Μόλις 1 στα 4 νοικοκυριά (26%) δηλώνει ότι θα ταξιδέψει το Πάσχα εκτός των αστικών κέντρων σε χωριό ή νησί. Το ποσοστό αυτό την προηγούμενη δεκαετία έφτανε ακόμα και το 53%.
Τα οικογενειακά τραπέζια αυτών των ημερών θα είναι μικρότερα σε σχέση με το παρελθόν. Μόνο 43% δηλώνει ότι θα συμμετέχει σε μεγάλα οικογενειακά τραπέζια άνω των 10 ατόμων. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο σε σχέση με το 40% του 2023, αλλά σαφώς μειωμένο σε σχέση με το 67% του 2019.
Αυτά αφηγούνται οι φετινές έρευνες.
Κι όσο πλησιάζει η νύχτα της Ανάστασης, την σκυτάλη την παίρνουν τα κανάλια που περιφέρουν το γαστρονομικό δράμα που ζουν οι περιούσιοι πολίτες του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής:
Είναι πρόκληση πάντως να βλέπουμε κάθε φορά στις παραμονές του Πάσχα καλοταϊσμένες κυρίες και ροδαλούς κυρίους να κλαίγονται στην τηλεόραση ότι δεν θα μπορέσουν να αγοράσουν αρνάκι , επειδή ακρίβυνε. Ας μη φάνε αρνάκι, ας φάνε κοτόπουλο.
Σε κάποια άλλα μέρη του κόσμου μας οι άνθρωποι πεθαίνουν από πείνα. Καλύτερα να διαμαρτυρηθούμε γι’ αυτούς.
Ο καθένας με τον τρόπο του.
Σαν τον Ματθαίο Μουντέ:
Ο αείμνηστος Ματθαίος Μουντές όταν κάποτε τα πρωινά τις Κυριακές μας μάζευε στον Άγιο Δημήτριο τον Λουμπαρδιάρη μεταξύ των τόσων άλλων, θυμάμαι πολύ καλά, μας είχε αφηγηθεί την ομορφιά του βιβλίου «Η ιστορία του Χριστού» του αφορισθέντος από την Καθολική Εκκλησία Τζιοβάνι Παπίνι.
Χάρις στην προτροπή αυτού του φωτισμένου δασκάλου που μου έτυχε, το ανάγνωσμα αυτό κατέλαβε άτυπα την θέση του «επίσημου» βιβλίου στο μάθημα των Θρησκευτικών ( και της ζωής μου ίσως ).
Ήμουνα στην τότε 6η Γυμνασίου (νυν 3η Λυκείου), παραμονές Μεγάλης Εβδομάδας και στο τελευταίο μάθημα των Θρησκευτικών πριν κλείσουν τα σχολειά για τις Πασχαλινές διακοπές η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από την ιστορία των Παθών και της Ανάστασης.
Στα εύλογες εφηβικές μας ανησυχίες, απορίες και αμφιβολίες για το νόημα και την ύπαρξη της Ανάστασης, ο Μουντές – το θυμάμαι επίσης πολύ καλά – μας είχε «αφιερώσει» και διδάξει το «Κι ο Θάνατος δε θα’ χει πια εξουσία» του αλκοολικού (και υιού άθεου) Ντύλαν Τόμας:
«Κι ο θάνατος δεν θα ’χει πια εξουσία.
Γυμνοί οι νεκροί θα γίνουν ένα
Με τον άνθρωπο του ανέμου και του δυτικού φεγγαριού
Όταν ασπρίσουν τα κόκκαλά τους και τριφτούν τ’ άσπρα κόκκαλα
θάχουν αστέρια στον αγκώνα και στο πόδι
Αν τρελλάθηκαν η γνώση τους θα ξαναρθεί,
Αν βούλιαξαν στο πέλαγος θ’ αναδυθούν
Αν χάθηκαν οι εραστές δεν θα χαθεί η αγάπη
Κι ο θάνατος δεν θαχει πια εξουσία.
Κι ο θάνατος δεν θάχει πια εξουσία
Όσους βαθειά σκεπάζουν οι στροφάδες των νερών
Δεν θ’ αφανίσει ανεμοστρόβιλος
Κι αν στρίβει ο τροχαλίας κι οι κλειδώσεις ξεφτίζουν
Στον τροχό αν τους παιδεύουν δεν θα τους συντρίψουν
Στα σπασμένα τα χέρια τους θαναι η πίστη διπλή
Κι οι μονόκεροι δαίμονες ας τρυπούν το κορμί
Χίλια κομμάτια θρύψαλα κι αράγιστοι θα μείνουν
Κι ο θάνατος δεν θάχει πια εξουσία
Κι ο θάνατος δεν θάχει πια εξουσία
Ας μη φωνάζουν πια στο αυτί τους γλάροι
Ας μην σπάζει μ’ ορμή στο γιαλό τους το κύμα
Εκεί που εν’ άνθι φούντωνε δεν έχει τώρα ανθό
Να υψώσει την κορφή του στης βροχής το φούντωμα
Τρελλοί, μπορεί, και ξόδια, ψόφια καρφιά, μα ιδές
Φύτρα των σημαδιών τους, να, σφυριές οι μαργαρίτες
Ορμούν στον ήλιο ωσότου ο ήλιος να καταλυθεί,
Κι ο θάνατος δεν θάχει πια εξουσία»
Η μετάφραση είναι της Λύντιας Στεφάνου κι είναι μια ευκαιρία μέσα από τους στίχους αυτούς, καθώς θα καθίσουμε γύρω από το φετινό Πασχαλινό τραπέζι, ό,τι κι αν περιέχει αυτό, να θυμηθούμε όσους δικούς μας έχουν ταξιδέψει για κάπου αλλού, να τους θυμηθούμε γλυκά και τρυφερά κι ας δεν βρίσκονται πια ανάμεσά μας, κι ας έχουν γίνει τέφρα για πάντα.
***
Μιχάλης Κονιόρδος, αφυπηρετήσας καθηγητής Τμήματος Διοίκησης Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής