Φόβοι για επιθέσεις ή ακόμη και σφαγές ιθαγενών αλλά και εκτοπισμών τους από τις προστατευόμενες περιοχές όπου ζουν στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου στη Βραζιλία εγείρει μια σειρά γεγονότων των τελευταίων ημερών σε συνδυασμό με την γενικότερη αντίληψη του ακροδεξιού προέδρου της χώρας για τον τρόπο «αξιοποίησης» του πνεύμονα της Γης.
Το Σαββατοκύριακο δεκάδες μεταλλωρύχοι εισέβαλαν στην προστατευόμενη περιοχή της φυλής Waiãpi ενώ τα μέλη ενός χωριού που φοβήθηκαν για τις ζωές τους εγκατέλειψαν την περιοχή αναζητώντας καταφύγιο σε γειτονικούς οικισμούς. Διόλου τυχαίο ότι λίγα 24ωρα νωρίτερα ο αρχηγός του χωριού είχε δολοφονηθεί.
Και την ίδια στιγμή η παράνομη εξόρυξη χρυσού φαίνεται να λαμβάνει διαστάσεις επιδημίας στον Αμαζόνιο με τους μεταλλωρύχους να καταστρέφουν τεράστιες εκτάσεις του τροπικού δάσους και να μολύνουν τη γη και τα ποτάμια με υδράργυρο.
Η δολοφονία του αρχηγού και η εισβολή
Σύμφωνα με μέλη της φυλής αλλά τις τοπικές αρχές την περασμένη Τετάρτη ο Emyra Waiãpa αρχηγός του χωριού Mariry της φυλής Waiãpi βρέθηκε δολοφονημένος στο ποτάμι κοντά στην περιοχή όπου ζει. Όπως διαπιστώθηκε το σώμα του έφερε μαχαιριές.
Την Παρασκευή ένα ζευγάρι ιθαγενών είδαν μια ομάδα ένοπλων, που εκτιμούν πως είναι μεταλλωρύχοι, κοντά στο χωριό.
Οι κάτοικοι του χωριού που φυσικά δεν έχουν τρόπο να αμυνθούν απέναντι στον οπλισμό και την καταστροφική μανία των μεταλλωρύχων και γνωρίζοντας τι είναι είναι ικανοί να κάνουν, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το χωριό τους προκειμένου να προστατέψουν τις ζωές τους.
Βρήκαν καταφύγιο στο μεγαλύτερο χωριό της Aramirã αλλά και εκεί φαίνεται πως δεν ήταν ασφαλείς.
Το βράδυ του Σαββάτου ακούστηκαν πυροβολισμοί ενώ εκπρόσωποι των ιθαγενών της περιοχής και τοπικοί βουλευτές ζητούσαν από τον στρατό και την αστυνομία να παρέμβει καθώς υπήρχαν βάσιμες ανησυχίες πως μπορεί να υπάρξει αιματοχυσία.
«Βοήθεια, είναι οπλισμένοι με πολυβόλα. Θα ανοίξουν πόλεμο»
«Οι garimpeiros (μεταλλωρύχοι) εισέβαλαν στο χωριό των ιθαγενών. Είναι βαριά οπλισμένοι, έχουν πολυβόλα. Γι ’αυτό ζητάμε βοήθεια από την ομοσπονδιακή αστυνομία », δήλωσε ο Kureni Waiãpi, 26 ετών, μέλος της φυλής. «Αν δεν κάνετε κάτι θα ανοίξουν πόλεμο».
«Η κατάσταση είναι τεταμένη» δήλωνε Beth Pelaes, δήμαρχος της Pedra Branca do Amapari, επισημαίνοντας πως η φυλή των ιθαγενών συνεχίζει να ζει με τον παραδοσιακό τρόπο και δεν επιτρέπονται καν οι επισκέψεις στην περιοχή παρά μόνο μετά από σχετική άδεια.
Μάλιστα τη δεκαετία του 1970 η φυλή Waiãpi λίγο έλειψε να εξαφανιστεί μετά την μετάδοση ασθενειών στους ιθαγενείς από ένα κύμα μεταλλωρύχων που είχαν εισβάλει στη γη τους ελπίζοντας να εντοπίσουν φλέβες χρυσού.
«Ζητώ τη βοήθεια των αρχών της Βραζιλίας, στο όνομα της αξιοπρέπειας της χώρας στον κόσμο. Ακούστε αυτή την κραυγή για βοήθεια» αναφέρει στο βιντεοσκοπημένο μήνυμά του ο γνωστός βραζιλιάνος τραγουδιστής Caetano Veloso ελπίζοντας με αυτό τον τρόπο να ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση.
Τα γεγονότα του Σαββατοκύριακου αποκαλύφθηκαν από τον γερουσιαστή της πολιτείας Amapá Randolfe Rodrigues, o οποίος είχε λάβει ηχητικά μηνύματα στα οποία ακούγονταν οι φωνές απελπισίας του αρχηγού του τοπικού συμβουλίου των ιθαγενών ο οποίος ζητούσε βοήθεια.
Ο Μπολσονάρο δίνει το ρυθμό και υπόσχεται χρυσό
Για όλους βέβαια είναι σαφές πως δεν θα είχε ανοίξει ξανά η όρεξη των μεταλλωρύχων και σίγουρα δεν θα ήταν τόσο προκλητικοί εάν δεν τους είχε «κλείσει το μάτι» ο ακροδεξιός πρόεδρος της χώρας, Ζαίρ Μπολσονάρο τόσο με τις δηλώσεις του κατά των ιθαγενών όσο και με τα σχέδια του και για την «αξιοποίηση» του Αμαζονίου.
Πρόσφατα ο Μπολσονάρο παρομοίασε τους ιθαγενείς με «προϊστορικούς ανθρώπους» επικρίνοντας τον παραδοσιακό τρόπο ζωής που ακολουθούν και αμφισβητώντας εμμέσως την ανάγκη προστασίας του πληθυσμού. Μόλις το περασμένο Σάββατο αναφέρθηκε για πολλοστή φορά στον ορυκτό πλούτο και τα μεγάλα αποθέματα στην περιοχή Raposa Serra do Sol και στην Yanomami που σήμερα κατακλύζονται από μεταλλωρύχους.
Μόνο τους τελευταίους μήνες έχει δώσει πολλές υποσχέσεις πως θα επιτρέψει τις εξορύξεις σε προστατευόμενες περιοχές όπου ζουν ιθαγενείς.
Κάτι τέτοιο βέβαια για τη γη Waiãpi (όπου αυτές τις μέρες εισέβαλαν οι μεταλλωρύχοι) απαγορεύεται δια νόμου εδώ και δεκαετίες. Το είχε προσπαθήσει βέβαιακαι το 2017 ο τέως πρόεδρος της χώρας αλλά απέτυχε εξαιτίας της διεθνούς κατακραυγής όταν έγιναν γνωστά τα σχέδιά του.
Πάντως ο Μπολσονάρο, όπως γράφει ο Guardian δηλώνει πως στόχος του είναι να συνάψει επικερδείς συμφωνίες με άλλες ανεπτυγμένες χώρες- και πρωτίστως όπως λέει με τις ΗΠΑ- για να «αξιοποιηθεί» αυτός ο πλούτος της Βραζιλίας και του Αμαζονίου.
Αξίζει δε να σημειωθεί πως επί διακυβέρνησης Μπολσονάρο έχει καταγραφεί ραγδαία αύξηση της αποψίλωσης του δάσους του Αμαζονίου. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν αύξηση κατά 88% τον Ιούνιο του 2019 συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο το 2018 ενώ η αυξητική αυτή τάση παρατηρείται για δεύτερο συνεχόμενο μήνα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διαστημικής Υπηρεσίας της Βραζιλίας, η αποψίλωση στο μεγαλύτερο τροπικό δάσος του πλανήτη μας έφτασε τα 920τ.χ.
Μόνο τους τελευταίους 11 μήνες η έκταση που έχει αποψιλωθεί έφτασε τα 4565τ.χ κάτι που μεταφράζεται σε αύξηση της τάξεως του 15%.
Πηγές: The Guardian, Survival International, ΑFP