Η περίπτωση της ουκρανικής επίθεσης στο Κουρσκ παραπέμπει σε στρατηγικό αιφνιδιασμό και στη κλασική λογική του Πολέμου Ελιγμών αφορούσα την επιθετική χρήση μιας δύναμης προσβάλλουσας τα μετόπισθεν της εχθρικής διάταξης δημιουργώντας ρήγμα ως Σφήνα (Wedge) και λειτουργώντας ως Εξέχουσα (Salient) πτυχή του Μετώπου. Η λογική δημιουργίας του λεγόμενου Klin (salient) από τους Ουκρανούς στοχεύει σε επιχειρησιακό αποτέλεσμα ήτοι τη δυνητική παράλυση εκτεταμένης ρωσικής επίθεσης στα βόρεια ενώ ως προς τη στρατηγική προέκταση του εγχειρήματος σε αποσκοπεί δυνητική τριβή του καθεστώτος Πούτιν.
Η επίτευξη των τεθειμένων στόχων υπόκειται όμως σε σημαντικούς περιορισμούς.
Ως προς το στρατηγικό αποτύπωμα το καθεστώς Πούτιν πιθανότατα θα αντιδράσει εφαρμόζοντας καθολικό δόγμα Πολέμου πλέον έναντι της Ουκρανίας ισοπεδώνοντας στο πλαίσιο τιμωρίας πόλεις όπως το Χάρκοβο η ακόμη και δυτικά το Λβιβ και θα πρέπει να θεωρείται βεβαία η άμεση απόπειρα εξάλειψης της Ουκρανικής Εξέχουσας.
Επιχειρησιακά η δημιουργία ενός salient είναι χρήσιμη εφόσον η Εξέχουσα δύναται να λάβει σημαντικές ενισχύσεις για να διευρύνει το αποκτηθέν πλεονέκτημα και να αντέξει σε αντεπιθετική ενέργεια ενάντια στα πλευρά της. Το πλεονέκτημα δημιουργίας ενός salient δύναται να μετατραπεί σε μειονέκτημα εφόσον υπάρξει διάτρηση των γραμμών από εχθρικές δυνάμεις βάλλουσες στην εύτρωτη πλευρά της διάταξης καθώς η Εξέχουσα θα καταπέσει εν τέλει σε αποκομμένο θύλακα (Pocket), όπως ακριβώς συνέβη με την Εξέχουσα της Ελληνικής Αμυντικής Διάταξης στο Αφιόν Καραχισάρ το 1922.
Οι δυνάμεις της Εξέχουσας δεν δύνανται να παραμείνουν στατικές αλλά οφείλουν να εκμεταλλευθούν το πλεονέκτημα όπως έγραφε ο κορυφαίος Γερμανός Στρατάρχης Έρβιν Ρόμμελ στο περίφημο βιβλίο του Το Πεζικό επιτίθεται (Infanterie Greift an) Απαιτείται κατά συνέπεια σταθερή ροή ανεφοδιασμού σε άνδρες και υλικό όπως και διατήρηση της κινητικότητας των δυνάμεων (adequate level of mobility). Το ουκρανικό εγχείρημα εμπεριέχει υψηλό ρίσκο και εξαρτάται απ τον βαθμό επάνδρωσης των ουκρανικών ταξιαρχιών και την δυνατότητα υψηλής φονικότητας (lethality level) από τις εμπροσθοφυλακές της Εξέχουσας.
Το μείζον για την Ουκρανία είναι να αποκαλύψει έτι περαιτέρω την ευαλωτότητα των ρωσικών συνόρων επιχειρώντας όσο βαθύτερα δύναται και να ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων με παρόμοιες επιθετικές πρωτοβουλίες και σ άλλα μέτωπα. Η κίνηση αυτή σαφέστατα συνιστά για τη ρωσική πλευρά κάθετη κλιμάκωση και εγκυμονεί κινδύνους για μαζικά αντίποινα απειλώντας τη περιφερειακή σταθερότητα καθώς όπως και με τη περίπτωση της Βάγκνερ και του Πριγκόζιν το ρωσικό καθεστώς δεν έχει κανένα περιθώριο αναδίπλωσης. Αν δεν εξαλείψει σύντομα την ουκρανική Εξέχουσα θα τεθεί σε καθεστώς στρατηγικής αδυναμίας και το ρίσκο θα αυξηθεί σημαντικά για τη πολιτική ηγεσία.
Το δίδαγμα πηγάζον εκ της ουκρανικής επιθετικής πρωτοβουλίας είναι το εξής: Ο στρατηγικός αιφνιδιασμός ιδίως στον 21ο αιώνα παραμένει επίκαιρος έχοντας μια δυναμική αλλαγής δεδομένων υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις που αφορούν κλασικές αρχές της Επιχειρησιακής Τέχνης. Το κυριότερο δίδαγμα όμως αφορά στην υπενθύμιση στην ελληνική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία οτι η προσήλωση στη μελέτη τόσο της Επιχειρησιακής Τέχνης όσο και της Στρατιωτικής Ιστορίας και των Στρατηγικών Σπουδών είναι Μονόδρομος για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αν επιθυμούν να είναι υπολογίσιμο μέγεθος στον 21ο αιώνα.
*Το παρόν άρθρο δανείζεται στοιχεία από το επικείμενο βιβλίο μου Belli Scientia:Πόλεμος και Υψηλή Στρατηγική τον 21ο αιώνα.