Η ισορροπία ισχύος στον αέρα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αυτή τη στιγμή είναι υπέρ της Ελλάδας, χάρη στα Rafale και τα F-16V - κάτι που η Άγκυρα επιδιώκει να αλλάξει μέσω της προμήθειας μαχητικών Eurofighter Typhoon. Ωστόσο η αγορά τους (που προορίζεται να συνοδεύεται από την προμήθεια πυραύλων αέρος- αέρος μακράς εμβέλειας Meteor, τους διαθέτουν ήδη τα ελληνικά Rafale) δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμα, τη στιγμή που η Ελλάδα αναμένεται να έχει σε επιχειρησιακή ετοιμότητα την πρώτη μοίρα F-35 περί το 2030.
Τουρκία και Eurofighter Typhoon
Σε πρόσφατη ενημέρωση δημοσιογράφων αξιωματούχοι του τουρκικού υπουργείου Άμυνας ανέφεραν ότι «οι προσπάθειες συνεχίζονται για την ενσωμάτωση προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών στο οπλοστάσιό μας μέχρι το εγχώριο μαχητικό KAAN να καταστεί επιχειρησιακό...στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, η προμήθεια Eurofighter Typhoon έχει προχωρήσει με την υποβολή εγγράφου επιχειρησιακών απαιτήσεων στο βρετανικό υπουργείο Άμυνας και τη BAE Systems». Μερικές ημέρες αργότερα, έγινε γνωστό πως η σχετική προσφορά για τα Eurofighter απεστάλη στο τουρκικό υπουργείο Άμυνας και η αξιολόγησή της ήταν σε εξέλιξη.
Με τη Γαλλία να μη φαίνεται να εμποδίζει την αγορά πυραύλων Meteor μαζί με τα Eurofighter, η αγορά του μαχητικού 4,5 γενεάς από την Άγκυρα φαίνεται να εναπόκειται στο κατά πόσον τελικά «θα τα βρουν» οι δύο πλευρές, και μάλιστα εν μέσω ενός ευρύτερου πλαισίου «ζυμώσεων» στον χώρο της άμυνας στην Ευρώπη. Εάν ένα τέτοιο «deal» κλείσει σχετικά σύντομα, και λαμβάνοντας υπόψιν πως θα μπορούσε ίσως να υπάρξει κάποια «φόρμουλα» σαν αυτή που ακολουθήθηκε με τα ελληνικά Rafale (συνδυασμός μεταχειρισμένων και νέων μαχητικών), τότε στρατιωτικές πηγές εκτιμούν ότι η Τουρκία θα μπορούσε να αρχίσει να παραλαμβάνει τα πρώτα της Eurofighter (σε πρώτη φάση ενδεχομένως 6-7) κάπου κατά το 2028. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό αεροσκάφος ενώ η τουρκική αεροπορία χρησιμοποιεί εδώ και δεκαετίες μόνο αμερικανικά (οπότε θα χρειαστεί επιπλέον χρόνος «εξοικείωσης») και τους χρόνους που απαιτούνται για την εκπαίδευση προσωπικού (χειριστές, τεχνικοί, προσωπικό εδάφους κλπ), τότε εκτιμάται ότι τα πρώτα τουρκικά Eurofighter Typhoon θα ήταν σε «κανονική» υπηρεσία (εννοώντας σε επιχειρησιακή ετοιμότητα και όχι απλώς για μια πτήση στο Αιγαίο για σκοπούς επίδειξης) κατά το 2030 (στις αρχές της δεκαετίας γενικότερα).
Σημειώνεται πως στην «εξίσωση» της τουρκικής αεροπορικής ισχύος μέσα στα επόμενα χρόνια περιλαμβάνεται και η επιδίωξη για παράδοση του πρώτου πρωτοτύπου εγχώριου μαχητικού KAAN το 2028, με ένταξη σε κανονική υπηρεσία μέσα στη δεκαετία του 2030. Το KAAΝ εξακολουθεί να αποτελεί ερωτηματικό: Οι τουρκικές εξαγγελίες κάνουν λόγο για ένα μαχητικό «πέμπτης γενεάς», το οποίο υποτίθεται θα είναι «εφάμιλλο» ή ακόμα και «ανώτερο» του F-35- ωστόσο το τι δυνατότητες θα έχει πραγματικά το πρώτο μαχητικό της τουρκικής αεροδιαστημικής βιομηχανίας μένει να φανεί. Ως προς τον «γερασμένο» στόλο των τουρκικών F-16, η ανανέωσή του επιδιώκεται να γίνει μέσω της αγοράς 40 νέων F-16 από τις ΗΠΑ (F-16V, όπως αυτά που εντάσσει σε υπηρεσία η ΠΑ- αυτή τη στιγμή βρίσκονται στα 33) και της αναβάθμισης 79 μαχητικών F-16 που υπάρχουν ήδη στον στόλο της ΤΗΚ από την τουρκική αμυντική βιομηχανία. Παράγοντες που θα έπρεπε να λαμβάνονται επίσης υπόψιν είναι η ανάπτυξη του τουρκικού «εθνικού» ραντάρ AESA (Murad 100-A), που δοκιμάστηκε σε μη επανδρωμένο Bayraktar Akinci, για το οποίο τουρκικά ΜΜΕ ανέφεραν ότι μπορεί να πραγματοποιεί επιχειρήσεις που κανονικά θα αναλάμβαναν επανδρωμένα μαχητικά (αέρος – εδάφους και αέρος- αέρος).
Ελληνικά F-35
Με βάση όσα έχουν εξαγγελθεί ως τώρα, οι πρώτες παραδόσεις ελληνικών F-35 στην Αμερική αναμένονται το 2028, και εκεί θα εκπαιδευτούν οι πρώτοι χειριστές. Οι αφίξεις των πρώτων ελληνικών F-35 στην αναβαθμισμένη βάση της Ανδραβίδας αναμένονται, αν όχι το 2029, το 2030- οπότε, με βάση αυτά τα δεδομένα, αν/όταν η Τουρκία τελικά προμηθευτεί και θέσει σε υπηρεσία Eurofighter Typhoon, τότε θεωρείται πρακτικά βέβαιο ότι η ΠΑ θα επιχειρεί ήδη με F-35.
Σημειώνεται ότι οι διαδικασίες για την προμήθεια F-35 από την Ελλάδα φαίνονται να προχωρούν κανονικά: Στις 11 Φεβρουαρίου ο αρχηγός ΓΕΑ, αντιπτέραρχος (Ι) Δημοσθένης Γρηγοριάδης, συμμετείχε στο European F-35 Air Chiefs Meeting στην αεροπορική βάση Αμέντολα στην Ιταλία, όπου συζητήθηκαν εξειδικευμένα θέματα που αφορούν στη συντήρηση και την υποστήριξη των F-35, καθώς και στην εκπαίδευση του προσωπικού στον συγκεκριμένο τύπο αεροσκάφους.
Όσον αφορά στην προμήθεια των Rafale, αυτή έχει ολοκληρωθεί, με το 24ο αεροσκάφος του τύπου να έχει παραδοθεί από τον Ιανουάριο, ενώ, όπως προαναφέρθηκε, προχωρά το πρόγραμμα των αναβαθμίσεων F-16 στην έκδοση F-16V, για ένα σύνολο 82 αεροσκαφών. Σύμφωνα με πληροφορίες, επιδιώκεται η αναβάθμιση 38 επιπλέον ελληνικών F-16 (Block 50) στον τύπο, με τελικό στόχο να έχει η ΠΑ σε υπηρεσία τη δεκαετία του 2030 120 F-16V.
Στην όλη «εξίσωση» θα έπρεπε να λαμβάνονται υπόψιν και οι εξελίξεις που αναμένονται όσον αφορά στην αποκαλούμενη «Ασπίδα του Αχιλλέα»- τον μέχρι πρόσφατα αποκαλούμενο ελληνικό «θόλο» αεράμυνας. Η «Ασπίδα του Αχιλλέα», όπως έχει πει ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, προορίζεται να αποτελέσει μια «συνεκτική, αντιπυραυλική, αντιαεροπορική, αντι-drone, αντιπλοϊκή και ανθυποβρυχιακή άμυνα», η οποία «μόλις ολοκληρωθεί θα απελευθερώσει τον στόλο των νέων φρεγατών και των αεροσκαφών 4,5 και 5ης γενιάς από το καθήκον της χωρικής υπεράσπισης που επιτελούν σήμερα και θα μπορούν απελευθερωμένα να εκπληρώσουν έναν ευρύτερο ρόλο αποτροπής με στρατηγικά όπλα...δεν θα είναι εγκλωβισμένα στη στενή άμυνα του Αιγαίου».
F-35 εναντίον Eurofighter Typhoon
Στο διακλαδικό/ δικτυοκεντρικό περιβάλλον του σύγχρονου πολέμου (όπου το πλεονέκτημα έχει αυτός που αξιοποιεί πιο «αρμονικά»/ συντονισμένα τις διαφόρων ειδών και δυνατοτήτων πλατφόρμες και μέσα που διαθέτει) η σύγκριση μεταξύ δύο οπλικών συστημάτων εν είδει «μονομαχίας» μάλλον δεν δημιουργεί σωστές εντυπώσεις, ωστόσο κάτι τέτοιο θα μπορούσε ίσως να επιχειρηθεί στην περίπτωση «F-35 εναντίον Eurofighter Typhoon», δεδομένου του ιδιαίτερου «χαρακτήρα» του F-35.
Με λίγα λόγια, πρόκειται για δύο αεροσκάφη διαφορετικών γενεών: Το F-35 είναι 5ης, το Eurofighter Typhoon είναι 4,5. Το Eurofighter είναι ένα μαχητικό παρόμοιο/ αντίστοιχο του Rafale: Ένα αεροσκάφος υψηλών επιδόσεων και δυνατοτήτων, ικανό να φέρει μεγάλο εύρος όπλων και ενσωματώνει κάποιες τεχνολογίες μείωσης παρατηρησιμότητας, ωστόσο δεν είναι «stealth». Το F-35 είναι ένα μαχητικό 5ης γενεάς το οποίο είναι «καθαρό» stealth, το οποίο επίσης χαρακτηρίζεται ως «ιπτάμενο στρατηγείο»: Έχει τη δυνατότητα να συλλέγει δεδομένα/ στοιχεία από το μεγάλο εύρος προηγμένων αισθητήρων του, να τα επεξεργάζεται και να τα «μοιράζει» σε άλλες μονάδες, παρέχοντας μια άνευ προηγουμένου εικόνα του πεδίου μάχης/ θεάτρου επιχειρήσεων. Στρατιωτικές πηγές που έχουν δει το 5ης γενεάς μαχητικό να επιχειρεί σε ασκήσεις αναφέρουν ότι «βλέπει τα πάντα», λειτουργώντας ως πολλαπλασιαστής ισχύος για τις υπόλοιπες δυνάμεις.
Σε επίπεδο κλειστής αερομαχίας σε μικρές αποστάσεις όλα μπορούν να συμβούν, ωστόσο το F-35 δεν θα έμπαινε καν σε κλειστή αερομαχία με εχθρικά μαχητικά, καθώς το όλο σκεπτικό είναι πως παραμένει «αόρατο», «βλέπει» τον αντίπαλο πολύ πριν το δει αυτός και το πλήττει από μεγάλη απόσταση με βλήματα BVR (πέραν οπτικής εμβέλειας, κοινώς, χωρίς τα αεροσκάφη να βλέπουν το ένα το άλλο)- ή να το υποδεικνύει ως στόχο σε άλλες συμμαχικές πλατφόρμες (αεροσκάφη, πλοία, συστοιχίες πυραύλων).
Υπενθυμίζεται επίσης) ότι πρόσφατα πραγματοποιήθηκε η πρώτη πτήση F-35 με πύραυλο Meteor, ανοίγοντας τον δρόμο για εξοπλισμό και των ελληνικών F-35 με Meteor στο προσεχές μέλλον.