Αχτίδα φωτός για την Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα, αποτελεί η μετάθεση της ημερομηνίας διεξαγωγής της το 2023, με απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής λόγω πανδημίας.
Την ευκαιρία επίλυσης των συσσωρευμένων από το 2016 προβλημάτων της πολιτιστικής πρωτεύουσας, ιδίως στις υποδομές και στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα, καλούνται να αξιοποιήσουν, ο δήμος Ελευσίνας που φέρει την ευθύνη της διοργάνωσης με επικεφαλής τον δήμαρχο Αργύρη Οικονόμου, ο καινούργιος καλλιτεχνικός διευθυντής Μιχαήλ Μαρμαρινός, του οποίου το στίγμα αποτυπώνεται στα «Μυστήρια μετάβασης», όπως τιτλοφορείται το νέο πλέον, λογότυπο του πολύπλευρου καλλιτεχνικού προγράμματος που σχεδιάζει ο σκηνοθέτης, η πρόεδρος του ΔΣ της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ελευσίνας, Ειρήνη Γερουλάνου (ψυχή του Μουσείου Μπενάκη), η διευθύνουσα σύμβουλος Μαρία Παναγίδου (με μεγάλη εμπειρία στην διοργάνωση κορυφαίων εκδηλώσεων πολιτισμού και λόγου). Στο πλευρό τους στέκουν, το καθ ύλην αρμόδιο υπουργείο Εσωτερικών, η Περιφέρεια Αττικής, αρμόδιοι φορείς και με την επικουρική στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο έχει αναλάβει να συντονίζει μέσω διϋπουργικής επιτροπής, όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.
Κοινός τους στόχος η παρακαταθήκη που θα αφήσει η Πολιτιστική Πρωτεύουσα στην πόλη, τα πολιτισμικά οφέλη που θα αποφέρουν οι αναπλάσεις των εμβληματικών κτιρίων και χώρων, όπου θα αναπτυχθεί το καλλιτεχνικό πρόγραμμα ώστε η Ελευσίνα να μπει στον εσωτερικό και διεθνή πολιτιστικό χάρτη.
Για τον Μιχαήλ Μαρμαρινό, το πρόγραμμα «Μυστήρια Μετάβασης» φέρει στοιχεία μιας «κοινωνικής γλυπτικής» όπως είπε χαρακτηριστικά στη διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου της Ελευσίνας 2023, οραματιζόμενος «μια πολιτιστική παρέμβαση στο πλαίσιο της διευρυμένης έννοιας της τέχνης».
Οι θεματικοί άξονες του προγράμματος, στρέφονται γύρω από το τρίπτυχο Άνθρωπος/ Κοινωνία, Περιβάλλον και Εργασία.
Ο ίδιος ανακοίνωσε ένα διεθνές ανοιχτό κάλεσμα σε ανεξάρτητους καλλιτέχνες, καλλιτεχνικές ομάδες, φορείς και οργανισμούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό, για την υποβολή προτάσεων για νέα έργα και δράσεις που θα πραγματοποιηθούν το 2022 και το 2023, που θα διαμορφώσουν το τελικό της καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Η έναρξη υποβολής των προτάσεων των ενδιαφερομένων ξεκινά στις 11 Φεβρουαρίου και ολοκληρώνεται στις 31 Μαρτίου 2021.
Για την αλλαγή γραφής του ονόματος της εταιρείας σε 2023 ELEVSINA, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός εξήγησε μεταξύ άλλων, ότι το λατινικό U αντικαθίσταται από το αρχαίο λατινικό V. «Το ανεστραμμένο ελληνικό Λ εξαλείφει κάθε πιθανή δυσκολία και σύγχυση στην προφορά και δημιουργεί μία παγκόσμια και αδιαμφισβήτητη πλέον ηχητική ταυτότητα της Ελευσίνας, ενισχύοντας και τον διεθνή της χαρακτήρα, έναν από τους κύριους στόχους της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. ’Αλλωστε το V, που ήταν κύρια γραφή σχεδόν μέχρι τον 14ο αιώνα, πριν εμφανιστεί το U, χρησιμοποιείτο όχι σπάνια και στη θέση του Υ, σε αρχαίες αλλά και σύγχρονες επιγραφές» ανέφερε.
Σχετικά με τις υποδομές πολιτισμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας που έχουν καθυστερήσει, ο δήμαρχος της Ελευσίνας, Αργύρης Οικονόμου, σε ερώτηση του Αθηναϊκού Πρακτορείου, σε ποιο βαθμό τηρείται η αρχική πρόταση του φακέλου υποψηφιότητας, δήλωσε ότι όταν ανέλαβε η δημοτική αρχή τον Σεπτέμβριο του 2019, «υπήρχαν αρκετές μελέτες σε πρώιμο στάδιο, αλλά τώρα έγιναν οι αναγκαίες διορθώσεις ώστε να προχωρήσουν τα έργα» και έφερε ως παράδειγμα το εργοστάσιο χρωμάτων της Ίριδας, όπου σύντομα, όπως είπε, θα προκηρυχθεί ο διαγωνισμός. «Ακόμα και αν δεν προλάβουν να ολοκληρωθούν όλα τα έργα έως το 2023, θα έχουν δρομολογηθεί» ανέφερε.
Η συνέντευξη Τύπου ξεκίνησε με τον χαιρετισμό της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, η οποία επεσήμανε «την μεγάλη ευκαιρία, όπως συμβαίνει με τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες, διεθνούς προβολής του πολιτισμού και σημαντικών αλλαγών στην πόλη της Ελευσίνας, η οποία μπορεί να μεταμορφωθεί, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που της προσφέρονται, στο επίπεδο των πολιτιστικών υποδομών, της λειτουργίας της πόλης, της αξιοποίησης του παραλιακού μετώπου και της ανάπτυξης του τουρισμού».
Ο υφυπουργός Πολιτισμού, αρμόδιος για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Νικόλας Γιατρομανωλάκης, τόνισε ότι η Ελευσίνα «θα είναι μία από τις πρώτες πολιτιστικές πρωτεύουσες στη μετα-Covid εποχή, έχοντας τη δυνατότητα να αποτελέσει ένα νέο μοντέλο Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και συμβάλλοντας στη μετεξέλιξη και αναγέννηση ενός θεσμού, που ξεκίνησε από την Ελλάδα».
Χαιρετισμό απηύθυνε επίσης ο περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης, αναφέροντας ότι «η πραγματοποίηση των εκδηλώσεων της Ελευσίνας ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, αποτελεί γεγονός με ιδιαίτερη υπεραξία, για τις αναπτυξιακές, τουριστικές, πολιτιστικές, και οικονομικές προοπτικές της Αττικής».
Σε σύντομο μήνυμα του, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Sigbjørn Sandberg, δήλωσε πως «η Ελευσίνα ανταποκρίθηκε υπό αυτές τις απρόβλεπτες συνθήκες με τον καλύτερο δυνατό τρόπο», συμπληρώνοντας πως «η Ε.Ε. βλέπει τις προοπτικές που έχει η χρονιά της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης στην πόλη της Ελευσίνας».