Καταδικασμένοι και οι δύο
σε ισόβια κάθειρξη αισθημάτων.
Ν.Γ. Ασπιώτης, Ισόβια
*
Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι η κουλτούρα μας ταΐζει την παρέκκλιση, την αποδόμηση των πάντων, ακόμα κι αν δεχτούμε ότι η σεξουαλικότητα ήταν πάντοτε «αιματοβαμμένη», οι σημερινές αναπαραστάσεις των σχέσεων των δύο φύλων παραπέμπουν σε ένταση και σε βία, κι όχι σε κατανόηση.
Αν και η λεγόμενη «μάχη των φύλων» δεν συνιστά πρωτίστως άσκηση πολιτικής (και ηθικής;) ορθότητας, οι τρέχουσες αντιλήψεις συσκοτίζουν το μέγα ζητούμενο, που δεν είναι άλλο από το πώς δύο άνθρωποι θα ζουν ευτυχισμένοι μαζί, με σεβασμό κι ενσυναίσθηση.
Η επίτευξη της ισότητας σε μία άνιση κι άδικη κοινωνία παραμένει ένα ανοικτό, όχι όμως άλυτο, θέμα. Αρκεί να συμφωνήσουμε ότι η ισότητα δεν είναι ούτε εξίσωση ούτε ακύρωση, αλλά μία συνεχής προσπάθεια κι από τους δύο για εναρμόνιση όρων και ρόλων.
Κοινή ζωή όμως, χωρίς κοινότητα κινδύνων και, κυρίως, κοινά όνειρα, δεν υπάρχει. Ο ακραίος δικαιωματισμός οδηγεί και καταλήγει «σε μοναξιά για δύο», σε παράλληλη βίωση της πραγματικότητας. Η κρίση στις διανθρώπινες σχέσεις, ως συνέπεια μιας γενικευμένης υπερβολικής «κρισολογίας», δεν πρέπει να φτάνει μέχρι την αλλοίωση των εννοιών (αγάπη, έρωτας) ή την οριοθέτηση των αμοιβαίων (συν)αισθημάτων σε τυπική συμβίωση.
Θολές κι ασύμμετρες ή λοξές σχέσεις, η «ελιγμογραμμία» (the zigzag relations), δεν πρόκειται τελικά να ευνοήσουν κάποιον από τους δύο, όσο κι αν μοιάζουν με πράξεις αποδέσμευσης από παραδοσιακά σχήματα.
Καλή η βιολογία, καλά τα κοινωνικά φύλα, όμως οι δι-ανθρώπινες σχέσεις είναι «κάτι παραπάνω» από δικαιώματα κι εξουσίες. Γιατί, αλλιώς, ίσως θα υπάρχει ισότητα, αλλά μάλλον όχι ευτυχισμένο ζευγάρι.
Ένα κακό (η πατριαρχία) δεν πρέπει ν’ αντικατασταθεί από ένα άλλο εξίσου κακό (μισοανδρισμός), καθώς κρίσιμο θέμα παραμένει η συνεκτίμηση ότι το κοινό καλό δεν είναι μόνον η μαθηματική ισότητα όλων των ανθρώπων, αλλά κυρίως η ψυχονοητική αποδοχή των διαφορών μας και το συναισθηματικό νοιάξιμο του ενός/μιάς για την άλλην/άλλον.
Οφείλουμε ν’ απομυθοποιήσουμε όλους τους σχετικούς μύθους, να πάψουμε να είμαστε «δικαστές» (και «δήμιοι»;) για τον πλαϊνό συνάνθρωπο, να μην προβάλλουμε αλά καρτ την εικόνα του ερωτικού Άλλου, ν’ αποδεχτούμε ότι η συνειδητή επιλογή της αμοιβαίας αγάπης και στοργής δεν συμβιβάζεται με καθημερινό πόλεμο χαρακωμάτων μικροεξουσιών, εντός/εκτός της οικίας.
Οι ψυχές μας μπορεί να είναι αόρατες, όμως οι πράξεις μας, που απορρέουν από τα αισθήματά μας, είναι ορατές. Γι’ αυτό, οι εορταζόμενες –και από τους άντρες, συζύγους και συντρόφους τους– γυναίκες, οφείλουν ν’ απλώσουν το χέρι της συμφιλιωτικής συνύπαρξης, χωρίς φόβο και καχυποψία.
Η Γιορτή της Γυναίκας είναι η ώρα που η ώριμη, συνειδητή κι απελευθερωμένη γυναίκα «απελευθερώνει» και το σύντροφό της, για να ζήσουν μαζί αυτό το όμορφο ταξίδι του έρωτα και της αυτοπραγμάτωσης, μέσα σε μία σχέση που προσθέτει και δεν αφαιρεί.