Την ώρα που οι Ευρωπαίοι υπουργοί Ενέργειας θα προσπαθήσουν για μια ακόμη φορά στις 13 Δεκεμβρίου να αποφασίσουν για την επιβολή ή όχι πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο,η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Μόσχα φαίνεται ως «μια τρύπα στο νερό».
Κι αυτό, γιατί ενώ οι ροές ρωσικού αερίου μέσω των αγωγών περιορίζονται ή και διακόπτονται, η Ευρώπη εισήγαγε το τελευταίο 10μηνο τη μεγαλύτερη ποσότητα ρωσικού φυσικού αερίου μέσω θαλάσσης σε μορφή LNG.
Από τον Ιανουάριο έως και τον Οκτώβριο του 2022, οι εισαγωγές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, έσπασαν κάθε ρεκόρ καθώς αυξήθηκαν πάνω από 40% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021, αποκαλύπτοντας όχι μόνο την αδυναμία της Ευρώπης να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία αλλά και τα πολιτικά παιχνίδια πίσω από τις αποφάσεις.
Όπως αναφέρουν οι Financial Times, το ρωσικό LNG αντιπροσωπεύει το 16% των ευρωπαϊκών θαλάσσιων εισαγωγών το διάστημα Ιανουαρίου – Οκτωβρίου, ενώ ο συνολικός όγκος των 17,8 bcm είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό μπροστά στα 62,1 bcm που πέρασαν μέσα από τους αγωγούς την ίδια περίοδο.
Σε τι αποσκοπούν οι Ευρωπαικές αποφάσεις
«Παράλληλα με τις θαλάσσιες μεταφορές LNG προς την Ευρώπη, η Ρωσία στέλνει πλέον LNG στο Μπαγκλαντές και το Πακιστάν σε φθηνές τιμές για να «αποκτήσει συμμάχους» και να ασκήσει επιπλέον πίεση στους Ευρωπαίους, οι οποίοι θα πληρώσουν φέτος σε εξωφρενικές τιμές το LNG, καθώς οι αγωγοί χρησιμοποιούνται από την ΕΕ ως μέσο πίεσης για τον πόλεμο στην Ουκρανία» είπε η Anne-Sophie Corbeaux, ερευνήτρια στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Η ροή φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Yamal, που διέρχεται από την Πολωνία, έχει σταματήσει από τον Μάιο και η Ρωσία διέκοψε τις ροές μέσω του Nord Stream 1 προς τη Γερμανία το καλοκαίρι. Ο αγωγός αργότερα υπέστη ζημιές με ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες να κατηγορούν τη Ρωσία για δολιοφθορά.
Πρόσφατα, η Ρωσία απείλησε να περιορίσει τις προμήθειες στη Δυτική Ευρώπη μέσω του μοναδικού αγωγού που εξακολουθεί να στέλνει φυσικό αέριο μέσω Ουκρανίας. Σύμφωνα με στοιχεία του Bruegel, το φυσικό αέριο από τη Ρωσία μεσω αγωγών, μειώθηκε σχεδόν κατά 80% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2021.
Για να καλύψει το κενό, η Ευρώπη, η οποία πέρυσι εισήγαγε 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένου του LNG, στράφηκε στη διεθνή αγορά LNG. Τα στοιχεία της Refinitiv έδειξαν ότι εισήγαγε 111 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα LNG παγκοσμίως μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου, αύξηση σχεδόν 70% από έτος σε έτος.
Οι εισαγωγές από τη Ρωσία την ίδια περίοδο ανήλθαν σε 17,8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, σημειώνοντας αύξηση 42 % σε σύγκριση με το 2021, καθώς η Γαλλία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Ολλανδία έλαβαν το μεγαλύτερο όγκο αερίου.
Αδυναμία ή υποκρισία της Ευρώπης;
Το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού LNG προέρχεται από την κοινοπραξία Yamal LNG, η πλειοψηφία της οποίας ανήκει στη ρωσική Novatek, (περίπου το 10% των μετοχών της Novatek ανήκει στη Gazprom) ενώ η γαλλική Total, η κινεζική CNBC και ένα κινεζικό κρατικό ταμείο κατέχουν μικρότερα μερίδια.
Το ρωσικό LNG μάλιστα θα διοχετεύεται μέσω της Ρεβυθούσας καθώς σύμφωνα με την εταιρεία ανάλυσης δεδομένων δορυφόρου QuantCube, ένα πλοίο που μετέφερε υγροποιημένο ρωσικό φυσικό αέριο από τις εγκαταστάσεις της Portovaya κοντά στα νότια σύνορα της Ρωσίας με τη Φινλανδία, έφτασε στην Ελλάδα τον περασμένο μήνα,.
Πρόκειται για την πρώτη από μια σειρά παραδόσεων που έχουν προγραμματιστεί να ξεκινήσουν.
Από το 2017, η Ευρώπη εισάγει LNG από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και το Κατάρ.Η Ρωσία ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας της φέτος, σύμφωνα με τη Refinitiv, αλλά το μερίδιό της μειώθηκε στο 16% παρά τις εισαγωγές ρεκόρ, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό προέρχεται από τις ΗΠΑ, που αποτελούν πλέον το 42% με το Κατάρ να είναι ο τρίτος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στην Ευρώπη, με μερίδιο 13,7%.
Ο Georg Zachmann, του Bruegel αναφερόμενος σε αυτό το ενεργειακό παιχνίδι της Ευρώπης με τη Ρωσία υποστηρίζει εύστοχα οτι «η Ευρώπη νιώθει εντάξει να εισάγει LNG από τη Ρωσία, αλλά άσχημα όταν πρόκειται για φυσικό αέριο μέσω αγωγών».
«Αυτό που χρειάζεται επειγόντως η Ευρώπη είναι ένας μηχανισμός προστασίας από το γεγονός οτι η Ρωσία στέλνει επιλεκτικά αέριο σε μεμονωμένους αγοραστές στην Ευρώπη για να εξαγοράσει την πολιτική τους θέση στην ΕΕ» και να διαταράξει την ενότητα της Ευρώπης.
Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δοκιμάζεται ήδη με χώρες όπως η Ισπανία και η Ελλάδα που αγωνίζονται υπέρ του περιορισμού των τιμών του φυσικού αερίου, ενώ η Γερμανία, η Δανία και η Ολλανδία παρέμειναν δύσπιστες για μια τέτοια κίνηση. Εν τω μεταξύ, η Ουγγαρία υπέγραψε νέα συμφωνία φυσικού αερίου με την Gazprom.
Πληροφορίες από Financial Times