Η ιρλανδική γλώσσα παλεύει εδώ και χρόνια να καταλήξει σε μια λέξη που να αναφέρεται στους ανθρώπους που δεν είναι λευκοί.
Η φράση “An fear dubh” ήταν μέχρι τώρα η πιο συνηθισμένη περιγραφή και θα μπορούσε να αναφέρεται σε ένα άτομο οποιουδήποτε χρώματος που μπορεί να έχει μαύρα μαλλιά ή μαύρο δέρμα. Επίσης βέβαια το Fear Dubh αναφέρεται διάβολο, τον δαίμονα.
Για ολόκληρες γενιές, οι Ιρλανδοί χρησιμοποιούσαν κυρίως έναν εναλλακτικό όρο, ιδιαίτερα περίεργο: duine gorm που μεταφράζεται ως ”μπλε άτομο”. Και με τον τρόπο αυτό αναφέρονταν και ισε οποιονδήποτε δεν ήταν λευκός, είτε ήταν μαύρος, είτε ερυθρόδερμος κλπ. Άλλοι πάλι χρησιμοποιούσαν τη φράση: duite daite δηλαδή έγχρωμο άτομο.
Στην πρώτη περίπτωση, γίνονταν πολύ συνειρμοί με τα πλάσματα στην ταινία Avatar ενώ στη δεύτερη ξυπνούσαν μνήμες από το Απαρταχάιντ στη Νότιο Αφρική.
Τώρα, οι θεματοφύλακες της ιρλανδικής γλώσσας αποφάσισαν να εισάγουν έναν νέο όρο στη βάση δεδομένων με τις διάφορες εθνικές ορολογίες. Πρόκειται για τον όρο duine de dhath που σε ακριβής μετάφραση σημαίνει άτομο χρώματος.
«Ήμασταν ευτυχείς για την εισαγωγή και χρήση του νέου όρου. Πρόκειται για μια έννοια που αναδύεται και αλλάζει», σχολίασε ο Donncha Ó Cróinín, επικεφαλής ορολόγος στο Foras na Gaeilge, δημόσιο φορέας που προωθεί την ιρλανδική γλώσσα στην Δημοκρατία της Ιρλανδίας και στη Βόρεια Ιρλανδία.
Η επιτροπή που αποφασίζει για νέους όρους και λέξεις, την περασμένη εβδομάδα ενέκρινε, σύμφωνα με τον Guardian, το “duine de dhath”, το οποίο περιλαμβάνεται τώρα σε ένα διαδικτυακό λεξικό και βάση δεδομένων, το tearma.ie.
Η υιοθέτηση του αντικατόπτριζε την εξέλιξη των εννοιών καθώς και τη μετάβαση της Ιρλανδίας από μια μονοεθνοτική κοινωνία σε μια κοινωνία με αναπτυσσόμενες αφρικανικές, ασιατικές και λατίνες κοινότητες, όπως σχολίασε ο Ó Cróinín.
″Ο όρος έχει ένα πολύ μεγαλύτερο εύρος αναφοράς. Δεν μπορείτε να αποκαλέσετε έναν Ισπανόφωνο ”μαύρο”. Με τον συγκεκριμένο όρο αναφέρεστε σε οποιαδήποτε απόχρωση δέρματος δεν είναι λευκή”.
Ο νέος όρος, προτάθηκε από την Ola Majekodunmi, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της αρμόδιας επιτροπής Foras na Gaeilge. Η ίδια είναι κόρη Η Νιγηριανών μεταναστών, σπούδασε στα Ιρλανδικά και ένιωθε ότι οι όροι duite daite και duine gorm ήταν ξεπερασμένοι.
«Το gorm δεν είναι εντελώς επιθετικός ή φυλετικός βρισιά, αλλά δεν αναφέρεται σε κάποιον σαν εμένα. Θυμάμαι όταν ήμουν στο σχολείο αναρωτιόμουν: ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Δεν είμαι μπλε”.
Η συζήτηση της επιτροπής για το duine de dhath επικεντρώθηκε στην πρόθεση. Θεώρησε το duine le dhath (άτομα με χρώμα) και το duine faoi dhath (άτομα κάτω από το χρώμα) ως εναλλακτικές λύσεις πριν καταλήξει σε μια κυριολεκτική μετάφραση των ατόμων χρώματος.
Η Majekodunmi πιστεύει ότι ο duine dubh (μαύρο άτομο) είναι ένας καλός όρος για να περιγράψει τους μαύρους, καθώς η Ιρλανδία έχει εκκοσμικευτεί και ο όρος δεν κινδυνεύει πλέον να συσχετιστεί με τον διάβολο.
Σημειώνεται πως σήμερα λιγότερο από ένα 2% των Ιρλανδών ομιλούν τη γλώσσα τους, σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, αλλά οι προσπάθειες αναζωογόνησης της έχουν ενισχυθεί από το podcast Motherfoclóir αλλά και από άλλο διαθέσιμο περιεχόμενο στα ιρλανδικά, συμπεριλαμβανομένης της εξαιρετικής ταινίας “Arracht”.
Πηγή: The Guardian