Η νέα όπερα δωματίου Έντα Γκάμπλερ του συνθέτη και πιανίστα Γιώργου Δούση -τέταρτη κατά σειρά- σε λιμπρέτο βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Χένρικ Ίψεν, το οποίο υπογράφει η Έρι Κύργια, παρουσιάζεται στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος από τις 25 Ιανουαρίου και για έξι μόνο παραστάσεις έως και τις 3 Φεβρουαρίου 2019.
Τη μουσική διεύθυνση έχει αναλάβει ο Ανδρέας Τσελίκας, ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει η Ράια Τσακηρίδη.
Η Έντα Γκάμπλερ, «ο Άμλετ των γυναικείων ρόλων», είναι ένα από τα πιο γνωστά και πολυπαιγμένα έργα του Χένρικ Ίψεν, του συγγραφέα που άλλαξε με επαναστατικό τρόπο τα δεδομένα στη δραματική γραφή και το θέατρο εν γένει.
«Εξάμβλωμα της φαντασίας, τέρας, παρανοϊκή, ατομίστρια, άτεγκτη, ζηλιάρα, οραματίστρια, φεμινίστρια, ιδεαλίστρια, θύμα των περιστάσεων», είναι μερικοί μόνο από τους χαρακτηρισμούς που έχουν χρησιμοποιήσει οι κριτικοί για να περιγράψουν την ηρωίδα του Χένρικ Ίψεν.
Από την πρώτη παρουσίασή του το 1891 μέχρι σήμερα, το έργο έχει αποσπάσει τον θαυμασμό και τον αποτροπιασμό, την εκτίμηση και την αποδοκιμασία, χωρίς ποτέ να αφήσει περιθώρια για εύκολες απαντήσεις.
Για πρώτη φορά η Έντα Γκάμπλερ γίνεται όπερα ύστερα από πρόσκληση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ για τη δημιουργία ενός νέου έργου σε συμπαραγωγή με την ομάδα The Medium Project.
Η μουσική χαρακτηρίζεται από το προσωπικό μουσικό ιδίωμα του Γιώργου Δούση, με την άμεση, λιτή και καθαρή μελωδική του γραφή. Όπως σημειώνει ο ίδιος: «Η μουσική της όπερας Έντα Γκάμπλερ χρησιμοποιεί άλλοτε μοτίβα για τη μουσική απεικόνιση των χαρακτήρων και άλλοτε ολόκληρες μουσικές ενότητες που συνδέονται με χαρακτήρες ή καταστάσεις. Στο σύνολό της ακολουθεί με ρεαλιστικό τρόπο την πλοκή και εξέλιξη του έργου, υποστηρίζοντάς, την άλλοτε αφηγηματικά και άλλοτε δημιουργώντας την κατάλληλη ατμόσφαιρα για την απόδοση των συναισθημάτων.
Το έργο έχει σαφείς αναφορές στην παραδοσιακή όπερα, άριες, ντουέτα, τρίο, κουιντέτο και μικρές αφηγήσεις».
Στις παραστάσεις της Έντας Γκάμπλερ το κοινό θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει ένα καστ αναγνωρισμένων λυρικών πρωταγωνιστών.
Τον απαιτητικό ρόλο του τίτλου ερμηνεύουν η Γιούλια Ρουτιλιάνο (25, 26, 27/1) με διεθνή απήχηση και εμφανίσεις σε σημαντικά λυρικά θέατρα της Ευρώπης και η Ιρένα Αθανασίου (1, 2, 3/2) που έχει διαγράψει μια αξιόλογη πορεία.
Μαζί τους, νεότεροι και καταξιωμένοι μονωδοί, η Τζίνα Φωτεινοπούλου, ο Χάρης Ανδριανός, ο Μιχάλης Ψύρρας και ο Γιώργος Ρούπας.
Η αντιηρωίδα και η ποιητική της αποτυχίας
«Η Έντα Γκάμπλερ αποτελεί μια ιδιαίτερη μορφή στο κόσμο του θεάτρου, ως η αντιηρωίδα που συνδέεται με την ποιητική της αποτυχίας» γράφει η Ράια Τσακηρίδη. Και προσθέτει: «Η σκηνοθετική προσέγγιση της παράστασης έχει ως στόχο, μέσω της αποδόμησης των εννοιών και των συμβόλων του έργου, να συνδιαλλαγεί με τη σύγχρονη πραγματικότητα και να δώσει ζωή στην αντισυμβατική μορφή της πρωταγωνίστριας, και στον τρόπο που βιώνει αυτή την πραγματικότητά της. Έτσι, βρισκόμαστε όλοι να παρακολουθούμε τη ζωή της αντιηρωίδας μας μέσα από τα μάτια της Έντας Γκάμπλερ. Δύο μάτια κοιτούν την Έντα αδιάκοπα κάθε φορά που τολμάει αυτή να βγει έξω από τις βαθιές γνωσίες της. Είναι χαραγμένες μέσα της τόσο βαθιά, που καθηλώνεται κάθε φορά από τη δύναμη της επιβολής των κοινωνικών συμβάσεων της εποχής της.
Η Έντα, κάθε φορά που προσπαθεί να πάρει ανάσα, πέφτει πάνω στους τοίχους που η ίδια επέλεξε να χτίσει. Όμως, προσπαθώντας να απεγκλωβιστεί από εκεί, βλέπουμε την πρωταγωνίστρια να σκηνοθετεί συχνά την ίδια της την πραγματικότητα, στήνοντας παιχνίδια εξουσίας που τελικά θα την οδηγήσουν στην τραγική της κατάληξη. Ένας λανθάνων ερωτισμός, που δεν διοχετεύεται ποτέ στον στόχο του, την καταπιέζει ακόμα περισσότερο και την οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές. Βλέπει τον κόσμο άδειο, γεμάτο ρηχές και κοινωνικές συμβάσεις. Μοναδική σύντροφός της σε αυτό το ταξίδι είναι μια μαύρη τρύπα, που μόνο εκείνη βλέπει και η οποία καθορίζει την πραγματικότητά της.
Το σκηνικό και η ενδυματολογική προσέγγιση της παράστασης αποδίδεται με έναν συμβολικό τρόπο. Όσο η Έντα πλησιάζει στο δικό της αδιέξοδο, ο χρόνος γυρνά πίσω. Η υποκρισία της κοινωνίας στα τέλη του 19ου αιώνα έρχεται σε αντίστιξη με την πραγματικότητα της σύγχρονης εποχής.
Κατά τη διάρκεια του έργου, όλοι οι ήρωες περιστρέφονται γύρω από την Έντα παίζοντας μαζί της ένα ξεχωριστό παιχνίδι. Τι θα γίνει όμως όταν αποφασίσουν να σταματήσουν;»
Σύνοψη
Η Έντα, κόρη του στρατηγού Γκάμπλερ, αν και πολύφερνη νύφη της πόλης της, επιλέγει προς έκπληξη όλων να παντρευτεί τον βαρετό και θαμπό νεαρό ακαδημαϊκό Τέσμαν, που έχει ανατραφεί από τις θείες του με αξίες διαφορετικές και πιο συντηρητικές από τις δικές της. Το ζευγάρι επιστρέφει από το γαμήλιο ταξίδι στο καινούργιο σπίτι του, το οποίο έχει αγοραστεί και ανακαινιστεί χάρη στην προσδοκία του Τέσμαν για μια έδρα στο πανεπιστήμιο. Στο μεταξύ, επιστρέφει στην πόλη, έπειτα από διαμονή δύο ετών σε κάποιο απομονωμένο μέρος, και ο Λέβμποργκ, συνάδελφος και πνευματικός ανταγωνιστής του Τέσμαν. Μαζί του φτάνει και η Τέα, σύντροφος του Λέβμποργκ, που τον βοήθησε όχι μόνο να ανακάμψει από τον τρυφηλό βίο που διήγε ως τότε, αλλά και να ανακτήσει τη δημιουργική του δύναμη, οδηγώντας τον στη συγγραφή ενός βιβλίου, που θα ταράξει τα νερά της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας.
Ο Λέβμποργκ εμφανίζεται στο σπίτι του Τέσμαν και της Έντας, όπου αποκαλύπτεται ότι με την τελευταία τους δένει μια παλιά, στενή και μυστηριώδης σχέση. Μέσα σε λίγη ώρα η Έντα καταφέρνει να παρασύρει τον Λέβμποργκ στην παλιά του ζωή, την οποία εκείνη έβλεπε ως διονυσιακή υψηλοφροσύνη. Η νύχτα που ακολουθεί αποδεικνύεται καταστροφική για τον Λέβμποργκ, καθώς χάνει όχι μόνο το επιστημονικό πόνημα που θα τον αποκαθιστούσε στα μάτια όλων και θα έκανε το όνομά του αθάνατο, αλλά και την πίστη του για ζωή. Η Έντα τότε του προτείνει μία «όμορφη» αυτοκτονία, αντάξια του «υψηλού» του φρονήματος. Τίποτε όμορφο και υψηλό, όμως, δεν θα συμβεί και η Έντα, διαψευσμένη και απειλημένη από τη μοναξιά, το κενό, και το σκάνδαλο, δραπετεύει από μια ζωή που ποτέ δεν θα ένιωθε δική της.
Γιώργος Δούσης «Έντα Γκάμπλερ»
Λιμπρέτο: Έρι Κύργια, βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Χένρικ Ίψεν
Όπερα
Πρώτη παρουσίαση / Συμπαραγωγή με την ομάδα μουσικού θεάτρου The Medium Project
25, 26, 27 Ιανουαρίου & 1, 2, 3 Φεβρουαρίου 2019
Ώρα έναρξης: 20.30
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Μουσική διεύθυνση: Ανδρέας Τσελίκας
Σκηνοθεσία: Ράια Τσακηρίδη
Σκηνικά – Κοστούμια: Παύλος Θανόπουλος
Δραματολογία: Μαρίνα Μέργου
Κίνηση: Κορίνα Κόκκαλη
Φωτισμοί: Χρήστος Τζιόγκας
Έντα Γκάμπλερ: Γιούλια Ρουτιλιάνο (25, 26, 27/1)
Ιρένα Αθανασίου (1, 2, 3/2)
Τέα: Τζίνα Φωτεινοπούλου
Άιλερτ: Χάρης Ανδριανός
Τέσμαν: Μιχάλης Ψύρρας
Μπρακ: Γιώργος Ρούπας
Μουσικό σύνολο: Μελίνα Μακρή (φλάουτο), Άγγελος Πολίτης (κλαρινέτο), Ανδρέας-Ρολάνδος Θεοδώρου (τρομπόνι), Μάριος Νικολάου (κρουστά), Στέλλα Τσάνη (βιολί), Έλλη Φιλίππου (τσέλο), Θοδωρής Ιωσηφίδης (πιάνο)
Στα αγγλικά, με ελληνικούς υπέρτιτλους
Info
Τιμές εισιτηρίων: €15, €20
Φοιτητικό, παιδικό: €10
Προπώληση:
Ταμεία Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Καθημερινά 09.00-21.00
Τηλ.: 213 088 5700
Ομαδικές πωλήσεις: 2130885742