Ένα απολίθωμα γύπα ηλικίας 30.000 ετών, θαμμένο κάτω από ηφαιστειακή τέφρα κοντά στη Ρώμη, αποκαλύπτει ένα εκπληκτικό μυστικό που αμφισβητεί τη συμβατική κατανόηση για τη διατήρηση των απολιθωμάτων.
Αυτή η ανακάλυψη ανατρέπει τις συνήθεις αντιλήψεις για την απολίθωση, καθώς το δείγμα δεν βρέθηκε σε ιζηματογενή πετρώματα, αλλά σε ηφαιστειακές αποθέσεις, όπου η διατήρηση του απολιθώματος φαίνεται να έχει συμβεί με έναν άγνωστο μέχρι τώρα τρόπο. Οι επιστήμονες εντόπισαν εξαιρετικά διατηρημένα φτερά, βλέφαρα και δομές χρωστικών, γεγονός που προσφέρει μια σπάνια και αναπάντεχη ματιά στην προϊστορική ζωή.
Αυτό το απολίθωμα, που ανακαλύφθηκε το 1889 κοντά στη Ρώμη, είχε παραμείνει αμεταχείριστο για πάνω από έναν αιώνα. Όταν όμως οι επιστήμονες το μελέτησαν, ανακάλυψαν ότι τα φτερά του είχαν απολιθωθεί σε τρεις διαστάσεις, κάτι που συνήθως συναντάται μόνο σε απολιθώματα από αρχαίες λίμνες και λιμνοθάλασσες, όπου η συσσώρευση ιζημάτων είναι αργή και επιτρέπει τη διατήρηση των μαλακών ιστών. Η εύρεση τέτοιων δομών σε ηφαιστειακό βράχο ήταν μια τεράστια έκπληξη.
Η Δρ. Valentina Rossi, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης από το University College Cork, δήλωσε: «Αυτό το φτερό δεν μοιάζει καθόλου με τα άλλα απολιθώματα που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε».
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Geology, αποκάλυψε έναν νέο τρόπο διατήρησης μαλακών ιστών, χρησιμοποιώντας ζεόλιθο, έναν ορυκτό που βρίσκεται σε ηφαιστειακά και υδροθερμικά περιβάλλοντα.
Οι ζεόλιθοι είναι πλούσιοι σε πυρίτιο και αλουμίνιο και, όταν έρχονται σε επαφή με ηφαιστειακή τέφρα και νερό, δημιουργούν νανοκρυστάλλους που αποτυπώνουν με εξαιρετική ακρίβεια τα φτερά του πουλιού σε κυτταρικό επίπεδο.
Η ανακάλυψη αυτή δείχνει ότι η διατήρηση των οργανικών ιστών μπορεί να συμβεί ακόμη και σε ηφαιστειακά περιβάλλοντα, όπου συνήθως υποθέτουμε ότι η θερμότητα και οι καταστροφικές συνθήκες θα κατέστρεφαν κάθε οργανικό υλικό.
Ο καθηγητής Dawid A. Iurino από το Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε ότι οι ηφαιστειακές αποθέσεις μπορεί να περιλαμβάνουν περιοχές με χαμηλές θερμοκρασίες, που δημιουργούν τις κατάλληλες συνθήκες για τη διατήρηση των μαλακών ιστών.
Αυτή η ανακάλυψη ανοίγει νέες δυνατότητες για την ανακάλυψη και μελέτη απολιθωμάτων σε ηφαιστειακές περιοχές. Εάν τα ευαίσθητα φτερά μπορούν να διατηρηθούν κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι πιθανό ότι άλλοι μαλακοί ιστοί, όπως δέρμα ή όργανα, μπορεί επίσης να έχουν διατηρηθεί σε ηφαιστειακά πετρώματα.
Η καθηγήτρια Maria McNamara, συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: «Η απολιθωματική καταγραφή συνεχώς μας εκπλήσσει, είτε πρόκειται για νέα είδη, ασυνήθιστα σχήματα σώματος, είτε για νέους τρόπους διατήρησης των απολιθωμάτων».
“Ποτέ δεν περιμέναμε να βρούμε ευαίσθητους ιστούς όπως φτερά διατηρημένα σε ένα ηφαιστειακό βράχο. Ανακαλύψεις όπως αυτές διευρύνουν το φάσμα των πιθανών τύπων πετρωμάτων όπου μπορούμε να βρούμε απολιθώματα, ακόμη και αυτά που διατηρούν εύθραυστους μαλακούς ιστούς.”