Αφορμή για το κείμενο αυτό αποτέλεσαν αφ΄ ενός οι κυρώσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας εναντίον κυπριακών επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων καθώς και ο διορισμός μέλους της Επιτροπής Δημοσίας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) πριν λίγες μέρες και η παραίτηση του σε λιγότερες από 24 ώρες λόγω αντιδράσεων.
Το κεντρικό μήνυμα είναι ότι υπάρχει η επιτακτική αναγκαιότητα αλλαγής της εικόνας της Κύπρου σε όλα τα επίπεδα. Υπογραμμίζω ότι είναι καθοριστικής σημασίας να βελτιωθεί σημαντικά ο τρόπος που αντικρύζουν την Κύπρο όχι μόνο οι ξένοι αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες καθώς και οι νόμιμοι κάτοικοι της χώρας.
Σε σχέση με τις κυρώσεις μπορεί να λεχθεί ότι ενδεχομένως να εφαρμόζονται δυο μέτρα και δύο σταθμά από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία σε σχέση με την Κύπρο και την Τουρκία. Είναι εύλογο να διερωτώνται πολλοί συμπολίτες μας γιατί η Τουρκία μένει στο απυρόβλητο ενώ δεν εφαρμόζει τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας ενώ ταυτόχρονα η Κύπρος που τις εφαρμόζει είναι συνεχώς υπό πίεση και επιτήρηση. Η διεθνής πολιτική δεν λειτουργεί όμως με βάση το διεθνές δίκαιο. Είναι, μεταξύ άλλων, θέμα συμφερόντων, ανταγωνισμών και συσχετισμών μεταξύ των διαφόρων δυνάμεων.
Η Κύπρος είναι μια χώρα μέλος της ΕΕ. Πέραν τούτου ανήκει στη σφαίρα επιρροής της Δύσης, ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζει υπαρξιακά ζητήματα καθώς υπάρχει η τουρκική κατοχή στο βόρειο της τμήμα. Επιπρόσθετα, η Άγκυρα εξακολουθεί να έχει ως στόχο τον στρατηγικό έλεγχο της Μεγαλονήσου.
Αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής της Κύπρου πρέπει να είναι η μετατροπή της σε διεθνές οικονομικό κέντρο υψηλών προδιαγραφών. Προφανώς για την επίτευξη ενός τέτοιου στρατηγικού στόχου η πάταξη της διαφθοράς και η προστασία της εικόνας της Κύπρου είναι εκ των ων ουκ άνευ.
Η κυβέρνηση καλείται να πράξει ότι είναι δυνατό για την πάταξη της διαφθοράς και των οποιωνδήποτε άλλων παράνομων δραστηριοτήτων. Όμως στην πορεία του χρόνου θα πρέπει η κυβέρνηση καθώς και οι αρμόδιες αρχές να προσέξουν ούτως ώστε να μην θυματοποιηθούν φυσικά πρόσωπα καθώς και επιχειρήσεις για πολιτικούς λόγους. Μια τέτοια προσέγγιση δεν θα συνάδει με αυτό που αποκαλείται international liberal economic order (η διεθνής φιλελεύθερη οικονομική τάξη πραγμάτων) ενώ ταυτόχρονα θα πλήξει τα συμφέροντα και την εικόνα της χώρας. Ξεκαθαρίζω ταυτόχρονα ότι η εισήγηση αυτή δεν συνεπάγεται καμιά έκπτωση σε θέματα αρχών και ευνομίας.
Τα τελευταία χρόνια ήταν δύσκολα για την Κύπρο. Αντιμετώπισε τη σκληρότητα της Τρόικα το 2013 ενώ μεταγενέστερα τα κρούσματα διαφθοράς και διαπλοκής αυξηθήκαν σημαντικά. Η αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και την κυβέρνησή του.
Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι κατά καιρούς εμφανίζονται στον διεθνή Τύπο δημοσιεύματα τα οποία δεν είναι εγκωμιαστικά για την Κύπρο. Τα άρθρα αυτά μπορεί πολλές φορές να καυτηριάζουν τα κακώς έχοντα τα οποία ασφαλώς και πρέπει να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά. Όμως κάποιες φορές διαστρεβλώνουν καταστάσεις.
Μεταξύ άλλων, η Κύπρος θα πρέπει να συνεργάζεται με Οίκους Δημοσίων Σχέσεων εντός και εκτός Κύπρου. Πάνω απ΄ όλα απαραίτητη είναι η ουσιαστική αναβάθμιση του τομέα των δεξαμενών σκέψης. Υπογραμμίζεται συναφώς ότι ανάμεσα στις δράσεις των δεξαμενών σκέψεων είναι η αξιολόγηση ζητημάτων και η προβολή αφηγημάτων σε διάφορα επίπεδα και ακροατήρια. Δυστυχώς καμία κυβέρνηση δεν κατενόησε τη σημασία του ευαίσθητου αυτού τομέα και ως εκ τούτου δεν προχώρησε στην ενίσχυση και αξιοποίησή του. Αυτό είναι ένα σοβαρό έλλειμα το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα. Τυχόν διαιώνιση της κατάστασης αυτής εμπεριέχει σοβαρό κόστος για την Κύπρο σε διάφορα επίπεδα.
Η εικόνα της Κύπρου χρειάζεται ουσιαστική αναβάθμιση και στα μάτια των πολιτών και των νομίμων κατοίκων αυτής της χώρας. Μεταξύ άλλων, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών δεν θεωρεί ότι υπάρχει αξιοκρατία στη χώρα. Το πρόσφατο συμβάν με τους διορισμούς στην ΕΔΥ είναι ενδεικτικό της υφιστάμενης κατάστασης η οποία θα πρέπει να διαφοροποιηθεί. Για χρόνια τώρα πολλοί διορισμοί ακόμα και σε νευραλγικές θέσεις δεν γίνονται με γνώμονα την αριστεία και την επάρκεια. Ταυτόχρονα οι πολίτες αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα στην καθημερινότητα τους ως αποτέλεσμα ελλειμάτων στη Δημόσια Διοίκηση.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν όλα τα δεδομένα θεωρώ απαραίτητο όπως η Κύπρος καταστεί ένα κράτος πρότυπο στη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και ευρύτερα. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να γίνουν πολλά. Η ουσιαστική βελτίωση της εικόνας της Κύπρου αποτελεί απαραίτητη αν και όχι επαρκή προϋπόθεση προς την ορθή κατεύθυνση. Είναι καθοριστικής σημασίας να λειτουργεί η χώρα με τέτοιο τρόπο που οι πολίτες και οι νόμιμοι κάτοικοί της να αισθάνονται υπερήφανοι για αυτή.
***
* Ο Καθηγητής Ανδρέας Θεοφάνους είναι Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.