Η μεγαλύτερη απογοήτευση της χρονιάς σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπήρξε η αποτυχία επιβολής ουσιαστικών κυρώσεων στην Τουρκία, παρά την επεκτατικότητά της στην Αν. Μεσόγειο, ιδιαίτερα τις παρανομίες της εναντίον δύο κρατών-μελών (Κύπρου και Ελλάδας), πέραν από την εργαλειοποίηση του Ισλάμ και των μεταναστευτικών ροών, αλλά και την πρωτοφανή εσωτερική καταπίεση. Κυβερνήσεις κρατών-μελών της ΕΕ, όπως η Γερμανία και η Ισπανία, θέτουν ως προτεραιότητα τα διμερή τους συμφέροντα με την Τουρκία, από το εμπόριο μέχρι την πώληση υψηλής τεχνολογίας στρατιωτικού οπλισμού.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με ψήφισμα του έχει ζητήσει την επιβολή αυστηρών κυρώσεων λόγω της τουρκικής επέκτασης στα Βαρώσια καθώς και την απαγόρευση πώλησης όπλων από κράτη της ΕΕ σε τρίτες χώρες (όπως η Τουρκία) που απειλούν κράτη της ΕΕ. Όμως, λόγω της απαιτούμενης ομοφωνίας των Κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το θέμα παραπέμπεται συνεχώς στο μέλλον για … περαιτέρω μελέτη.
Ενώπιον αυτής της αποτυχίας, οι αντιδράσεις σε Κύπρο και Ελλάδα είναι δύο ειδών. Από τη μια, απογοήτευση και οργή για την υποκρισία της ΕΕ, η οποία αλλού επιβάλλει άμεσα αυστηρές κυρώσεις (Ρωσία και Λευκορωσία) , ενώ από την άλλη κάποια εγχώρια κέντρα διαμόρφωσης πολιτικής (με χρηματοδότηση από το εξωτερικό όπως ΕΛΙΑΜΕΠ, PRIO κ.ά.), συστήνουν να αλλάξουμε στάση εμείς –– όχι η Τουρκία ή η ΕΕ –– και να συνεργαστούμε με την Τουρκία! Επειδή οι απόψεις και θεωρίες τέτοιων κέντρων έχουν περιθωριακή αποδοχή στην κοινή γνώμη, παρά την τεράστια προβολή τους στα ΜΜΕ, θα επικεντρωθούμε στη στάση της ΕΕ.
Οι Κυβερνήσεις εκείνες στην ΕΕ που εμποδίζουν την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, δεν αλλάζουν με … «καλύτερα επιχειρήματα», αλλά μόνο εάν η στάση τους βλάπτει τις δικές τους προτεραιότητες. Γι αυτό, η επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία μπορεί και πρέπει να διασυνδεθεί με τις κυρώσεις σε άλλες τρίτες χώρες ως πακέτο. Δεν είναι εύκολο εγχείρημα, αλλά μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης το κατανοεί, και το κυριότερο, οι Κυβερνήσεις που εμποδίζουν τις κυρώσεις στην Τουρκία, θα βρεθούν ενώπιον του ενδεχόμενου η στάση τους να βλάπτει τις δικές τους προτεραιότητές τους για επιβολή κυρώσεων σε άλλες τρίτες χώρες, που διακαώς επιδιώκουν.
Μπορούν Κύπρος και Ελλάδα να συνδέσουν την επιβολή κυρώσεων σε τρίτες χώρες ως ένα πακέτο; Χρειάζεται μεθόδευση με βάση τις δικές μας στρατηγικές προτεραιότητες. Κάτι παρόμοιο υποχρέωσε την Γερμανία να αποδεχτεί την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, όταν το Ελληνικό Κοινοβούλιο έθεσε ως όρο για διεύρυνση της ΕΕ την συμπερίληψη και της Κύπρου το 2004.
Καταληκτικά, υπήρξαν σημαντικά θετικά βήματα στη χρονιά όπως η αμυντική συμφωνία Γαλλίας-Ελλάδας και η επαναφορά του προγράμματος των γεωτρήσεων της αμερικάνικης EXXON MOBIL στην Κυπριακή ΑΟΖ, αλλά για να αντιμετωπιστεί ο τουρκικός επεκτατισμός, δεν αρκούν οι κυρώσεις και οι καταδίκες. Αυτά έχουν την συμβολή τους, εάν βασίζονται στη δική μας αποτρεπτική ισχύ με αυτοδυναμία και συμμαχίες.
Καλά Χριστούγεννα.
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο