Ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται, είναι από τα πλέον γνωστά, αλλά δεν είναι ίδια. Αν ήταν ίδια, τα λάθη θα αποφεύγονταν εύκολα. Στο Ευρωπαϊκό επετειολόγιο λοιπόν, ο τύπος περιέγραφε πριν 80 χρόνια την επίσκεψη Χίτλερ στη Νυρεμβέργη: « Η πόλις πλέει εις τας σημαίας του αγκυλωτού σταυρού… Ο καγκελλάριος Χίτλερ επιθεώρησε την τιμητικήν φρουράν και επιβιβάς αυτοκινήτου κατευθύνθη εις τα γραφεία του κόμματος. Ο καγκελλάριος ιστάμενος εχαιρέτα το πλήθος, το οποίον τον επευφήμει ενθουσιωδώς».
Ανάμεσα στους ενθουσιωδώς επευφημούντες ήταν ο πυρήνας της εξουσίας αλλά και ο ευρύτερος κύκλος από συμπαθούντες ανταποκριτές, ακαδημαϊκούς, πολιτικούς και φυσικά πλήθος κόσμου. Μαζί και άνθρωποι της καθημερινότητας που παρακολουθούσαν απαθώς τη δημόσια διαπόμπευση αθώων ανθρώπων και αντιφρονούντων προς τις αδίσταχτες μεθόδους του Χιτλεροφασισμού. Εκ των υστέρων, 80 χρόνια μετά και με επίγνωση των ιστορικών γεγονότων, ο πολιτισμένος κόσμος εύκολα καταδικάζει τον χιτλεροφασισμό της εποχής εκείνης.
Με τις όποιες διαφορές, αφού η Ιστορία επαναλαμβάνεται χωρίς νάναι ίδια, το πλησιέστερο σε μας είναι το ισλαμοφασιστικό καθεστώς του Ερντογάν. Καθώς η τουρκική οικονομία βυθίζεται και η ελευθερία καταπνίγεται, επιβεβαιώνεται η συνταγή που θα ακολουθούσε ο Ερντογάν και είναι απαράλλαχτη όπως σε κάθε φασιστικό καθεστώς στη σύγχρονη Ιστορία: περισσότερη ισλαμιστική προπαγάνδα και βαθύτερη καταπίεση. Οι οίκοι αξιολόγησης χαρακτηρίζονται «αγύρτες και εκβιαστές», οι Κούρδοι τρομοκράτες, οι «Μανάδες του Σαββάτου» που καρτερικά ζητούν τα οστά των παιδιών τους που το τουρκικό κράτος συνέλαβε και αφάνισε, θεωρούνται πράκτορες του εχθρού κ.ά. Ταυτόχρονα, ο Ερντογάν στήνει εκθαμβωτικά δείπνα για να γιορτάζει τις «ένδοξες νίκες των Σελτζούκων και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», χτίζει μεγαλοπρεπή παλάτια και μετατρέπει σταδιακά την τουρκική οικονομία σε οικονομία πολέμου, με τις πολεμικές βιομηχανίες και την οικονομική ενίσχυση του στρατού σε κεντρικό ρόλο. Με τις αναπόφευκτες διαφορές και αναλογίες, όλα παραπέμπουν στον χιτλεροφασισμό που οδήγησε την ανθρωπότητα σε εκατόμβες ανθρώπινων θυμάτων. «Η υπεροψία και μέθη» του εκάστοτε Δαρείου που ο Καβάφης εύστοχα περιέγραψε.
Η πρόσφατη πρότασή μου για απονομή του Βραβείου Ζαχάρωφ του Ευρωκοινοβουλίου στο Ντεμιρτάς, τον χαρισματικό και φυλακισμένο ηγέτη του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών, στοχεύει να αναδείξει σήμερα τη φυλακισμένη ελπίδα σε μια χώρα φυλακή. Μέσα από τις τουρκικές φυλακές, ο Ντεμιρτάς με θαυμαστή αξιοπρέπεια και επιμονή, αρνείται να υποκύψει στις κατασκευασμένες κατηγορίες και διώξεις του καθεστώτος. Απέναντι στην βαρβαρότητα απαντά με αξιοσύνη που τιμά την ανθρωπότητα και τον πολιτισμό.
Παρεμπιπτόντως, στη Νυρεμβέργη έγινε η δίκη των εγκληματιών πρωταιτίων του Χιτλεροφασισμού μετά την κατάρρευσή του. Η Ιστορία λοιπόν που επαναλαμβάνεται, διδάσκει ότι καθένας έχει τον ρόλο του, όπως και όσοι στην Κύπρο προσδοκούν σε συνεργασία με τον Ερντογάν για «λύση». Και δυστυχώς, κάθε μέρα που περνά με το καθεστώς Ερντογάν στην εξουσία, στοιβάζεται το ανθρώπινο κόστος που απαιτείται για απαλλαγή από αυτό.