κοινό αλλά και ενθουσιασμό σε όσους γνωρίζουν καλύτερα τα τεκταινόμενα στην ελληνική καλαθοσφαίριση.
Η Ελένη Καπογιάννη δεν είναι ένα τυχαίο όνομα που απλά βρέθηκε στο τιμόνι της εθνικής μιας χώρας στη Μέση Ανατολή. Πρόκειται για ένα από τα πιο «hot» ονόματα του γυναικείου μπάσκετ αυτή τη στιγμή, ως head coach στην γυναικεία ομάδα του Παναθηναϊκού.
Με οδηγό την στοχοπροσήλωση και την αγάπη της για το άθλημα έχει στο ενεργητικό της σημαντικές επιτυχίες σε όλα τα επίπεδα: ως παίκτρια έχει κατακτήσει 6 πρωταθλήματα και 5 κύπελλα Ελλάδος και μετρά 16 συμμετοχές με την Εθνική. Προπονητικά έχει καταφέρει να ανεβάσει επίπεδο κάθε ομάδα που έχει αναλάβει, με αποκορύφωμα τα 4 συνεχόμενα ντάμπλ (Πρωτάθλημα και Κύπελο Ελλάδος ) τις περιόδους 2013-14, 2014-15 (με το Ελληνικό), 2015-16 και 2016-17 (με τον Ολυμπιακό) ενώ τη σεζόν 2018-2019 κάθισε στον πάγκο της λιβανέζικης Homenetmen Antelias Basketball.
H προπονήτρια του Παναθηναϊκού (σ.σ. πρόσφατα ανανέωσε το συμβόλαιο της με την ομάδα ως το 2025), εξαργύρωσε την εξαιρετική της πορεία όλα αυτά τα χρόνια και έτσι αποδέχθηκε την πρόσκληση -και την «πρόκληση»- να είναι η πρώτη προπονήτρια της Εθνικής Γυναικών του Ιράν για το Πρωτάθλημα Ασίας, Β’ κατηγορίας, που θα πραγματοποιηθεί τον Αύγουστο στη Ταϊλάνδη.
Την στιγμή που οι γυναίκες στο Ιράν μάχονται για δικαιώματα, τα οποία στην Ευρώπη θεωρούμε αυτονόητα, η coach Καπογιάννη ετοιμάζεται να συναντήσει αυτές τις γενναίες αθλήτριες και να διεκδικήσει μαζί τους ό,τι καλύτερο.
Λίγες μέρες πριν αναχωρήσει για Ιράν, όπου θα περάσει εκεί τους επόμενους μήνες, μοιράζεται με τη HuffPost τις σκέψεις και τους στόχους της για την διοργάνωση και την «περιπέτεια» που την περιμένει. Αλλά δεν στέκεται μόνο εκεί: Δίνει τη δική της οπτική για τα δικαιώματα των γυναικών, για το μπάσκετ αλλά και τον αθλητισμό στην Ελλάδα γενικότερα. Και έχει πολλά να πει...
Πρόσφατα δεχτήκατε πρόταση να αναλάβετε την εθνική ομάδα μπάσκετ γυναικών του Ιράν. Πώς προέκυψε η πρόταση αυτή και ποια ήταν η πρώτη σας σκέψη;
Η πρόταση ήρθε από τον μάνατζερ μου. Έχοντας μια θητεία στον Λίβανο, έχω έρθει σε επαφή με αυτές τις χώρες, με γνωρίζουν ως coach και αυτό το γεγονός διευκόλυνε το να γίνει η πρόταση. Η πρώτη μου σκέψη ήταν ότι θέλω πολύ να το κάνω. Θέλω πολύ να το κάνω για πολλούς λόγους. Βέβαια το μπασκετικό επίπεδο δεν είναι όπως στην Ευρώπη, είναι λίγο χαμηλότερο, αλλά πρώτον είναι πρόκληση για εμένα να βοηθήσω την ομάδα να ανέβει κατηγορία.
Δεύτερον είναι μια πρόκληση ζωής να πάω σε μια χωρά με τέτοιους περιορισμούς, με τη θέση της γυναίκας σε πολύ κατώτερο επίπεδο. Να δω πώς θα το βιώσω, αν μπορώ να επηρεάσω με έναν τρόπο μέσα από το μπάσκετ τη σκέψη τους, τέτοιου είδους πράγματα σκεφτόμουν.
Στο Ιραν οι συνθήκες είναι κάπως δύσκολες εσχάτως, ειδικά για τις γυναίκες στον αθλητισμό. Τι προσδοκίες γεννά για εσάς, τις αθλήτριες και τις γυναίκες εν γένει η παρουσία σας εκεί;
Οι συνθήκες δεν είναι δυσμενείς μόνο στον αθλητισμό για τις γυναίκες. Οι συνθήκες είναι γενικότερα δυσμενείς για τις γυναίκες στην κοινωνία τους. Υπάρχουν παράλογοι περιορισμοί για τις γυναίκες, οι οποίες όμως -καθώς έχω κάνει κι εγώ την έρευνά μου- είναι πολύ μορφωμένες, κατέχουν υψηλές θέσεις σε πολλούς εργασιακούς τομείς στην κοινωνία του Ιράν, είναι επιστήμονες. Έχουν φωνή, απλά είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα για αυτές. Η παρουσία μου δεν ξέρω αν θα δημιουργήσει κάτι, αλλά τουλάχιστον αυτό που θα φέρω εγώ -μία ξένη σε αυτή την κοινωνία- κάτι σαν άλλον αέρα, ίσως λίγο τους δώσει κουράγιο να αντισταθούν όσο μπορούν και όσο τους το επιτρέπουν οι συνθήκες.
Η Εθνική ομάδα του Ιραν θα συμμετάσχει τον Αύγουστο στο Πρωτάθλημα Ασίας, Β’ κατηγορίας. Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η ομάδα και ποιος είναι οι στόχος σας για στη διοργάνωση;
Το επίπεδο του μπάσκετ στο Ιράν δεν μπορεί να συγκριθεί με της Ελλάδας, είναι σαφώς κατώτερο. Όμως, από αυτό που έχω παρακολουθήσει οι παίκτριες έχουν καλή αθλητικότητα, είναι καλές αθλήτριες, δεν έχουν μέγεθος, αλλά στην εθνική ομάδα έχουν όσο μέγεθος χρειάζονται. Στις ατομικές ικανότητες είναι σε ένα τίμιο, σε ένα καλό επίπεδο, αλλά τους λείπουν εικόνες. Ένας από τους περιορισμούς είναι ότι δυσκολεύονται να έχουν μπασκετικές εικόνες και οι παίκτριες και οι προπονήτριες βασικά. Εγώ αυτό θα φέρω. Το Ιράν δεν θεωρείται φαβορί, διότι εκτός των άλλων δεν χρησιμοποιεί naturalize παίκτρια (σ.σ. πολιτογραφημένη) όπως χρησιμοποιούν οι άλλες εθνικές ομάδες.
Θα είναι πολύ μεγάλη επιτυχία να φτάσει στον τελικό και πολύ μεγάλη επιτυχία να προκριθεί και να ανέβει στην Α′ κατηγορία. Είναι ένα μεγάλο challenge για μένα άσχετα με το επίπεδο, να τις βοηθήσω να ανέβουν ένα σκαλοπάτι, να παίξουν όσο μπορούν καλύτερα και να διεκδικήσουν, να διεκδικήσουμε -θα βάλω και τον εαυτό μου μαζί- ό,τι μας αναλογεί.
Τους επόμενους μήνες θα μετεγκατασταθείτε στο Ιράν ενόψει του καλοκαιρινού τουρνουά. Ποιες είναι οι σκέψεις σας για την εκεί καθημερινότητά σας; Υπάρχει κάτι που σας φοβίζει;
Δεν υπάρχει κάτι που να με φοβίζει. Σαφώς έχω σκεφτεί τον περιορισμό με την ενδυμασία βασικά, αλλά είμαι καλόβολος άνθρωπος. Έχω ζητήσει να έχω στο σπίτι 2-3 βασικά πράγματα: να μπορώ να βλέπω την τηλεόρασή μου, να έχω ίντερνετ και να βλέπω ό,τι θέλω, να μπορώ να γυμνάζομαι λίγο, να έχω πρόσβαση σε ένα γυμναστήριο και το φαγητό είναι εύκολο για μένα. Το έχω ξανακάνει άλλωστε. Δεν νομίζω ότι με φοβίζει κάτι ούτε με δυσκολεύει κάτι άλλο πέραν της ενδυμασίας.
Εχετε καταφέρει να πρωταγωνιστείτε στο κορυφαίο επίπεδο του ελληνικού γυναικείου μπάσκετ. Πόσο εύκολο είναι για μία γυναίκα στην Ελλάδα να γίνει προπονήτρια σε επαγγελματικό/ανταγωνιστικό επίπεδο και να διακριθεί σε αυτό;
Θα έλεγα ότι όπως ισχύει -όχι στις χώρες της Ευρώπης- αλλά όλα τα χρόνια στην Ελλάδα δεν είναι εύκολο για μια γυναίκα να διακριθεί, με την έννοια ότι με τα ίδια ακριβώς προσόντα μια γυναίκα και ένας άντρας, για τον άντρα υπάρχουν σαφώς περισσότερες ευκαιρίες να διακριθεί. Βέβαια εγώ δεν το είδα ποτέ έτσι. Για μένα κύλησε αβίαστα αυτή η ροή: από παίκτρια έγινα προπονήτρια. Το έβλεπα πάντα μπασκετικά. Δεν έμπαινε ποτέ στο μυαλό μου η σκέψη ότι αν ήμουν άντρας ή ότι αν είχα κάποιο «σπρώξιμο» τα πράγματα θα ήταν αλλιώς.
Εγώ έκανα αυτό που αγαπώ και το αγαπώ πολύ. Το παρακολουθώ και προσπαθώ να γίνομαι καλύτερη και όλο αυτό που έχει έρθει μέχρι σήμερα, έχει έρθει από μόνο του, να το πω έτσι. Δεν είναι εύκολο, από την άλλη όμως, όταν κάποιος αγαπάει αυτό που κάνει, βελτιώνεται και δείχνει πράγματα με την δουλειά του νομίζω ότι «μοιραία» υπάρχει μια αποδοχή. Τυγχάνω αυτής της αποδοχής, θεωρώ ότι την έχω κερδίσει με το σπαθί μου. Εχω σεβαστεί πάρα πολύ την δουλειά μου και τον χώρο που κινούμαι και ας πούμε ότι ο χώρος μου ανταποδίδει αυτόν τον σεβασμό.
Η μέχρι τώρα καριέρα σας στο ελληνικό μπάσκετ τι «γεύση» σας έχει αφήσει; Ποια τα αρνητικά και τα θετικά του εγχώριου αθλητισμού;
Μεγάλη κουβέντα αυτή. Δεν υπάρχει πορεία σε οποιοδήποτε εργασιακό τομέα, για κάθε άνθρωπο, που να μην έχει και καλές και κακές στιγμές. Αυτό συνέβη και στη δική μου πορεία: υπήρχαν και κακές και καλές στιγμές. Αυτό που κρατάω μέχρι σήμερα είναι ότι νιώθω ευλογημένη, νιώθω τυχερή που είμαι σε αυτόν το χώρο. Έχω φλόγα, έχω διάθεση να γίνω καλύτερη. Κρατάω λοιπόν αυτό ως πολύ θετικό πρόσημο, μέχρι κάτι να αλλάξει και να κλείσει ο κύκλος μου, για να το σταματήσω και να κάνω κάτι άλλο.
Σε ό,τι αφορά τον εγχώριο αθλητισμό, θα μιλήσω για το μπάσκετ -και στο ανδρικό μπάσκετ ισχύει αυτό- ο χώρος φθίνει, δηλαδή έχουμε μία καθοδική πορεία. Δεν υπάρχει ένα εθνικό σχέδιο στο να προσελκυστούν παιδιά, να τους μάθουμε πρώτα από όλα να έχουν την παιδεία που χρειάζεται και μετά να τα κάνουμε αθλητές. Αθλητικά σαν χώρα είμαστε πολύ πίσω σε σχέση με άλλες χώρες. Δεν ξέρω πόσο εύκολο είναι όλο αυτό να αλλάξει μέσα σε μια μέρα, αν δεν υπάρξει εθνικός σχεδιασμός, ενότητα και κοινή γραμμή και από τα σωματεία.
Αν δεν υπάρξει μια αλλαγή στο σεβασμό που τυγχάνει ο προπονητής που ασχολείται με τις υποδομές, διότι εμείς τους μεταχειριζόμαστε σαν τα αποπαίδια ας πούμε: «Πάρε 200 ευρώ να προπονείς ένα τμήμα». Αυτή είναι η πιο σοβαρή δουλειά κι εμείς κοντεύουμε να ζητάμε λεφτά από τους ανθρώπους που θέλουν να δουλέψουν στα τμήματα αυτά. Δεν βλέπω να αλλάζει κάτι προς το καλύτερο, εκτός αν γίνει μια σειρά από πράγματα που να αλλάξουν τελείως την οπτική που βλέπουμε το προϊόν -θα το ονομάσω προϊόν αν και το αδικώ-, γιατί αυτό είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που έχει αντίκτυπο και στον αθλητισμό.
Θα πρέπει, λοιπόν, από το μικρό περιβάλλον του αθλητισμού να αρχίσουμε να αλλάζουμε πράγματα, να αλλάζουμε τον τρόπο σκέψης των γονέων, των παιδιών, των παραγόντων και μακάρι να επεκταθεί και παραέξω. Δεν μπορώ να πω ότι είμαι αισιόδοξη, αλλά αν ο καθένας κάνει από το δικό του πόστο το καλύτερο που μπορεί στο μικρό περιβάλλον που κινείται, ίσως έτσι μικρά-μικρά περιβάλλοντα να ενωθούν και να ανεβάσουμε λίγο τον μέσο όρο.
Θέλω, τέλος, να ευχηθώ καλή επιτυχία στην εθνική μας ομάδα στο πανευρωπαϊκό. Είναι μία ομάδα που μας έχει κάνει πολλές φορές υπερήφανους «με το τίποτα». Εύχομαι, λοιπόν, να δείξουν για άλλη μια φορά τον καλύτερο τους εαυτό και να μας ξανακάνουν περήφανους.