Ανάμεσα στις μέρες της εβδομάδας, η Δευτέρα αναμφισβήτητα έχει τους λιγότερους θαυμαστές.
Πολλές είναι οι μελέτες που δείχνουν ότι οι διάθεσή μας δεν είναι καλή την συγκεριμένη μέρα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως ακόμα και τραγούδια αναλόγων διαθέσεων στην πλειοψηφία τους έχουν γραφτεί για την πρώτη μέρα της εβδομάδας. «Monday, Monday» των Μάμας αντ δε Πάπας, «Rainy Days and Mondays» των Κάρπεντερς, «I Don’t Like Mondays» των Μπούμταουν Ρατς του Μπομπ Γκέλντοφ και «Manic Monday» από το γυναικείο συγκρότημα των Μπάνγκλς.
Αλλά τι ακριβώς κάνει την Δευτέρα τόσο ψυχολογικά φορτισμένη; Η HuffPost ζήτησε από ειδικούς σε θέματα ψυχικής υγείας να αναλύσουν τους λόγους. Και ακόμα και να δεν ισχύουν όλοι οι λόγοι για τον καθένα από εμάς, σίγουρα ένας ή και περισσότεροι μας καλύπτει απόλυτα.
Νιώθουμε απορρυθμισμένοι
Υπάρχουν φυσιολογικοί παράγοντες που εμπλέκουν τον φυσικό κύκλο του σώματος που βοηθούν να εξηγήσουμε γιατί η Δευτέρα μπορεί να φαντάζει τόσο δύσκολη ιδίως αν ακολουθούμε τις παραδοσιακές εβδομάδες εργασίας, Δευτέρα έως Παρασκευή. Το κύριο ζήτημα είναι ότι τείνουμε να τηρούμε ένα διαφορετικό πρόγραμμα ύπνου κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου σε σύγκριση με την υπόλοιπη εβδομάδα.
«Ο επιπλέον ύπνος τα Σαββατοκύριακα είναι καλό (να συμβαίνει), αλλά η αλλαγή του τρόπου ύπνου κάθε πέντε έως έξι ημέρες μπορεί να διαταράξει τους φυσικούς ρυθμούς του σώματος», δήλωσε η Σάναμ Χαφίζ, νευροψυχολόγος στη Νέα Υόρκη.
«Έτσι, ακόμα κι αν έχουμε κοιμηθεί αρκετά την Κυριακή ενδέχεται να νιώθουμε υπνηλία την Δευτέρα. Όταν είμαστε κουρασμένοι, είμαστε πιο εύκολα ευερέθιστοι, ανυπόμονοι και δύστροποι από το κανονικό».
Για πολλούς από εμάς, το Σαββατοκύριακο είναι πραγματικά πιο κουραστικό.
«Βλέπουμε τα Σαββατοκύριακα ως ευκαιρία για ξεκούραση ενώ στην πραγματικότητα τρώμε - πίνουμε περισσότερο και κοιμόμαστε πολύ αργότερα από το συνηθισμένο», λέει η ψυχοθεραπεύτρια Μεγκ Γκλίτιν.
«Χρησιμοποιούμε το Σαββατοκύριακο για να καλύψουμε το χαμένο έδαφος στην επικοινωνία με την οικογένεια και τους φίλους μας, το οποίο αν και μας χαροποιεί δεν παύει την ίδια στιγμή να μας αναγκάζει να καταναλώνουμε ενέργεια. Επομένως, τις Δευτέρες είμαστε πιο κουρασμένοι από ό, τι θα θέλαμε, κάτι που σχετίζεται άμεσα με τη χαμηλή διάθεση».
Έχουμε χάσει την αίσθηση της ελευθερίας
«Ο πιο συνηθισμένος λόγος για τον οποίο βρίσκουμε την Δευτέρα τόσο δύσκολη είναι ότι ακολουθεί δύο ημέρες ελευθερίας και απόλαυσης», δηλώνει η Σάναμ Χαφίζ.
«Ακόμα κι αν τα σαββατοκύριακα εξακολουθούν να είμαστε απασχολημένοι, υπάρχουν πολλές στιγμές για να χαλαρώσουμε. Αυτή η τεράστια συναισθηματική αλλαγή μπορεί να κάνει την Δευτέρα πραγματικά δύσκολη για κάποιους από εμάς».
Την Δευτέρα στεναχωριόμαστε γιατί τελείωσε το Σαββατοκύριακο και μαζί η ανεμελιά και η ελευθερία που μας προσφέρει. Είναι ψυχολογικά δύσκολο να μεταβούμε από τον ελεύθερο και προσωπικό μας χρόνο σε υποχρεώσεις και ρουτίνα ευθύνης - ειδικά επειδή δεν έχουμε κανέναν έλεγχο σε αυτό το φυσικό πέρασμα του χρόνου και ως εκ τούτου δεν μπορούμε να παρέμβουμε.
«Όταν η ξεκινάει η Δευτέρα έχουμε την αίσθηση της απογοήτευσης και του φόβου που μας προκαλεί η επιστροφή στις ευθύνες αντί να επιλέγουμε εμείς, που, πως και με ποιο τρόπο θα αξιοποιήσουμε τον χρόνο μας», εξηγεί η Μπέκι Στούμπφιγκ, σύμβουλος γάμου από την πόλη Ενσινίτας στην Καλιφόρνια.
«Αισθανόμαστε την απώλεια ανεξαρτησίας και ελέγχου, αφού άλλοι πλέον αποφασίζουν και καθορίζουν τον χρόνο μας».
Το 2020, η Δευτέρα περιλαμβάνει επίσης την αρχή της σχολικής εβδομάδας, η οποία για πολλές οικογένειες σημαίνει το επιπλέον άγχος λόγω της διδασκαλίας από το σπίτι, προσθέτει η Μπέκι Στούμπφιγκ.
Δεν αγαπάμε την δουλειά μας
Ένας άλλος λόγος που δεν αγαπάμε την Δευτέρα είναι πως δεν μας αρέσει η δουλειά μας ή είναι ιδιαίτερα αγχωτική.
«Είτε πρόκειται για ένα απαιτητικό αφεντικό είτε για κακούς συναδέλφους, τα συναισθήματα άγχους και κατάθλιψης μπορούν να ξεκινήσουν την Κυριακή το απόγευμα, καθιστώντας δύσκολο να πάμε με διάθεση στην δουλειά μας την Δευτέρα», εξηγεί η Σάναμ Χαφίζ
Ακόμα κι αν απολαμβάνουμε την δουλειά μας, πρόσθετοι στρεσογόνοι παράγοντες μπορούν να την καταστήσουν πιο δύσκολη. Για παράδειγμα, η πανδημία για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας αλλά και η γενική ανασφάλεια που προκαλεί στον εργασιακό χώρο εν μέσω της οικονομικής ύφεσης.
Το να μην μας καλύπτει η δουλειά που κάνουμε από πλευράς στόχων που θέλουμε να πετύχουμε, μπορεί να κάνει την Δευτέρα ακόμα πιο δύσκολη, υποστηρίζει η Μεγκ Γκλίτιν.
«Ωστόσο, νομίζω ότι είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ακόμα κι αν είμαστε παθιασμένοι με τη δουλειά μας, δεν είναι μόνο φυσιολογικό να έχουμε μία αρνητική προδιάθεση για την Δευτέρα - είναι επίσης ανθρώπινο» πρόσθεσε.
«Μόλις αποδεχτούμε ότι κάθε δουλειά, ακόμη και η καλύτερη θα έχει δυσκολίες τότε μπορούμε να προχωρήσουμε μαζί τους πιο εύκολα, χωρίς να χρειαστεί να τις θέσουμε απέναντι μας, καταναλώνοντας πολύτιμη ενέργεια για να τις υπερκεράσουμε».
Δεν έχουμε προετοιμαστεί σωστά
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο η Δευτέρα μπορεί να μας φαίνεται ανεπιθύμητη έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το γεγονός πως δεν έχουμε προετοιμαστεί κατάλληλα τόσο εγκεφαλικά όσο και συναισθηματικά για την πρώτη μέρα της εβδομάδας.
«Η Δευτέρα μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολη για κάποιους από εμάς αυτό όμως που δεν αντιλαμβανόμαστε είναι ότι εμείς οι ίδιοι την κάνουμε να φαίνεται έτσι», μας εξηγεί η Σάναμ Χαφίζ.
«Όταν δεν προετοιμαζόμαστε σωστά, αυτομάτως προετοιμαζόμαστε χωρίς να το καταλάβουμε, να αποτύχουμε. Αν δεν εκμεταλλευτούμε σωστά το χρόνο μας την Κυριακή να προετοιμαστούμε όπως επιτάσσει το πρόγραμμα, η Δευτέρα θα μας φανεί βουνό. Κάτι που συνήθως αρνούμαστε να κάνουμε γιατί δεν μας είναι ευχάριστο και μας γεμίζει αρνητικά συναισθήματα».
“«Ζούμε σε μία κουλτούρα όπου η επικρατούσα στάση στους περισσότερους χώρους εργασίας αντιλαμβάνεται την Παρασκευή ως θεόσταλτο δώρο και την Δευτέρα ως τον κοινό εχθρό», υποστηρίζει η Μπέκι Στούμπφιγκ.”
Η κουλτούρα μας είναι αυτή που μας κάνει να μισούμε την Δευτέρα
«Ζούμε σε μία κουλτούρα όπου η επικρατούσα στάση στους περισσότερους χώρους εργασίας αντιλαμβάνεται την Παρασκευή ως θεόσταλτο δώρο και την Δευτέρα ως τον κοινό εχθρό», υποστηρίζει η Μπέκι Στούμπφιγκ.
Κακή ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική και επαγγελματική μας ζωή
Όσοι αφιερώνουμε σχεδόν όλο μας τον χρόνο στην δουλειά, τα αρνητικά συναισθήματα που μας προκαλεί η Δευτέρα μπορεί να είναι συσχετιζόμενα με την πνευματική και σωματική κούραση που έχουμε, με τον οργανισμό μας να κρούει τον κώδωνα για να κάνουμε ένα διάλειμμα.
«Μερικές φορές, ο λόγος για τον οποίο η Δευτέρα είναι ιδιαίτερα δύσκολη είναι η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής», δηλώνει η Σάναμ Χαφίζ.
«Ακόμα κι αν αγαπάμε αυτό που κάνουμε, όσοι ζούμε και αναπνέουμε για την δουλειά μας χρειαζόμαστε επίσης ένα διάλειμμα. Δουλεύοντας σκληρά όλη την εβδομάδα δίχως διαλείμμα και την ελειψη προσμονής για κάτι, αναπόφευκτα φθείρεται το μυαλό και το σώμα. Ακόμα κι αν κάναμε διάλειμμα την Κυριακή, δεν θα ήταν αρκετό για να ξεκουραστούμε και να είμαστε έτοιμοι την Δευτέρα να ανταπεξέλθουμε πλήρως στις επαγγελματικές μας υποχρεώσεις».
Δεν αποκλείεται ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε την Δευτέρα να είναι ένα σημάδι εξάντλησης και μια ένδειξη ότι ήρθε η ώρα να επανεκτιμήσουμε αυτές τις ατελείωτες ώρες εργασίας, έτσι ώστε να καταπολεμήσουμε την ψυχική καταπόνηση.
Μας κυριεύει το κοινωνικό άγχος
Δεν είναι μόνο το άγχος της δουλειάς με την στενή έννοια του όρου. Είναι και το κοινωνικό άγχος. Αυτό που μας δημιουργεί η επαφή μας με τρίτους στον εργασιακό χώρο καθώς και η διαρκής σύγκριση μαζί τους.
Η δυσκολία της μετάβασης
Η αίσθηση της αλλαγής που φέρνει η Δευτέρα είναι ένας λόγος για τον οποίο ο Τζον Μάγιερ, ψυχολόγος στο Σικάγο, αποκαλεί την Δευτέρα «Γκρινιαροδευτέρα».
«Η Γκρινιαροδευτέρα περιλαμβάνει μια μετάβαση και αυτό μας κάνει να νιώθουμε άβολα και μας προκαλεί μία ανησυχία», εξηγεί ο Τζον Μάγιερ.
«Αυτό συμβαίνει επειδή οι μεταβάσεις περιλαμβάνουν πάντα το στοιχείο του άγνωστου. Η Δευτέρα - η έναρξη της νέας εργασίας ή της σχολικής εβδομάδας - φέρνει μια σειρά από άγνωστα πράγματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε».
Τα άτομα με δύσκολες συνθήκες ζωής μπορούν επίσης να έχουν περισσότερους λόγους να αισθάνονται ανήσυχοι σε μια μετάβαση..
«Για παράδειγμα παιδιά διαζευγμένων γονέων, πολλές φορές πρέπει να αλλάζουν σπίτια την Δευτέρα και αυτές οι μεταβάσεις μπορεί να είναι δύσκολες τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς», λέει η Μπέκι Στούμπφιγκ.
«Ακόμα και όσοι βρισκόμαστε σε μία σχέση όπου ζούμε σε διαφορετικά μέρη με το έτερόν μας ήμισυ, η Δευτέρα σημαίνει αποχαιρετισμός, έως το επόμενο Σαββατοκύριακο, κάτι που σίγουρα μας στενοχωρεί».
Η δυσκολία της άγνωστης εβδομάδας που ξεκινάει
Η αρχή κάθε εβδομάδας στον εργασιακό μας χώρο μας βρίσκει αντιμέτωπους με την δυσκολία του άγνωστου. Αυτό μας θέτει απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό και μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν είμαστε ικανοί να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις, που θα συναντήσουμε στον δρόμο μας. Κάτι που αλλάζει δραματικά από την Τετάρτη και μετά. Πλέον έχουν μείνει δύο μέρες, έχουμε δει πως έχουμε ξεπεράσει την όποια σκόπελο βρέθηκε μπροστά μας, η αυτοπεποίθηση μας έχει ενισχυθεί και οι σκέψεις μας είναι άκρως θετικές καθώς αρχίζουν να ταξιδεύουν προς το Σαββατοκύριακο που έρχεται.
Ένας επιπλέον λόγος για να αντιπαθούμε την Δευτέρα σύμφωνα με την Μπέκι Στούμπφιγκ, έχει να κάνει με το γεγονός πως βρίσκουμε ικανοποίηση στην δουλειά όχι μέσα από την διαδρομή που θα διανύσουμε αλλά από τον αν θα φτάσουμε στον προορισμό.
Με άλλα λόγια δεν νιώθουμε ικανοποίηση για την τρόπο που κάναμε την δουλειά μας αλλά για το αν πήραμε προαγωγή, αύξηση μισθού, κάτι που σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον είναι ιδiαίτερα εξαντλητικό και επ′ ουδενί δεν δημιουργεί το αίσθημα της ευφορίας.
Ζούμε για το Σαββατοκύριακο
Αν βλέπουμε το Σαββατοκύριακου ως ότι πιο σημαντικό, η Δευτέρα είναι σίγουρα το τέλος «της πραγματικής μας ζωής], λέει η Σάναμ Χαφίζ.
«Εάν κάθε Δευτέρα αισθανόμαστε να χάνουμε την ελευθερία μας τότε μάλλον ζούμε διπλή ζωή».
«Η πληρωμή των λογαριασμών και η μετάβαση στη δουλειά είναι μια ζωή, και αυτό που κάνουμε τα Σαββατοκύριακα για προσωπική απόλαυση είναι μια άλλη ζωή. Όσοι αντιλαμβανόμαστε έτσι την ζωή θα δυσκολευόμαστε κάθε Δευτέρα εκτός εάν μετατρέψουμε τις δύο μας ζωές σε μία».