Στο Amazon υπάρχει ένας ξεχωριστός οδηγός για την Αθήνα. Εκεί δεν θα βρείτε τα καλύτερα εστιατόρια για φαγητό ή που να μείνετε και άλλα τέτοια.
Εκεί θα βρείτε που είχε στήσει πριν από 2.500 χρόνια το αστεροσκοπείο του ο Μέτωνας (το πρώτο ηλιοτρόπιο ή ηλιοσκόπιο της Αθήνας). Ή πώς να πάτε στον Πύργο των Ανέμων, τον αρχαιότερο μετεωρολογικό σταθμό του κόσμου που υπολόγιζε τον καιρό και την ώρα.
Με λίγα λόγια, σε αυτόν τον οδηγό θα βρείτε τα επιστημονικά μυστικά της Αθήνας, για μια βόλτα διαφορετική από τις συνηθισμένες. Άλλωστε αυτό είναι και το όνομά του: «Scientific Secrets of Athens».
Ο οδηγός αυτός φτιάχτηκε από τον Βασίλη Σπαθόπουλο. Ο Βασίλης είναι αεροναυπηγός και λέκτορας στο Glasgow International College. Και λατρεύει την αστρονομία. Παρατηρώντας ότι δεν υπάρχει κάτι ανάλογο, σκέφτηκε να φτιάξει έναν τέτοιο οδηγό, που θα προσφέρει στους ενδιαφερόμενους μια περιήγηση στον χρόνο και τις επιστήμες.
Η ιδέα, όπως λέει στη HuffPost Greece, ήρθε τυχαία.
«Επειδή με ενδιαφέρει, ως χόμπι περισσότερο, η αστρονομία, διαβάζω διάφορα βιβλία και άρθρα. Κάποια στιγμή είδα ένα άρθρο για τον Μέτωνα και εκεί έμαθα ότι είχε στήσει το παρατηρητήριό του στην Πνύκα. Μου κινήθηκε η περιέργεια και όταν ήρθα στην Ελλάδα πήγα και το βρήκα», μου λέει.
-Το βρήκες εύκολα;
-Όχι ιδιαίτερα. Το έψαξα αρκετά, όμως όταν έφτασα στο σημείο είδα ότι υπάρχει μία πλάκα που το αναφέρει. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το βρει κανείς. Ξεκινώντας από αυτό, έψαξα μετά πιο συγκεκριμένα άρθρα και βιβλιογραφίες και βρήκα κάποια άλλα αντίστοιχα σημεία που υπάρχουν στην Αθήνα. Έτσι μου γεννήθηκε η ιδέα να γράψω έναν κατάλογο μαζί με άγνωστα αλλά και πιο γνωστά αξιοθέατα επιστημονικού ενδιαφέροντος.
Ο Βασίλης στο βιβλίο του κάνει αναλυτική περιγραφή των σημείων αυτών, δίνει οδηγίες για το πώς μπορεί κανείς να φτάσει εκεί, ενώ προτείνει και το αγαπημένο του καφέ την περιοχή, για την απαραίτητη αφομοίωση της γνώσης, όπως αναφέρει.
-Τα αγαπημένα σου σημεία ποια είναι;
-Λόγω της αγάπης μου για την αστρονομία, είναι αυτά που σχετίζονται με αστρονομικά ενδιαφέροντα. Το ένα είναι αυτό που ανέφερα στην Πνύκα. Ένα άλλο είναι το αρχαίο ημερολόγιο που υπάρχει στη βυζαντινή εκκλησία δίπλα στην Μητρόπολη, τον Άγιο Ελευθέριο, ή αλλιώς «Μικρή Μητρόπολη». Είναι ένα αρχαίο ημερολόγιο που περιέχει και τον ζωδιακό κύκλο.
Όπως γράφει στον οδηγό του ο Βασίλης, ο Μέτωνας, από τη θέση που είχε επιλέξει στην Πνύκα, η ανατολή του ηλίου στο θερινό ηλιοστάσιο φαίνεται από την κορυφή του λόφου του Λυκαβηττού, ενώ έξι μήνες αργότερα, στο χειμερινό ηλιοστάσιο, ο ήλιος ανατέλλει από την κορυφή του Υμηττού. Τέλος, στις ισημερίες, η ανατολή ευθυγραμμίζεται με το βράχο της Ακρόπολης.
Ο Μέτωνας έδωσε το όνομά του στον Μετωνικό κύκλο, ο οποίος αποτελείται από 19 ηλιακά έτη που είναι ίσα με 235 σεληνιακούς μήνες. Η ανακάλυψη αυτή ουσιαστικά αποκαθιστά τη σχέση μεταξύ του σεληνιακού και ηλιακού έτους, διευκολύνοντας σημαντικά τον υπολογισμό των φάσεων της Σελήνης και των εκκλησιαστικών εορτών, όπως της Ανάστασης (Πάσχα) και των κινητών εορτών. Επίσης ο αρχαιότερος γνωστός αστρονομικός υπολογιστής του κόσμου, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, εκτελεί υπολογισμούς με βάση τόσο τον Μετωνικό όσο και τον κύκλο του Καλλίπου, με ξεχωριστό πίνακα για τον καθένα.
Όσο για το αρχαίο ημερολόγιο που βρίσκεται στον Μικρή Μητρόπολη, αναφέρει ότι πάρθηκε από (άγνωστο) αρχαίο κτήριο της Αθήνας και ενσωματώθηκε στον ναό. Εκτιμάται ότι είναι έργο του 2ου ή 1ου αι. π.Χ., ή και αργότερα.
Είναι κατασκευασμένο από λευκό μάρμαρο, έχει συνολικό μήκος περίπου 6 μέτρα, και ύψος περίπου μισό μέτρο. Χωρίζεται σε τμήματα που αντιστοιχούν στους μήνες. Κάθε τμήμα απεικονίζει τη μορφή ενός μήνα και το αντίστοιχο ζώδιο.
Τα δυο τμήματα που απεικόνιζαν τους μήνες Ανθεστηριών και Ελαφηβολιών λείπουν, διότι αφαιρέθηκαν προκειμένου να χωρέσει η ζωφόρος στην πρόσοψη του ναού.
O οδηγός περιλαμβάνει συνολικά 17 σημεία. Και όλα έχουν να κάνουν με τις επιστήμες.
«Προσπάθησα να κάνω τη λίστα όσο πιο εξαντλητική γινόταν», μου λέει όταν τον ρωτάω γιατί επέλεξε αυτά τα συγκεκριμένα 17 σημεία.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχουν πολλά ακόμα που να σχετίζονται με τις επιστήμες. Αρκετά από αυτά είναι προβεβλημένα, αλλά υπάρχουν και άλλα, όπως για παράδειγμα η ακαδημία του Πλάτωνα ή ο χώρος στην Πνύκα, που αν πας και δεν ξέρεις, δεν μπορείς να καταλάβεις τι είναι».
-Όταν πήγες σε αυτά τα σημεία πως ένιωθες; Ένιωθες αυτό το ρίγος;
-Αυτό ακριβώς. Ειδικά σε αυτά που δεν είναι τουριστικά ανεπτυγμένα, ενισχύεται αυτή η αίσθηση του ρίγους. Η Ακαδημία Πλάτωνος είναι ένα τέτοιο σημείο. Υπάρχει λίγο έξω από το αρχαιολογικό πάρκο ένα πολύ ωραίο μουσείο, αλλά στο πάρκο αν δεν ξέρεις, έχει μια εικόνα εγκατάλειψης. Εκεί που περπατάς, μέσα στα δέντρα, ξεπροβάλλουν αρχαία. Και αν έχεις διαβάσει κάποια πράγματα και ξέρεις ποιοι περπατούσαν εκεί και τι συνέβαινε κάποια εποχή, σε πιάνει ένα ρίγος.
Όπως μου λέει, χρειάστηκε περίπου επτά μήνες για να ολοκληρώσει τον οδηγό, που έγραφε στον ελεύθερο χρόνο του, σαν χόμπι. Οι πηγές του είναι διάφορα επιστημονικά συγγράμματα, σχετικά άρθρα, ακόμη και διδακτορικά για πιο ειδικά θέματα. Η βιβλιογραφία περιλαμβάνεται στο τέλος του οδηγού.
Για την ώρα το βιβλίο είναι διαθέσιμο μόνο στα αγγλικά, αλλά στο μέλλον θα βγει και στα ελληνικά.
Είναι διαθέσιμο σε ebook, αλλά και σε έντυπη μορφή.