Βαδίζουμε ολοταχώς σε μία ακόμη εκλογική αναμέτρηση. Στην κρίσιμη, 2η Κυριακή θα αποφασιστεί η κατεύθυνση που θα ακολουθήσει η χώρα τα επόμενα χρόνια. Στο μεταξύ, λόγω των προβλέψεων του Συντάγματος και χάρη στην κληρονομιά της απλής αναλογικής που μας άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ, τη χώρα διαχειρίζεται υπηρεσιακή Κυβέρνηση, η οποία κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να μην αφήσει εκκρεμότητες και να αποφύγει μείζονες κρίσεις. Στη συγκυρία αυτή λοιπόν, με τις διεθνείς πιέσεις και εντάσεις κάθε άλλο παρά να μειώνονται, είναι πράγματι κρίσιμο η χώρα μας να αποκτήσει ξανά σταθερή και ισχυρή Κυβέρνηση.
Και όμως, το γενικό κλίμα τις ημέρες αυτές καθόλου δεν θυμίζει προεκλογική περίοδο. Ούτε ως εντάσεις, ούτε ως φόρτιση, ούτε ως γενική κινητοποίηση. Μια περίεργη ησυχία έχει καλύψει τα πάντα, μια νωχελική παραίτηση, ιδίως από την Αντιπολίτευση, σαν όλοι να περιμένουν το μοιραίο. Φυσικά, οι εκλογές αυτές δεν πραγματοποιούνται στο κενό. Δεν υπάρχουν πλέον οι αβεβαιότητες και τα σενάρια της 1ης Κυριακής. Εκεί που χάρη στην έλλειψη ευθυκρισίας κάποιων, έμενε ανοικτό στη συζήτηση ακόμα και το θέμα της πρωτιάς/νίκης. Αυτά, με το συντριπτικό πρώτο αποτέλεσμα, τέλειωσαν. Προφανώς βέβαια και η κάλπη είναι άδεια, προφανώς και ο λαός θα πρέπει να εκφραστεί ξανά κυρίαρχα και να επιβεβαιώσει τη βούλησή του, όμως το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε είναι τέτοιο, που δεν νοούνται θεαματικές μεταβολές.
Έτσι, όλοι γνωρίζουν το νικητή και λίγο πολύ τη σειρά που θα ακολουθήσουν οι επόμενοι. Αρκεί όμως αυτό προκειμένου να χαρακτηριστούν οι επόμενες εκλογές ως αδιάφορες ή τυπικές; Δικαιολογεί η ισχυρή πιθανολόγηση την επανάπαυση κάποιων ή την παραίτηση άλλων; Αξιωματικά η θέση μας είναι πως στη δημοκρατική διαδικασία, την εξαιρετικά απαιτητική, δεν νοούνται μαθηματικού τύπου βεβαιότητες και ποτέ επανάπαυση ή αδράνεια του ενεργού πολίτη. Κάθε εκλογική αναμέτρηση, κάθε θεσμική δυνατότητα έκφρασης του εκλογικού σώματος, οφείλει να αντιμετωπίζεται ως μείζονος σημασίας και να της αποδίδεται η σοβαρότητα που της αρμόζει.
Στην κορυφαία δημοκρατική διαδικασία που είναι η συμμετοχή στις εκλογές, ο πολίτης παίρνει την εξουσία στα χέρια του. Σε μία διαδικασία που φαντάζει στιγμιαία, ανανεώνεται και ανατροφοδοτείται η ισχύς που κινεί όλο το σύστημα, το βασισμένο στη δημοκρατική νομιμοποίηση. Ο ενημερωμένος πολίτης (ιδανικά), σταθμίζει πρόσωπα, κόμματα και καταστάσεις και δίνει την εντολή του, αποφασίζοντας. Και διαρκεί αυτή η εντολή-πληρεξουσιότητα για τα επόμενα χρόνια, απονέμοντας στους πολιτικούς δρώντες, το ρόλο που αναλογεί στον καθένα. Άλλοι θα κυβερνούν, άλλοι θα αντιπολιτεύονται. Δεν είναι λοιπόν μια διαδικασία που μπορεί κάποιος να υποτιμήσει. Ούτε και να αγνοήσει, αφού αυτό σημαίνει εκχώρηση του δικαιώματος σε κάποιον άλλο.
Αυτό ισχύει γενικά, μια και έχουμε δει τι συμβαίνει όταν το εκλογικό σώμα ψηφίζει χωρίς μεγάλη περισυλλογή ή με διάθεση εκδικητική και πώς αυτό επηρεάζει την ποιότητα της εκπροσώπησής μας στη Βουλή. Ισχύει όμως και σε ειδικές συνθήκες, όταν οι προκλήσεις είναι μεγάλες και προβάλουν από παντού, απαιτώντας αποφάσεις και δράση χωρίς αναβολή. Ο κόσμος μας έχει καταστεί ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και απαιτητικό μέρος, όπου οι καθυστερήσεις στη λήψη αποφάσεων, οι λάθος επιλογές και εκτιμήσεις, τα λανθασμένα στρατόπεδα, κοστίζουν πολύ. Τα παραδείγματα πληθώρα και η δική μας πρόσφατη εμπειρία διδακτική από πολλές απόψεις. Από το πώς πορευθήκαμε, πώς φλερτάραμε επικίνδυνα με την άβυσσο, πώς ισορροπήσαμε και τελικά επιστρέψαμε, με πληγές, πλην όμως ζωντανοί και σιγά σιγά με προσδοκίες.
Στις εκλογές αυτές, όσο και αν δείχνουν πολλά να έχουν προδιαγραφεί, μένουν αρκετά να αποσαφηνιστούν. Πρώτα και κύρια το αν η χώρα θα έχει σταθερή και ισχυρή Κυβέρνηση. Αυτό θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει πολλά, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί όμως η κατάσταση, κυρίως σημαίνει την αυτοδυναμία της ΝΔ. Ο δυνητικός της εταίρος, για δικούς του λόγους που θα κριθούν οριστικά στην πορεία, έχει θέσει εαυτόν εκτός νυμφώνος και οι λοιποί δυνητικοί (μαθηματικά) εταίροι, δεν είναι τέτοιοι και πολιτικά. Έτσι, μένει μία επιλογή.
Και αυτή καλείται να επικυρώσει (εάν το επιθυμεί) ο κόσμος. Του οποίου φυσικά η επιλογή δεν μπορεί να μπει σε καλούπια. Δεν μπορεί κάποιος να πει πως η εξουσιοδότηση του λαού είναι θεμιτή και ορθή, αλλά μόνο έως κάποιο βαθμό/ποσοστό και από εκεί και μετά καταντά επικίνδυνη. Με ποιο κριτήριο και από ποιον ορισμένο; Η βούληση του λαού, ως κυρίαρχη, είναι υπεράνω όλων και παράγει ό,τι παράγει. Το προϊόν της βούλησης κρίνεται εκ των υστέρων και εκ του αποτελέσματος, όπως αλληλεπιδρά με τους λοιπούς ελεγκτικούς θεσμούς της δημοκρατίας, και σε συνάρτηση με την ποιότητα και την ωριμότητά της.
Πέρα από αυτό το σημαντικό διακύβευμα, παραμένει ζητούμενο και η ποιότητα της αντιπολίτευσης και της εκπροσώπησής μας γενικά. Αποφάσεις επίσης κρίσιμες που καθόλου δεν πρέπει να υποτιμηθούν από τους εκλογείς. Που πρέπει να σταθμίσουν ποια και πόσα κόμματα θα στείλουν στη Βουλή, με ποια σειρά και ποια συγκεκριμένη εκπροσώπηση. Θέλουμε μία Βουλή με ποιότητα, αποτελεσματική και λειτουργική και όχι ένα συνεχές σόου, μία θεατρική σκηνή τοξικών ή εκτός θέματος μονολόγων που καθόλου δεν θα κινητοποιεί την κοινωνία ως σύνολο, παρά θα εμπλέκει μόνο στοχευμένα κοινά, ή περιφερόμενους οπαδούς.
Από τα παράδοξα της συγκυρίας, ότι προέκυψε 5κομματική Βουλή στην απλή αναλογική και πιθανολογείται Βουλή περισσοτέρων κομμάτων (πόσων αλήθεια) στην ενισχυμένη. Η εκδικητική ψήφος, εκείνη που σκόπιμα στοχεύει στο να γίνει η διαδικασία «μπουρλότο», έχει αποδειχθεί διεθνώς πως δεν ευνοεί τη χώρα στην οποία ευδοκιμεί. Τα αποτελέσματα δεν είναι καλά και αυτό, ω της έκπληξης, δεν πλήττει τόσο τους πολιτικούς που την εκφράζουν, αλλά τελικά, μεσοπρόθεσμα, τον ίδιο το λαό που ψήφισε τοιουτοτρόπως.
Η δημοκρατία επιτρέπει φυσικά κάθε είδους αποτέλεσμα. Ακόμα και καταστροφικό. Αλλά είναι πάντα σκόπιμο, αυτό να είναι γνωστό στους ψηφοφόρους, κατά την επιλογή τους. Αυτοί έχουν την ευθύνη. Για όποιο αποτέλεσμα. Ωφέλιμο ή καταστροφικό. Είναι λοιπόν κρίσιμη η διαδικασία. Η χώρα χρειάζεται να βγει από την εκκρεμότητα και να συνεχίσει να κυβερνάται κανονικά. Οι πολίτες έδειξαν στις 21 Μαΐου πως θέλουν να δώσουν ακόμη μία ευκαιρία στην κατεύθυνση που βίωσαν την προηγούμενη 4ετία. Αν το επιβεβαιώσουν στις 25 Ιουνίου, θα δοθεί ισχυρή εντολή προς τούτο. Και ύστερα, χωρίς περίοδο χάριτος, η νέα Κυβέρνηση θα κληθεί να αποδείξει εάν δικαιούτο την ευκαιρία αυτή. Αν οι προγραμματικές δεσμεύσεις είχαν τη δυναμική να γίνουν πράξη και να αλλάξουν πραγματικά σελίδα για τη χώρα.
Είναι χρήσιμο να θυμόμαστε, πως υπήρξαν και άλλοτε σημαντικές ευκαιρίες για την Ελλάδα, να αλλάξει οριστικά κατηγορία. Δόθηκαν τέτοιες κατά τη Μεταπολίτευση. Και παρά τις αναμφισβήτητες επιμέρους επιτυχίες, το τελικό στοίχημα χάθηκε όλες τις φορές. Οι δυνάμεις υστέρησης, την ώρα της κρίσιμης μάχης, κατάφερναν να στείλουν τη «μπάλα του Σίσυφου» και πάλι στη βάση του λόφου. Αυτή τη φορά, μετά από τις αλλεπάλληλες κρίσεις, μετά τη διαφαινόμενη επιτυχία να κρατηθεί το κεφάλι έξω από το νερό, με την έξωθεν καλή μαρτυρία καλά να κρατεί, είναι κρίσιμο η ευκαιρία να μη μείνει στον αέρα και η επιταγή να μην αποδειχθεί ακάλυπτη. Υπάρχουν εγγυήσεις γι’ αυτό, όπως υπάρχουν και οι γνωστοί κίνδυνοι. Σε κάθε περίπτωση, οι βάσεις θα τεθούν από την ψήφο του καθένα από εμάς, την προσεχή Κυριακή. Το παιχνίδι τώρα το μοιράζουμε εμείς. Ύστερα, ισχύει το παντός καιρού «μετά την απομάκρυνση από το ταμείο, ουδέν λάθος αναγνωρίζεται».
Νίκος Κασκαβέλης, Δικηγόρος (ΜΔΕ, ΜSc)