Μια συλλογική οπτική γύρω από την ατομική, αλλά και κοινή έννοια της ’Επανάληψης συνθέτουν - όχι ένας, ούτε δυο, αλλά - έντεκα εικαστικοί παρουσιάζοντας τη δουλειά τους στους χώρους της Citronne Gallery στην Αθήνα. Η έκθεση αποτελεί οργανική συνέχεια της έκθεσης Επαναλήψεις η οποία θα ακολουθήσει την παράλληλη λειτουργία της στον Πόρο ώς τις 17/9.
Οι έντεκα εικαστικοί είναι οι εξής: Νίκος Αλεξίου, Beppe Caturegli, Αλέκος Κυραρίνης, Χριστίνα Μήτρεντσε, Μυρτώ Ξανθοπούλου, Μαρία Οικονομόπουλου, Νίνα Παπακωνσταντίνου, Νίκος Ποδιάς, Έφη Σπύρου, Θάλεια Χιώτη και Πάνος Χαραλάμπους.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της αίθουσας τέχνης, οι εκθέσεις Επαναλήψεις Ι και ΙΙ λειτουργούν ενιαία, ως συγκοινωνούντα δοχεία. Η επανάληψη της κίνησης, η εμμονική ιεροτελεστία ως πράξη, η τάξη-ταξινόμηση, η κοπιώδης εμβάθυνση είναι μερικά από τα διακριτά χαρακτηριστικά στα έργα των δύο συνεχόμενων εκθέσεων, στον Πόρο και στην Αθήνα. Στο δεύτερο μέρος της έκθεσης (στην Αθήνα) οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες με νέες ad hoc δημιουργίες, αλλά και με επαναπροσδιορισμό παλαιοτέρων ιστορικών έργων, διευρύνουν την θεματική της έκθεσης.
Λίγα λόγια για τους καλλιτέχνες και τα έργα τους
Η επαναληπτική γραφή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καλλιτεχνικής πρακτικής της Μυρτώς Ξανθοπούλου. Οι φράσεις στα έργα της λειτουργούν κυριολεκτικά ενώ ταυτόχρονα αποτελούν και οπτικής υφής διακυβεύματα. Οι χειρονομίες που επαναλαμβάνονται απαιτούν χρόνο, και κόπο. Οι λέξεις χαράζονται με ένα ‘σύστημα’ γραφής όπου καθρεφτίζονται και αναποδογυρίζονται, σχηματίζοντας ένα πλέγμα γραμμάτων που διαβάζονται από όλες τις πλευρές. Γίνονται σχεδιαγράμματα διαλογισμών, μάντρα και μοτίβα, ένας κώδικας που συνεχώς κρυπτογραφείται και αποκρυπτογραφείται.
Η αφετηρία και το υλικό των έργων της Νίνας Παπακωνσταντίνου είναι το κείμενο. Στα έργα της μεταγράφει άλλοτε ολόκληρα και άλλοτε μέρη βιβλίων, χρησιμοποιώντας καρμπόν σε επάλληλα στρώματα. Την ενδιαφέρει το κείμενο ως εικόνα, όπως προκύπτει από διαφορετικές διαδικασίες αποδόμησης και επανασύνθεσης. Δομεί τα έργα της με βασικές παραμέτρους τις έννοιες τής χειροναξίας, του αποτυπώματος, του ίχνους, του λάθους. Δημιουργεί μία αφαιρετική εικόνα στην οποία το κείμενο λειτουργεί ως ίχνος και υπαινιγμός. Η επικοινωνιακή λειτουργία της γραφής καταργείται.
Το έργο της Θάλειας Χιώτη προέρχεται από παράξενες, διασταυρούμενες, υποδόριες αναγνώσεις. Ο υπαινιγμός και η αποδόμηση της αφήγησης είναι ο κεντρικός της άξονας. Το στοιχείο της αρχικής αφήγησης ακυρώνεται. Το παρατηρούμε στην ενότητα από αποφλοιωμένα/ αποκολλημένα κείμενα, όπως παρουσιάστηκε στην έκθεση του Πόρου, καθώς στην εγκατάσταση «Interweaving» στην Αθήνα, όπου χρησιμοποιεί μαγνητικές ταινίες ηχογράφησης τραγουδιών και δημιουργεί πλέγματα πολυμορφικών μοτίβων.
Η Μαρία Οικονομοπούλου δουλεύει πάντα σε ενότητες οι οποίες χαρακτηρίζονται από την τεχνική ενός χρονοβόρου ‘έργο – χειρ(ου)’. Δηλώνει ότι «Η επανάληψη, ή καλύτερα, η παραλλαγή σε ένα θέμα μου προσφέρει συγκέντρωση, τον χρόνο που χρειάζομαι για να σκεφτώ το περιεχόμενο του έργου και μία απίστευτη ελευθερία. Θεωρώ τον χρόνο που απαιτεί κάθε έργο για να γίνει, μέρος των υλικών από τα οποία κατασκευάστηκε».
Η επανάληψη και η επίπονη χειρωνακτική εργασία επιβάλλει την τάξη η οποία εκδηλώνεται στις ψυχαναγκαστικές χειρωνακτικές διαδικασίες και τα εμπλεκόμενα συστήματα στα έργα της Χριστίνας Μήτρεντσε, με βασικό υλικό της τα παλαιά βιβλία. Τα επαναχρησιμοποιεί στην βιβλιογλυπτική και στα επιτοίχια έργα, όπου μεταμορφώνει σκληρά εξώφυλλα βιβλίων σε πολύχρωμους επίπεδους καμβάδες που εξερευνούν τα κειμενικά ‘τοπία’ της post-internet εποχής. Οι συνθέσεις της Μήτρεντσε από αλληλοκαλυπτόμενα βιβλία αποτελούν σχόλιο πάνω στις υπολογιστικές μορφές, στην μνήμη, στο δίκτυο, στον κώδικα, στην μεταβλητή, στα συμβολικά συστήματα, στην γλώσσα και, κυρίως, στην σύγχρονη επικοινωνία.
Το έργο του Νίκου Αλεξίου “Red Curtain” έχει την διάρθρωση και την δομή της ‘πλέξης’ σε ένα βασικό, επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Η αδιόρατη κίνηση και το στοιχείο του διαρκούς μετασχηματισμού, όπου τίποτα δεν παραμένει στατικό ούτε μορφολογικά ούτε νοηματικά, δημιουργεί ένα λεπταίσθητο αποτέλεσμα στα όρια ενός διαλογισμού, μίας προσωπικής προσευχής.
Ο Αλέκος Κυραρίνης χαράσσει ένα ‘πλέγμα’, ένα ανάπτυγμα ρυθμικών στοιχείων και μοτίβων στο ‘τοτεμικό’ γλυπτό, κατ’ ανάμνηση της μνημειακής αρχιτεκτονικής τέχνης, το οποίο δημιούργησε ειδικά για την έκθεση. Το έργο αυτό, ένας κατακόρυφος όγκος μαρμάρου, κατακερματίζεται σε μικρά λαξευμένα και επιχρυσωμένα ποικίλματα, όπου η επανάληψη ως ρυθμός υπακούει σε έναν κυρίαρχο κανόνα.
Τα έργα του Νίκου Ποδιά αντλούν την έμπνευσή τους από μια ευρεία κλίμακα ερεθισμάτων από την Ιστορία της τέχνης, με πολιτισμικές αναφορές και στοιχεία από την ανατολική και από την δυτική παράδοση, εναρμονισμένα σε μια ενιαία ποιητική/εικαστική γλώσσα. Χρησιμοποιεί χειροποίητα χαρτιά, χρησιμοποιημένα φακελάκια τσαγιού και papier maché, τα οποία εξελίσσονται σε ζωγραφικές επιφάνειες, αλλά και υλικό για τρισδιάστατες κατασκευές. Βασικό στοιχείο της δουλειάς του Νίκου Ποδιά είναι το επαναλαμβανόμενο μοτίβο όπως, απορρέει από την επανάληψη ενός ήχου, μιας δράσης, μιας κίνησης, μιας γραμμής, ενός σχήματος.
H ποιητική χρήση του πλέγματος εκδηλώνεται στα έργα της Έφης Σπύρου. Στα έργα της δημιουργεί σκέψεις επάνω στις έννοιες του φωτός και του σκότους, του οικείου και του Άλλου, πλέκοντας μαύρες υφασμάτινες και έγχρωμες βιομηχανικές ανακλαστικές ταινίες. Διαχειρίζεται έννοιες και υλικά σε μία προσπάθεια συνύπαρξης και συμφιλίωσης των αντιθέτων. Φως και σκοτάδι, έξω και έσω, στερεότητα και ευθραυστότητα, ακέραιο και κατεστραμμένο πλέκονται μέσα από μία σχεδόν τελετουργική επαναληπτική διαδικασία για να προτείνουν μία νέα θέαση των πραγμάτων.
Οι επαναλαμβανόμενες γεωμετρικές φόρμες συνθέτουν έναν αρχετυπικό κόσμο στο έργο του αρχιτέκτονα και εικαστικού Beppe Caturegli. Στα έργα του ενσωματώνει ποικίλες πολιτισμικές αναφορές και κοινούς τόπους.
Ο Πάνος Χαραλάμπους στην ενότητα «Λογαριασμοί» συνθέτει ζωγραφικές επιφάνειες χρησιμοποιώντας φύλλα καπνού, πάνω στις οποίες γράφει αριθμούς, πράξεις, χρονολόγια. Φέρνει στο προσκήνιο την καθημερινή εργασία των Ελλήνων καπνοκαλλιεργητών, τον σωματικό και πνευματικό μόχθο πίσω από την καλλιέργεια, την επεξεργασία, την παραγωγή και την εμπορία του προϊόντος. Το βιωματικό στοιχείο και η αναφορά στην αγροτική ζωή είναι η αφετηρία και στο βίντεο “Η κλέφτρα καρακάξα”, όπου ο εικαστικός αποτυπώνει τον εαυτό του σε μια επανάληψη, μια συστηματική και σταθερή ρουτίνα φροντίδας, η οποία οδηγεί στην εξημέρωση και κατά κάποιον τρόπο την ταύτιση.
Citronne Gallery – Αθήνα
Διάρκεια: Εως 7 Οκτωβρίου 2023