Καθώς νέοι πρόσφυγες συνεχίζουν να καταφθάνουν στις ακτές της Ευρώπης, εθελοντές, ντόπιοι και ΜΚΟ έλαβαν την πρωτοβουλία να επέμβουν και να βοηθήσουν εκεί που η δράση των εθνικών αρχών αποδείχτηκε περιορισμένη και ανεπαρκής. Δυστυχώς, οι κυβερνήσεις των κρατών υποδοχής καταδικάζουν αυτές τις πράξεις αλληλεγγύης και καλοσύνης, αντί να τις καλωσορίζουν. Αυτή η στάση δεν ανταποκρίνεται ούτε στις πεποιθήσεις των Ευρωπαίων πολιτών, αλλά ούτε και στις αρχές και στις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτήν την ανησυχητική τάση ποινικοποίησης της αλληλεγγύης, 170 οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ενώθηκαν και σχημάτισαν την πρώτη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ECI) η οποία αφορά στη μετανάστευση. Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία #WelcomingEurope, διεκδικεί την καταπολέμηση των συλλήψεων, της επιβολής οικονομικών κυρώσεων και του εκφοβισμού των εθελοντών ανθρωπιστικής βοήθειας, που εντάσσονται στην ευρύτερη «ομπρέλα» της ποινικοποίησης της αλληλεγγύης.
Οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες είναι δημοκρατικά εργαλεία που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή της Ευρώπης, επιτρέποντας στους πολίτες της να προτείνουν νομοθετικές αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Προκειμένου να είναι μια εκστρατεία επιτυχής θα πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 1 εκατομμύριο υπογραφές από τουλάχιστον 7 ευρωπαϊκές χώρες και στη συνέχεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποχρεωθεί να εξετάσει τις προτάσεις της Πρωτοβουλίας και να απαντήσει ανάλογα. Καθώς πρόκειται για μία επίσημη και σωστά συντονισμένη διαδικασία, είναι εγγυημένο ότι οι υπογραφές των πολιτών δε θα «χαθούν» διαδικτυακά ούτε απλά θα «καταχωνιαστούν» σε μία ιστοσελίδα.
Ειδικά για την Ελλάδα, έχει πολύ μεγάλη σημασία να ανακτήσουμε το δικαίωμα ανθρωπιστικής βοήθειας. Μιας και αποτελούμε ένα από τα κράτη υποδοχής στη μεταναστευτική πορεία προς την Ευρώπη, οι ανάγκες για ανθρωπιστική στήριξη είναι τεράστιες. Παρά το γεγονός ότι η διασφάλιση ασφαλών και αξιοπρεπών μεταναστευτικών διαδρομών παρουσιάζεται ως προτεραιότητα των ευρωπαϊκών πολιτικών, αυτό δεν αντικατοπτρίζεται στην τωρινή πραγματικότητα. Όχι μόνο υποβάλλονται οι πρόσφυγες σε σοβαρές αδικίες, αλλά επιπλέον οι ελληνικές αρχές ολοένα και περισσότερο στοχοποιούν αυτούς που προσπαθούν να βοηθήσουν, ισχυριζόμενες ότι ΜΚΟ και εθελοντές παρακωλύουν τη λειτουργία τους και δε συνεργάζονται. Σε κάθε περίπτωση, οι εν λόγω κατηγορίες δεν μπορούν να οδηγούν σε ποινικές διώξεις και συλλήψεις, και η εκστρατεία #WelcomingEurope διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση σχέσεων συνεργασίας μεταξύ κρατικών και μη-κρατικών φορέων.
Μέχρι σήμερα, έχουν υπάρξει περίπου 100 υποθέσεις όπου η αλληλεγγύη στοχοποιήθηκε στην Ευρώπη, αλλά δύο πιο πρόσφατες συγκέντρωσαν μεγαλύτερη προσοχή και δημοσιότητα. Το 2016, τρεις Ισπανοί πυροσβέστες και δύο Δανοί εθελοντές κατηγορήθηκαν για διακίνηση μεταναστών στην Ελλάδα. Πέρασαν δύο χρόνια ώσπου, το Μάιο του 2018, να απαλλαχθούν τελικά από τις κατηγορίες. Τον Αύγουστο του 2018, ο Ιρλανδο-Γερμανός Sean Binder και η Σύρια πρόσφυγας Sara Mardini - η οποία διέσωσε κολυμπώντας μαζί με την αδερφή της μία βάρκα με πρόσφυγες το 2015, στα ανοιχτά της Λέσβου, και έκτοτε ζει με την οικογένειά της στη Γερμανία- συνελήφθησαν αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για κατασκοπεία και παράνομη διακίνηση ανθρώπων. Καθώς τα όρια μεταξύ ανθρωπιστικής παρέμβασης και εγκληματικής δραστηριότητας είναι αρκετά δυσδιάκριτα από νομική και πολιτική σκοπιά, αυτό επιτρέπει στις κυβερνήσεις να ποινικοποιούν την ανθρωπιστική δράση –τόσο στο πλαίσιο της στρατηγικής αποθάρρυνσης της μετανάστευσης, όσο και ως μηχανισμό πυροδότησης και εκμετάλλευσης των εθνικιστικών τάσεων στη χώρα τους. Αυτούς ακριβώς τους χειρισμούς θέλει να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία #WelcomingEurope, προτάσσοντας το αίτημα για ασφάλεια, αλληλεγγύη και δικαιοσύνη.
Η υποτίμηση της ανθρωπιστικής δράσης και παρέμβασης έχει πρακτικές επιπτώσεις στην κατάσταση που επικρατεί στα σημεία υποδοχής προσφύγων, χωρίς τελικά να δρα απωθητικά, όπως θα επιθυμούσαν οι κυβερνώντες. Η απομάκρυνση των εθελοντών δε συνεπάγεται την παύση της προσέλευσης προσφύγων. Αντιθέτως, αυξάνει τις πιθανότητες ανθρώπινων πνιγμών κατά τη διέλευση και μειώνει τις πιθανότητες να υποδεχθούν τους νεοφερμένους εθελοντές και ντόπιοι, οι οποίοι θα τους προσέφεραν φαγητό και στεγνά ρούχα κατά την άφιξή τους στις ακτές.
Ανάλογες πολιτικές και πρακτικές εφαρμόζονται σε όλη την Ευρώπη, ακόμα και σε κράτη που δεν επηρεάζονται άμεσα από τη μετανάστευση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ουγγαρία, όπου υπό την καθοδήγηση του Πρωθυπουργού της, Βίκτορ Ορμπάν, έχει τεθεί σε εφαρμογή μια σειρά νόμων που ποινικοποιεί άτομα και ΜΚΟ που προσφέρουν βοήθεια σε μετανάστες. Αυτή η πολιτική εκφοβισμού έχει χρησιμοποιηθεί επίσης στην Ιταλία και στη Γαλλία, χώρες-κλειδιά της μεταναστευτικής οδού.
Η εκστρατεία #WelcomingEurope είναι σημαντική και χρειάζεται τη συνεισφορά μας. Οι ευρωπαϊκές κοινοβουλευτικές εκλογές θα λάβουν χώρα το Μάιο και θα πρέπει να αδράξουμε τη μεγάλη αυτή ευκαιρία που μας δίνουν για να αναδείξουμε τη συζήτηση για τη μεταναστευτική πολιτική στη σωστή της διάσταση.
Στις 5 Δεκεμβρίου, η Sara και ο Sean αφέθηκαν ελεύθεροι μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσής τους, μετά την καταβολή εγγύησης- γεγονός που μας χαροποιεί μεν, αλλά μας κάνει ταυτόχρονα να αναλογιστούμε ότι δε θα έπρεπε εξαρχής να βρίσκονται σε αυτή τη θέση. Οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες διαδραματίζουν ρόλο-κλειδί στα αιτήματα αλλαγής και εκπροσώπησης της κοινωνίας των πολιτών, και η συγκεκριμένη εκστρατεία έχει μεγάλη συμβολική δύναμη και προοπτικές.
Ως Ευρωπαίοι Πολίτες, είναι σημαντικό να διατηρήσουμε και να ενθαρρύνουμε αυτή την πρωτοβουλία, μιας και κάθε υπογραφή μετράει στο τελικό αποτέλεσμα.
Μάθε περισσότερα και Υπόγραψε την Έκκληση εδώ
