Η αεροπορική επίθεση που εξαπέλυσαν οι ΗΠΑ στην ανατολική Συρία - το πρώτο «χτύπημα» επί κυβέρνησης Μπάιντεν- με στόχο εγκαταστάσεις που ανήκουν, σύμφωνα πάντα με το αμερικανικό Πεντάγωνο, σε ομάδα πολιτοφυλακής που είναι προσκείμενες στο Ιράν, φαίνεται να είναι ένα μήνυμα προς την Τεχεράνη ως προς την πολιτική που θα ακολουθήσει η νέα ηγεσία στην Μέση Ανατολή.
Η επίθεση φαινομενικά ήταν μια απάντηση στις αυξημένες επιθέσεις με πυραύλους από τέτοιες πολιτοφυλακές, που έχουν ως στόχο τα συμφέροντα των ΗΠΑ στο Ιράκ. Ερχεται μάλιστα την ώρα που ΗΠΑ και Ιράν εξετάζουν την επιστροφή στη συμφωνία του 2015 με στόχο να μπει φρένο στο πυρηνικό προγράμμα της Τεχεράνης.
Οι ΗΠΑ φαίνεται να έχουν επιλέξει προσεκτικά τον στόχο, ακριβώς στα σύνορα της Συρία και όχι στο Ιράκ. Είναι ένας τρόπος για τον νέο πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, να δείξει ότι θα είναι σκληρός απέναντι στο Ιράν, αποφεύγοντας ωστόσο μια ενέργεια που θα μπορούσε να ταρακουνήσει την ευαίσθητη ισορροπία στο ίδιο το Ιράκ ή να προκαλέσει μια ευρύτερη αντιπαράθεση.
Και είναι ένα ακόμη παράδειγμα για το πώς η Συρία, που βυθίστηκε στον εμφύλιο πόλεμο την τελευταία δεκαετία, συχνά έχει χρησιμεύσει ως διαμεσολαβητικό πεδίο μάχης για τις παγκόσμιες δυνάμεις.
Ποιες δυνάμεις μπήκαν στο στόχαστρο των ΗΠΑ
Η αεροπορική επίθεση των ΗΠΑ - η οποία πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στη Συρία - στόχευσε σε μια από τις ισχυρότερες πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν στη Μέση Ανατολή, γνωστή ως Kataeb Hezbollah ή Ταξιαρχίες Χεζμπολάχ. Η ομάδα αποτελεί μέρος των επονομαζόμενων Λαϊκών Δυνάμεων Κινητοποίησης, που περιλαμβάνουν μια σειρά από ιρακινές πολιτοφυλακές.
Η ομάδα ιδρύθηκε μετά την εισβολή υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στο Ιράκ το 2003, η οποία ανέτρεψε τον δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν. Είναι διαφορετική από τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, αλλά οι δύο ομάδες είναι ισχυροί σύμμαχοι. Τα τελευταία χρόνια, η Kataeb Hezbollah έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους, βοηθώντας επίσης τις δυνάμεις του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ στη σύγκρουση της Συρίας.
Η ομάδα ιδρύθηκε από τον Αμπού Μαχντί αλ-Μουχάντις, έναν βετεράνο ιρακινό μαχητή, ο οποίος ήταν στενός σύμμαχος με το Ιράν αλλά σκοτώθηκε σε μια αμερικανική επίθεση με drone στη Βαγδάτη τον Ιανουάριο του 2020 μαζί με τον στρατηγό Κασέμ Σολεϊμανί, διοικητή της κορυφαίας ιρανικής στρατιωτικής δύναμης Quds.
Οι ΗΠΑ είχαν χτυπήσει την ομάδα και στο παρελθόν: Τον Δεκέμβριο του 2019, σε μια αμερικανική επιδρομή κατά μήκος των συνόρων Συρίας-Ιράκ σκοτώθηκαν 25 από τους μαχητές της και τραυματίστηκαν δεκάδες άλλοι. Η Ουάσινγκτον την χαρακτήρισε αντίποινα για τον θάνατο ενός Αμερικανού εργολάβου σε επίθεση με ρουκέτες, για την οποία κατηγόρησε την Kataeb Hezbollah.
Τι σημαίνει αυτό για τις σχέσεις με τον Ιράν
Η επίθεση πιθανότατα αποσκοπεί στο να στείλει ένα μήνυμα στην Τεχεράνη ότι οι ΗΠΑ δεν θα ανεχθούν επιθέσεις εναντίον αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή, αφήνοντας παράλληλα την πόρτα ανοιχτή για συνομιλίες.
Ερχεται την ώρα που η κυβέρνηση Μπάιντεν βαδίζει έναν αβέβαιο δρόμο στις προσπάθειές της να αναστήσει την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν του 2015 - η οποία έδωσε στην Τεχεράνη δισεκατομμύρια δολάρια ως ανακούφιση για τις κυρώσεις με αντάλλαγμα τους περιορισμούς στο πυρηνικό της πρόγραμμα. Αλλά η κυβέρνηση Τραμπ αποσύρθηκε από αυτή τη συμφωνία.
Εν τω μεταξύ, οι σχέσεις με το Ιράν έγιναν πιο τεταμένες καθώς οι αντιπρόσωποι της χώρας γίνονται πιο δυναμικοί, με τις πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν να στοχεύουν όλο και περισσότερο τα συμφέροντα και τους συμμάχους των ΗΠΑ. Αυτό αναζωπύρωσε τις ανησυχίες ότι οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν θα μπορούσαν να καταλήξουν σε διαμάχη στο Ιράκ.
Ήδη υπάρχουν ενδείξεις ότι το Ιράκ χρησιμοποιείται για να έναν διαμεσολαβητικό πόλεμο. Drones με εκρηκτικά εξαπέλυσαν επίθεση στο βασιλικό παλάτι της Σαουδικής Αραβίας τον περασμένο μήνα και σύμφωνα με εκτιμήσεις αυτά εκτοξεύτηκαν από το εσωτερικό του Ιράκ.
Κίνδυνος κλιμάκωσης της έντασης;
Η απόφαση του Μπάιντεν να επιτεθεί στη Συρία δεν φαίνεται να σηματοδοτεί την πρόθεση διεύρυνσης της στρατιωτικής εμπλοκής των ΗΠΑ στην περιοχή, αλλά μάλλον να επιδείξει βούληση υπεράσπισης των αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ, αποφεύγοντας ταυτόχρονα να ντροπιάσει την ιρακινή κυβέρνηση - σύμμαχο των ΗΠΑ - χτυπώντας την έδαφος.
Ο εκπρόσωπος Τύπου του Πενταγώνου, Τζον Κίρμπι, δήλωσε ότι η επιχείρηση στο Μπουκάμαλ της Συρίας, στέλνει ένα σαφές μήνυμα: «Ο πρόεδρος Μπάιντεν θα ενεργήσει για την προστασία του αμερικανικού προσωπικού και των μελών του συνασπισμού. Ταυτόχρονα, έχουμε ενεργήσει εσκεμμένα με σκοπό να αποκλιμακώσουμε τη συνολική κατάσταση στην ανατολική Συρία και το Ιράκ».
Ακολουθώντας τα βήματα προηγούμενων Αμερικανών προέδρων
Τις πρώτες εβδομάδες της, η νέα κυβέρνηση Μπάιντεν τόνισε την πρόθεσή της να εστιάσει στις προκλήσεις που θέτει η Κίνα - ακόμη και αν η αστάθεια και οι απειλές για τα αμερικανικά συμφέροντα συνεχίζονται στη Μέση Ανατολή.
Ωστόσο, η επιχείρηση απέδειξε ότι η περιοχή δεν λείπει ποτέ από την ατζέντα ενός προέδρου των ΗΠΑ.
Χτυπώντας τη Συρία, ο Μπάιντεν κάνει ό,τι κάθε Αμερικανός πρόεδρος από τον Ρόναλντ Ρίγκαν και μετά, διατάσσοντας επιθέσεις σε χώρες της Μέσης Ανατολής.