O βιολόγος E.O. Wilson (1929-2021) έχει υπολογίσει ότι η προστασία του 50% του εδάφους και των θαλασσών της Γης θα ήταν επαρκής για τη διατήρηση του 85% των ειδών του πλανήτη, και μαζί με αυτό, της παγκόσμιας βιοποικιλότητας. Το είχε κωδικοποιήσει αυτό ως «Half Earth».
Ακούγεται πολύ φιλόδοξος στόχος παρά το ότι δεν διασφαλίζει ούτε αυτός την διατήρηση του συνόλου των ειδών. Φαίνεται ότι και μόνο ο τίτλος προκαλεί τρόμο σε ορισμένους. Αφού για να βαίνει καλώς η οικονομία πρέπει συνεχώς να μεγεθύνεται, λες και δεν υπάρχουν άλλα όντα στον πλανήτη, λες και δεν έχουν περιοριστεί πλέον πολλά είδη σε μη βιώσιμο πληθυσμό – με μερικές εκατοντάδες άτομα μόνο σε όλη την γη. Είδη που βρίσκονται στο όριο της επιβίωσης.
Ενώ όλοι παρακολουθούν το Μουντιάλ στο Κατάρ, βρίσκεται σε εξέλιξη, στο Μόντρεαλ του Καναδά, η σημαντικότερη διάσκεψη για την βιοποικιλότητα μετά την Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη στο Ρίο, το 1992.
Οι εργασίες της συνδιάσκεψης άρχισαν στις 5/12 και θα τελειώσουν στις 17/12/2022. Ο τίτλος της είναι COP15 και είναι η 15η συνάντηση της Διάσκεψης των Μερών της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα.
Η σύμβαση του 1992 έχει τρεις στόχους: την διατήρηση της βιοποικιλότητας, την βιώσιμη χρήση των συστατικών της και την δίκαιη κατανομή των οφελών που προκύπτουν από τη χρήση γενετικών πόρων. Την σύμβαση έχουν υπογράψει 195 χώρες και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν την έχουν υπογράψει οι ΗΠΑ.
Η Ε.Ε. συμμετέχει στην παγκόσμια συνδιάσκεψη με θέση για ένταξη του 30% της γης και των ωκεανών σε καθεστώς προστατευόμενων περιοχών μέχρι το 2030. Ο στόχος που προβάλει η Ε.Ε. είναι ήπιος. Δεν προβάλει καν τον δεύτερο στόχο, που η ίδια έχει υιοθετήσει, για 10% αυστηρή προστασία σε έδαφος και θάλασσα.
Πολλές χώρες αντιδρούν και για το 30%. Κυρίως η Βραζιλία, η Νότιος Αφρική, η Ινδονησία και η Αργεντινή. Η Κίνα που βρίσκεται στην θέση συντονισμού μαζί με τον Καναδά προσπαθεί να εμφανίζεται ότι κρατάει ισορροπίες. Οι ΗΠΑ συμμετέχουν με αντιπροσωπία, αλλά ως παρατηρητές περισσότερο αφού δεν έχουν υπογράψει την αρχική συμφωνία του Ρίο καθώς δεν βρέθηκε ποτέ η πλειοψηφία των 2/3 στην Γερουσία. Ο πρόεδρος Μπάιντεν όμως έχει δεσμευτεί για 30% προστατευόμενες περιοχές το 2030, υπό την πίεση του περιβαλλοντικού κινήματος στην χώρα του. Από αρχηγούς κρατών παραβρίσκεται μόνο ο Τρυντό.
Ένα μεγάλο ζήτημα είναι «ποιος πληρώνει;». Οι αναπτυσσόμενες χώρες ζητάνε 100 δισ. δολάρια ανά έτος για την μετάβαση μέχρι το 2030, ενώ σήμερα διατίθενται 6,5 δισ. ανά έτος.
Δυστυχώς δεν φαίνεται ότι το θέμα της βιοποικιλότητας μπορεί να δώσει ευκαιρίες για κερδοσκοπία, όπως η κλιματική αλλαγή. Αν ήταν έτσι θα ήταν ήδη ψηλά στις προτεραιότητες κρατών και εταιρειών.
Και τι σύμπτωση! Με το που ξεκίνησε η συνδιάσκεψη μετρηθήκαμε και είμαστε 8 δισ. σε όλη την γη. Άλλο ένα θέμα ταμπού που σχετίζεται κατ΄εξοχήν με την απώλεια της βιοποικιλότητας.
Πολιτικά συμφέροντα δεν επιτρέπουν εύκολα την διατύπωση δεσμεύσεων σε κοινές αρχές για την διατήρηση της βιοποικιλότητας. Θυμίζει την διεθνή διάσκεψη για τον πληθυσμό, το 1974, όταν η Κίνα, που ήδη βρισκόταν στο στάδιο της «πολιτικής των δύο παιδιών», ήταν αρνητική σε μια απόφαση περιορισμού σε διεθνές επίπεδο και συμβούλεψε τις χώρες του τρίτου κόσμου να μην πειστούν από τους ιμπεριαλιστές να κάνουν το ίδιο.
Το 50% προϋποθέτει τον αυτοπεριορισμό του ανθρώπου σε επίπεδο πληθυσμιακό και κατανάλωσης πρώτων υλών, ενέργειας και δέσμευσης εδαφών μόνο για την παραγωγή.
Αλλά θα μου πεις: και τι μας νοιάζει αν εξαφανιστεί η μεσογειακή φώκια ή το χρυσογέρακο;
Οι μισοί των 8 δισ. του πλανήτη βλέπουν το Μουντιάλ που παίζεται στην έρημο. Εκεί που ζουν οι αραβικοί όρυγες, αλλά σε ημιφυσική κατάσταση πλέον.